Kiralarda yaşanan fahiş artışlar sonrası yürürlüğe sokulan yüzde 25 zam sınırı kaldırıldı. 1 Temmuz 2024, yani bugün itibarıyla yürürlükten kalkacak olan bu sınırlama, kira artışlarının belirli bir oranın üzerine çıkmasını engelleyerek kiracıları korumak amacıyla yapılmıştı.
Peki bundan sonra ne olacak?
Eski düzene dönülüyor
Sınırın kalkmasının ardından kira artışları eskiden olduğu gibi 12 aylık ortalama enflasyon üzerinden hesaplanacak. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), haziran ayı enflasyon oranını, 3 Temmuz 2024 Çarşamba günü açıklayacak. Veriler açıklanınca 12 aylık ortalama enflasyon oranı, yani Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) dikkate alınarak zam yapılacak. Ev sahipleri, temmuz ayında kontrat yenileme zamanı gelmişse en fazla bu oranda kira zammına gidecek.
Kira zammında tekrar TÜFE’ye dönülmesiyle birlikte zamlar, Borçlar Kanunu’nun 344. madde uyarınca 12 aylık enflasyon ortalaması hesabına göre yapılacak.
Zaten uygulanmıyordu
Yüzde 25'lik zam sınırı, sadece konutlarda geçerliydi. İş yerleri için yüzde 25 sınırlaması yoktu.
Yüzde 25'lik sınıra rağmen konut kiralarında ortalama artış, TÜİK verilerine göre, mayısta yıllık yüzde 125,14 olmuştu.
Yüzde 25’lik üst sınır, kira artışlarını ancak yüzde 125’e kadar geriletebilmişti.
Öte yandan TÜİK'e göre mayısta on iki aylık ortalama TÜFE artışı yüzde 62,51 olarak hesaplanmıştı.
Ev sahipleri ve kiracılar mahkemelik mi olacak?
Kirada yüzde 25 zam sınırı iki yıldır uygulanıyor. 1 Temmuz 2024 tarihinde birçok sözleşmenin dördüncü veya beşinci yıllarının devreye gireceğini söyleyebiliriz. Kira tespit davası açmak için 5 kira döneminin dolmuş olması şart. Bu noktada 2 Temmuz 2024’te zaten konut kirasına ev sahipleri TÜFE oranında zam yapacak. Bu yasa nedeniyle yaşadıklarını düşündükleri kayıpları bir miktar telafi edecekler. Kira kontratı beş yılını dolduranlar kiracılarıyla anlaşamazlarsa kira tespit davası açma yoluna gidebilecekler. 5 yılı doldurmayanlar içinse her zaman kira uyarlaması davası açma yoluna gidilebilir.
Arabulucuya başvurmak zorunlu
Kira davaları 1 Eylül 2023 itibarıyla zorunlu arabuluculuk kapsamına alındı. İlamsız icra yoluyla tahliye hariç kiralarının tahliyesi, kira bedelinin tespiti, kira uyarlama davaları, kiracı ve kiralayan (mal sahibi) arasındaki her türlü alacak ve tazminat talebine ilişkin uyuşmazlıklarda, dava açmayı düşünen ev sahipleri önce zorunlu dava şartı olarak arabulucuya gidecekler. Ev sahipleri, arabulucuda anlaşma sağlanamaması durumunda mahkemede kira tespit davası açabilecekler.
