Yeni bir kışa hazırlanıyoruz. Kış mevsiminde en çok içilen, tüketilen sıvı içeceklerin başında kış çayı geliyor.
Ancak çoğu kişi en iyi, en faydalı kış çayının hangi bitkilerden yapıldığını, nasıl yapıldığını, yararlarının ve yan etkilerinin neler olduğunu tam olarak bilmez.
En güzel, en yararlı kış çaylarının nelerden, nasıl hazırlandığını sizler için araştırdık.
Kış çayı demlenir mi, kaynatılır mı?
Kış çayıyla ilgili bilinmeyenlerin başında şu geliyor: Kış çayı demlenir mi, kaynatılır mı? Çoğu kış çayı demlenerek hazırlanır. Az sayıda bazı kış çayları ise kaynatılarak hazırlanır. Sözgelimi nane çayı yapıyorsanız, en fazla 15 dakika kaynatmalısınız.
Demleme iki türlü yapılabilir: Birinde kanar suyun içine bitki karışımı atılır, 5 ila 10 dakika bekletilir, ardından ister süzerek, isterse içinde malzemeler bulunduğu halde tüketilir. Diğer yöntemde, karışımlar demleme kabına konur, üzerine su eklenir, kaynayıncaya kadar ısıtılır, kaynadıktan sonra ateşin üzerinden alınır ve ilk yöntemdeki gibi tüketilir.
Kış çayı nedir?
Soğuk havalarda ve kış mevsiminde soğuğun etkisiyle insan vücudu viral ve bakteriyel enfeksiyonlara karşı korunmasız duruma düşer; halsizlik, isteksizlik, yorgunluk oluşur. Bağışıklık sistemi zayıflar. Soğuk algınlığı, grip, nezle gibi kış hastalıklarına karşı daha korunmasız hale gelir.
Kış çayı neden içilir?
Kış çayını, yani bitki ve baharat karışımı sıvıyı tüketmekteki amaç, eğer hastalık yoksa vücut direncini, bağışıklık gücünü arttırmak, hastalık başlamışsa vücuttaki mikrobik oluşumunu yok etmektir.
Kış çayında neler bulunur?
Bu kış hastalıklarına karşı vücut direncini artırmak için kış çayı çok önemli bir önlemdir. Kış çayı kabuk tarçın, limon, limon kabuğu, karanfil, nane, zencefil, karabiber, kuşburnu, ıhlamur, portakal, ayva, elma, mandalina, karahindiba, papatya, ginseng, yeşil çay, okaliptus, hibiskus, havlıcan, adaçayı, ekinezya, zerdeçal gibi bitki, meyve ve baharatlardan demleme ya da kaynatma yöntemiyle yapılan sıvı içecektir. Ancak bir kış çayında bu saydığımız bitki ve baharatların tümünün bulunması gerekmez.
Kış çayında neler bulunduğuna, bulunması gerektiğine ilişkin kesin bir kural ve sınır yoktur. En ideal, en yararlı kış çayı tarifinin nasıl olduğuna, içinde neler bulunması gerektiğine dair aktarların, hatta ortalama vatandaşın görüşü bile farklı olabilir.
Ayrıca hemen tüm kış çaylarının içine bal katmak çok yararlı sonuçlar elde edilmesini sağlar. Balın katıldığı çayın sıcaklığının 50 derecenin üzerinde olmamasına dikkat etmek gerekir. Aksi durumda, balın içindeki yararlı ögeler yok olabilir. Kış çayına limon sıkmak da yararlıdır.
Kış çayı hazırlarken neler dikkat etmelidir?
Dikkat edilecek hususların başında, karışımların hangi oranlarda katılacağının ve hangi baharatların/bitkilerin birlikte kullanılıp kullanılamayacağının bilinmesidir. Sözgelimi tansiyon hastası birinin, içinde meyankökü bulunan kış çayını içmesi yarardan çok zarar verir. Bitki çayı hazırlanmasında suyun nasıl ve hangi aşamada kullanıldığı da önemlidir.
Kış çayı nasıl demlenir?
İster hazır paketteki karışımlardan yapılsın, isterse aktardan açık halde alınmış olsun, bitki ve baharatlardan yapılan kış çayı genellikle, bir tek çeşit ya da belli oranlarda katılmış bitki/baharat çeşitlerinin üzerine kaynar su eklenip demlenmeye bırakılmak şeklinde hazırlanır. Ya da tam tersi yapılabilir; sıcak suyun içine malzemeler atılıp demlemeye bırakılır. Karışım ve sıcak su aynı kabın içinde genellikle 5, bazı durumlarda 10 dakika kadar bekletilir.
