Yaşanan kayıplar sadece afetzedeleri değil, yakınlarını, yardım ekiplerini ve tüm toplumu etkileyebilir.
Bu travma etkileriyle başa çıkabilmek için bazı adımlar atılabilir.
Afetzedelere Yaklaşım:
- Korku, çaresizlik, kaygı gibi duygular normaldir.
- İlk müdahalede öncelik insani yardıma ve temel ihtiyaçlara yönelik olmalıdır.
- Afetzedeler dinlenmeli ve duygularını ifade etmeleri için teşvik edilmelidir.
- "Her şey iyi olacak" gibi klişelerden kaçınılmalı ve gerçekçi olmayan umutlar verilmemelidir.
Psikolojik İlk Yardım:
- Acı çekenlere destek olmak, ihtiyaçlarını ve kaygılarını belirlemek, temel ihtiyaçlarını karşılamak için yardımcı olmak (gıda, su, tıbbi müdahale, doğru bilgi almak gibi).
- Olay hakkında konuşmaya zorlamadan dinlemek, rahatlatmaya ve sakinleştirmeye yardımcı olmak.
- Sosyal destek ve hizmetlere ulaşması için destek olmak.
- Olası zararlardan korumaya çalışmak.
Bak-Dinle-Bağ Kur:
- Bak: Güvenli alan kontrolü, acil ihtiyaç sahiplerinin belirlenmesi, stres tepkisi gösteren kişilerin kontrol edilmesi.
- Dinle: Destek ihtiyacı olanlara yaklaşmak, ihtiyaç ve kaygılarını sormak, sadece dinlemek ve sakin kalabilmesi için yardımcı olmak.
- Bağ Kur: Temel ihtiyaçları belirlemek, gerekli hizmeti alabilecekleri yerlere yönlendirmek, doğruluğu kesinleşmiş bilgiler vermek, sevdikleriyle bağlantı kurmalarını sağlamak, problemleriyle başa çıkmalarına ve sosyal destek sağlanmasına yardımcı olmak.
Travmanın Olumsuz Etkilerini Azaltmak:
- Vücudun alarm tepkisi normaldir ve zamanla geçecektir.
- Rahatlatıcı nesnelere (alkol, ilaç vb.) başvurmak yerine sakinleşmeye çalışmak.
- Yaşadığınız olayı yakınlarınıza anlatmaktan çekinmemek.
- Sosyal destek almak.
- Kapalı alanlarda, kalabalık ortamlarda ya da tanımadığınız yerlerde girmekten çekinmek ve zamanla bu ortamlara tekrar girmeye çalışmak.
- Sağlıklı başa çıkma yöntemlerini tercih etmek (sevdiklerinizle zaman geçirmek, yürüyüş yapmak, nefes egzersizleri, meditasyon).
- Suçlu arama isteğinden kaçınmak, güvenilir kaynaklardan bilgi almak.
Sosyal Medya Kullanımı:
- Doğruluğu kanıtlanmamış kaynakları paylaşmamak.
- İnsanların acı çektiği görüntülerini paylaşmamak.
- Nefret söylemleri, spekülatif haberler, kışkırtıcı içeriklerden uzak durmak.
- Paylaşımların etkisini ve zarar verme potansiyelini göz önünde bulundurmak.
Komplo Teorileri ve Dedikodular:
- Doğruluğu kanıtlanmamış bilgilere karşı dikkatli olmak.
- Gerçek niteliği taşıyan, kaynağı belli ve güvenilirliği ispatlanmış haberleri takip etmek.
Çocuklara Yaklaşım:
- Deprem görsellerini ve videolarını izlemelerini engellemek.
- Olumsuz konuşmalara ve görüntülere maruz kalmamalarını sağlamak.
- Her çocuğun tepkisinin farklı olabileceğini ve duygularını ifade etmelerine izin vermek.
- Güvende olduklarını hissettirmek, ihtiyaçlarını karşılamak ve dinlemek.
- Oyunlar oynamalarını, resimler çizmelerini ve eski hayatlarına dönmelerini desteklemek.
- Depremin doğal bir olay olduğunu ve korkmanın normal olduğunu anlatmak.
Depremden Etkilenen Gençlere Öneriler:
- Güvenilen bir kişiye ulaşmak ve duygularını paylaşmak.
- Deprem ile ilgili düşünceleri yazmak.
- Spor, müzik veya sanat gibi aktivitelere katılmak.
- Yeterince uyumak ve dengeli beslenmek.
- Danışman veya psikologdan yardım almak.
- Çalışmaları planlamak ve küçük parçalara bölmek.
- Motivasyonu korumak için çalışma grubu veya partneri bulmak.
- Hedef belirlemek ve başarıları
