MERT SAYAN – HABER MERKEZİ
İzmir’de yediği kumpirde bulunan Salmonella bakterisinden dolayı geçtiğimiz günlerde hayatını kaybeden vatandaşımız kamuoyunda gündem olmuştu. Bu bakterinin ne olduğu, nasıl bulaştığı merak konusu haline geldi.
Özellikle sokak lezzetlerinin tüketimiyle ilişkili olarak gündeme gelen bu üzücü durum, halk sağlığı açısından ciddi bir tehlike arz ettiğini bir kez daha gözler önüne serdi.
“2 BİN FARKLI TİPİ VAR”
Son zamanlarda sıkça karşılaşılan Salmonella bakterisinin, aslında oldukça eski bir mikroorganizma olduğunu ifade eden Dr. Mübeccel Gümrah; “Salmonella, yaklaşık 2 bin farklı alt tipiyle bilinen bir bakteri. Ülkemizde geçmişte, özellikle tifo ve paratifo gibi hastalıklara yol açan türleriyle tanınır. Ancak günümüzde bu türler, eskisi kadar yaygın değil. Salmonella’nın daha fazla karşılaşılan diğer alt tipleri ise genellikle bağırsaklarda enfeksiyonlara neden oluyor. Bu tür enfeksiyonlara biz Salmonelloz diyoruz” dedi.
Ölümcül bakteriyle ilgili olarak Samimi Haber’e açıklamalarda bulunan yapan Dr. Gümrah, Salmonella bakterisinin bağırsakla ilgili şikayetlere yol açtığını vurguladı. Ayrıca, vücutta ciddi sorunlara neden olabileceğini belirten Gümrah; “Salmonelloz ise tifo yapmayan, daha farklı bir Salmonella türü tarafından oluşturulan enfeksiyonlardır ve sıklıkla bağırsaklarla ilgili şikayetlere yol açar” diye konuştu.
Salmonella bakterisinin, birçok farklı kaynaktan bulaşabilen bir enfeksiyon olduğuna dikkat çeken Gümrah, bulaşma yollarına ilişkin şunları söyledi:
“Salmonella, kaynağı belli olmayan, bakteriyle bulaşmış sulardan insanlara geçebilir. Bu suların, insan ve hayvan atıklarıyla kirlenmesi, suyun yeterince temizlenmemesi gibi durumlar, enfeksiyon riskini artırır. Ayrıca içme ve kullanma sularının yeterince klorlanamaması da önemli bir faktördür. Salmonella taşıyan iyi pişirilmemiş et, yumurta, süt ve süt ürünleri gibi gıdaların tüketilmesi bu bakterinin vücuda alınmasına sebep olabilir. Özellikle pastörize edilmemiş süt ve peynir gibi ürünler, Salmonella riski taşır. Çiğ sebze ve meyvelerin yanı sıra, baharatların da doğru şekilde temizlenmeden tüketilmesi, bulaşma yolunu açabilir. Kümes hayvanlarının dışkılarında Salmonella bulunabiliyor. Özellikle yumurtalar, bu bakteri açısından şaibeli olabilir. Vahşi hayvanlar, yılan, kaplumbağa, kertenkele gibi sürüngenler ve kuşlar da bu bakteriyi taşıyabilir. Bu tür hayvanlarla temastan sonra hijyen kurallarına uyulmaması, enfeksiyon riskini artırır”.
“İNSANDAN İNSANA BULAŞIYOR”
Gümrah, Salmonella bakterisinin insandan insana da bulaşabildiğine de dikkat çekti. Salmonella bakterisinin bu yolla vücutta yaklaşık 12 ila 72 saat sonra belirtilerin orta çıktığını söyleyen Gümrah, bu belirtilerin ishal, ateş, bulantı, kusma, karın ağrısı, kramplar şeklinde olabileceğini ifade etti.
Salmonella enfeksiyonlarından korunmak için alınması gereken önlemleri açıklayan Gümrah, suyun ve gıdaların doğru şekilde işlenmesinin önemine değindi. Suyun iyi bir şekilde klorlanması ve kaynatılması gerektiğini belirten Gümrah, bu uygulamanın potansiyel bakterilerin öldürülmesini sağlayacağını dile getirdi.