Kış çayı nasıl içilir?
Kış çayının içilmesi iki türlü olur: Ya, demlenmiş çay süzülerek bitki karışımından ayrılıp içilir, ya da içindeki karışım çıkarılmadan içilir.
Kış çayı ne zaman içilir?
Kış çayını içmenin belirli bir zamanı yoktur, günün hemen her saatinde içilebilir. Kış çayları genellikle vitamin ve mineral bakımından zengin antioksidan içeceklerdir.
Kış çayı aç karnına mı, tok karnına mı tüketilir?
Kış çayının açken mi, tokken mi tüketileceği konusu, çayın içindeki karışımın etkilerine ve ne amaçla içildiğine göre değişir. Sözgelimi kış çayını tansiyon sorunu olan bir kişi içiyorsa tok karnına içmelidir. Tok tutması amacıyla içiliyorsa aç karnına içilmelidir.
Kış çayının faydaları nelerdir?
Kış çayının sayılamayacak kadar çok faydası vardır. Bağışıklık sistemini güçlendirir, vücut direncini artırır, başta kış hastalıkları olmak üzere çeşitli hastalıklara yakalanma riskini ortadan kaldırır.
Balgam söktürücü özelliğe sahip olan çoğu kış çayı akciğerlerdeki balgamı sökerek öksürüğü önler ve burun akıntısına faydalıdır.
Antioksidan içeriği ile vücut hücrelerine oksijen gidişini arttırır ve yorgunluğu önleyerek canlılık ve zindelik sağlar.
Sakinleştirici etkiye sahiptir, stresi engelleyerek depresyonun tedavisinde etkin rol oynar.
Astıma faydalıdır, göğüs ağrısını önler.
İltihap kurutucu etkisinden dolayı soğuk algınlığı sonucu oluşan bademcik iltihabına faydalıdır.
Ses tellerini güçlendirici etkiye sahip olan kış çayı soğuk algınlığı sonucu oluşan ses çatallaşmalarını düzeltir.
Vücutta biriken fazla suyu da dışarı atarak ödem oluşmasını engeller.
Kan basıncını arttırarak tansiyonu düzenler.
Gaz söktürücü özelliğe sahip olan kış çayı hazımsızlık, şişkinlik gibi mide bağırsak problemlerine iyi gelir.
Doğal bir ağrı kesicidir ve boğaz, baş ve göğüs ağrısına iyi gelir.
Kış çayı kilo verdirir mi?
Kış çaylarıyla ilgili sık sorulan sorulardan biri; “Kış çayı zayıflatır mı?” şeklindedir.
Çoğu kış çayı tariflerinin metabolizmayı arttırıcı etkiye sahip olduğu biliniyor. Doğrudan zayıflama etkisine sahip olmasa da düzenli olarak kullanıldığında ödem ve toksin atımını kolaylaştırdığı için zayıflamaya yardımcı olabilir. Kış çayı içerek kilo vermek isteyenler, çaşın içine bal, şeker, tatlandırıcı vb. katmamalıdır.
Kış çayının zararları ve yan etkileri var mı?
Kış çaylarının büyük çoğunluğunun zararı yoktur, ta tersine çok faydalıdır. Ancak çaya katılacak miktarın aşılması, birlikte bulunmaması gereken bitkileri aynı çayda kullanmak, tüketilmesi gereken miktarın çok üstünde tüketmek gibi nedenlerle kış çayı yan etki yapabilir ve vücuda zarar verebilir. Unutmamalı ki, çok sayıda bitkinin karışımından yapılan kış çayı, bitkilerin yararını içerdiği gibi bazı zararlı yanlarını da içerir.
Sözgelimi uykudan önce ıhlamur tüketilmemeli. Çünkü ıhlamurda hücreleri uyarıcı etki vardır ve uyumadan önce içilirse uykusuzluk yapar.
Zencefil kanı sulandırır ve kanama riskini yükseltir; o yüzden kanında pıhtılaşma sorunu bulunanlar ya hiç tüketmemeli ya da çok dikkatli tüketmeli.
Tansiyon sorunu bulunanlar adaçayı tüketmemeli, çünkü tansiyonu yükseltir. Karanfil bazı hassas bünyelerde alerjiye neden olabilir.
Hamileler adaçayı ve hibiskus çayının içerdiği flavonlar gebe kadınlar için zararlı olabilir. Gebelerin diğer kış çaylarını tüketirken de dikkatli olmaları ya da doktora danışmalarında yarar var. Bebekler 6. ayını doldurmadan bitki çayı içirilmesi önerilmez.