Aynı şekilde gıda hazırlığının da hijyenik bir şekilde yapılmasına vurgu yapan Gümrah; “Özellikle restoranlar veya gıda işletmelerinde dikkat edilmesi gereken en kritik noktalardan biri, çiğ tavuk ya da kırmızı et gibi ürünlerin, pişirilmeden önce başka gıdalarla temas etmemesidir” şeklinde konuştu.
Dr. Gümrah, sözlerine şöyle devam etti: “Aynı tezgâhta çiğ tavuk ile sebzelerin veya salatalık gibi gıdaların hazırlanması durumunda, bu gıdalar Salmonella bakterisiyle kontamine olabiliyor. Tavukla, balık ya da midye gibi diğer deniz ürünleriyle de aynı sorun yaşanabilir. Bu tür çapraz bulaşmalar, özellikle salata gibi çiğ tüketilen gıdalarda risk oluşturur. Bu yüzden, gıda hazırlanırken hijyen çok önemli. Aynı tezgâhta çiğ et ve sebzelerin hazırlanmasından kaçınılmalı”.
SALMONELLA İZMİR’DE CAN ALMIŞTI
Gümrah, geçtiğimiz günlerde İzmir’de yediği kumpir nedeniyle hayatını kaybeden bir vatandaşın ölümüne de değindi. Bu olayın Salmonella bakterisinden kaynaklı olduğunu hatırlatan Gümrah; “Salmonella, genellikle hijyenik olmayan koşullarda hazırlanan gıdalardan bulaşabilen bir bakteridir. İzmir’deki bu talihsiz olayda, kumpir nedeniyle Salmonella enfeksiyonu kaptığı belirtilen vatandaşımız yaşamını yitirdi. Mayonez ürünü olabilir. Yine onu hazırlarken o kumpirin içerisine konulan salataların, sebzelerin, o ürünlerin hazırlanması sırasında bir kontaminasyon olmuş olabilir. Bunlara dikkat etmek gerekir. Dediğim gibi çiğ et, kümes hayvanlarıyla temas ettikten sonra su ve sabunla ellerin yıkanması, bahsettiğim gibi eller, çalışma yüzeylerinin temiz olması, eşyaların temiz olması, bıçakların falan temiz olması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
KIRILGAN HASTALAR RİSK GRUBUNDA
Gümrah, Salmonella bakterisinin tanısı konulduktan sonra hızlıca bir tedavi süreci girilmesi gerektiğinin öneminde bahsetti. Teşhis konulduktan sonraki tedavi sürecini anlatan Gümrah, sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Eğer hastaneye yatacak ya da ağır bir tablosu varsa veya bu bahsettiğimiz kırılgan hasta grubundaysa biz onların zaten sıvı replasmanlarını yaparız. Salmonella olduğuna kanaat getirirsek de buna uygun antibiyotik ve destek tedavileriyle hasta genellikle iyileşir. Hastalık belirtisi gösteren kişilerin de hemen hekime başvurmaları gerekir”.
“KORUYUCULUĞU YÜKSEK BİR AŞI YOK”
Dr. Mübeccel Gümrah, Salmonella bakterisinin tedavisine ilişkin aşı üretildiğini ancak, üretilen aşının yüksek koruyuculuğunu olmadığını ifade etti. Bu nedenle çok fazla aşı kullanmadıklarını belirten Gümrah, şu şekilde sözlerini tamamladı:
“İşte bu kırılgan grup dediğimiz bebekler, çocuklar, ek hastalığı olanlar. Bir de tabii gıda alınan Salmonella bakterisinin yükü de önemli. Mesela çok fazla miktarda Salmonella bakterisiyle karşı karşıya kalıp bir gıda zehirlenmesi bir gıda kaynaklı şey olduğu zaman çok aşırı sıvı kaybına uğrayan, doktora gitmekte geç kalan gruplarda da tabii ki ölüm olabilir”.