ERCAN KÜÇÜK - HABER MERKEZİ
Teknolojinin ilerlemesiyle toplum ve gençler için tehlikeli olan konular da dijitalleşiyor. Bunların başında da kumar ve bahis geliyor. Yasadışı bahis ve sanal kumar, toplumun tanınan isimleri ve influencer denilen bol takipçili isimlerle yaptıkları reklam anlaşmaları ve kaçak yayın siteleri gibi online sitelerde sıkça kullanıcının karşısına çıkmasıyla yaygınlaşarak normalleştiriliyor. Tuzağa düşen vatandaş önce hızlı para kazanma, sonra da kaybettiğini geri kazanma ümidiyle battıkça daha da batıyor bu bataklığa. Ve sonunda yasadışı bahis sanal kumar bağımlısı olarak çıkıyor ortaya.
Tek etken ekonomik faktörler değil
Samimi Haber’e konuşan Psikolog Sümeyye Ceylan, insanların bu bağımlılığa yakalanmasındaki temel motivasyonun sadece ekonomik faktörlerle açıklanamayacağını vurguluyor. Heyecan arayışının da aktif rolü olduğuna dikkat çeken Ceylan bağımlılığın sebepleriyle ilgili şunları söyledi:
“Bağımlılık çok boyutlu bir sorun olup sadece ekonomik faktörlerle açıklanamaz. Yasa dışı bahis bağımlılığı, risk alma eğilimi, hızlı kazanç arzusu, duygusal tatmin arayışı ve bazı kişilik özellikleri gibi psikolojik nedenlerle şekillenebilir. Ayrıca bireyin yaşamındaki stres, başarısızlık, özgüven eksikliği gibi yaşam faktörleri de bu süreci tetikleyebilir. İnsanlar sadece ekonomik zorluklar nedeniyle değil, heyecan ve kaçış arayışıyla da bu döngüye girebilir.”
Huzursuzluk yaşıyorsanız…
Her bahis oynayan bağımlı sayılır mı? Bağımlı sayılmanın seviyesi nedir? Psikolog Ceylan, bu soruya verdiği cevapta bu oyunların bireyin hayatındaki etkisiyle ölçülebileceğini vurguladı:
“Kişi, bahse kontrolsüz şekilde zaman ve para harcıyorsa, bahis oynayamadığında huzursuzluk yaşıyor veya günlük işlevlerini aksatıyorsa bağımlılıktan söz edebiliriz. Özellikle huzursuzluğun ve işlev kaybının altını çizmek isterim. Bağımlılık belirtileri arasında sürekli bahisle meşgul olma, zararlarına rağmen devam etme, borçlanma, sosyal çevreden uzaklaşma ve sorumluluklarını yerine getirememe bulunur.”
Özgüven eksikliği faktörü
Psikolog Ceylan kimlerin risk altında olduğunu ve bu bağımlılığa daha çabuk sürüklenebileceğini şu şekilde açıkladı:
“Risk faktörleri, bireyin kişilik özellikleri ve çevresel koşullarla ilişkilidir. Özgüven eksikliği yaşayan, duygusal sorunlarla başa çıkmakta zorlanan ya da ailesel desteği zayıf bireyler daha savunmasızdır. Ayrıca, yüksek risk alma eğiliminde olan kişiler bu bağımlılığa daha çabuk sürüklenebilir.”
Bahis bağımlılığının etkileri ve sonuçları neler olabilir? Psikolog Ceylan bu soruya verdiği cevapta önemli uyarılarda bulundu:
“Bahis bağımlılığı, bireyin finansal durumunu çökertmekle kalmaz; aynı zamanda psikolojik sağlığına da zarar verir. Depresyon, anksiyete, ilişkilerde kopukluk ve iş kaybı gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Ayrıca, borç batağına sürüklenen bireyler yasa dışı yollara başvurma riskine de girebilir. Yani maddi, sos
yal ve psikolojik birçok olumsuz sonuçlara sebep olmakta ve kişilerin yaşam kalitelerini oldukça düşürmektedir.”
Sosyal medyanın yasa dışı bahisteki rolü
Her şirket her marka ürününü kullanıcıya ulaştırmak ve ikna edip satış yapabilmek için reklam yapar. Bu reklamlar gelişen teknolojiyle birlikte tüketicilerin sürekli kullandığı instagram, tiktik gibi uygulamaları da olmazsa olmaz görüyor. Yasa dışı bahis ve sanal kumar siteleri de bu yola başvurmaktan geri durmuyor. İnfluencer gibi bol takipçili isimlerle çalışan bu şirketler daha fazla kişiyi tuzağa düşürmeye çalışıyor. Psikolog Ceylan, sosyal medyadajş büyük tehlikeyi şu sözlerle açıkladı:
“Sosyal medya yasa dışı bahis konusunda büyük bir tetikleyici olabiliyor. Reklamlar, etkileyici içerikler ve kolay erişim, bireylerin bu platformlara yönelmesini kolaylaştırıyor. Ayrıca, sosyal medya aracılığıyla bireyler arasında yayılan başarı hikayeleri, kolay ve hızlı kazanç vaatleri, insanların gerçekçi olmayan beklentilerle bu tuzağa düşmesine neden olabiliyor.”
Gençler büyük risk altında
Psikolog Ceylan, bahis bağımlılığına yakalanma yaşının da giderek düştüğüne dikkat çekti. Gençlerin büyük risk altında olduğunu belirten Ceylan şunları söyledi:
“Bahis bağımlılığına yakalanma yaşı giderek düşüyor. Özellikle gençler, internet erişiminin kolaylığı ve sosyal medyada karşılaştıkları içerikler nedeniyle risk altında. 18 yaş altındaki bireylerin yasa dışı bahis platformlarına girebilmesi hem psikolojik hem de yasal anlamda ciddi bir problem. Fakat spesifik bir yaştan söz etmek güç bir durum olmak ile beraber 18-25 yaş arası bireylerin risk alma eğilimleri ve internete kolay erişilebilirliği nedeni ile bu tür bağımlılıklara daha yatkın olabiliyorlar.”
Peki ya yasal bahis siteleri?
Yasa dışı bahis sitelerin yanı sıra bir yandan da Milli Piyango’nun lisans verdiği bahis siteleri var. Bu siteler bağımlı yapmıyor mu? Psikolog Ceylan, bu siteler konusunda da uyarılarda bulundu:
Yasal platformlar, belirli kurallara ve sınırlandırmalara tabidir. Ancak bu, bağımlılık riskinin tamamen ortadan kalktığı anlamına gelmez. Yasal bahis sitelerinde de birey, kontrolsüz bir şekilde para harcıyor ve hayatını olumsuz etkiliyorsa, işlevselliğini düşürüyorsa bu bir bağımlılık olarak değerlendirilir.
Kurtulmak isteyenler
Psikolog Ceylan, yasadışı bahis ve sanal kumar bağımlılığından kurtulmak isteyenlerin yapmaları gerekenleri şu şekilde anlattı:
“İlk adım, sorunu kabul etmektir. Profesyonel destek almak, yani bir psikolog veya psikiyatrist ile çalışmak, süreci kolaylaştırabilir. Ayrıca, bireyin kendine sağlıklı başa çıkma mekanizmaları geliştirmesi ve sosyal desteği güçlendirmesi önemlidir. Aile desteği, alternatif faaliyetler geliştirmek yararlı olabilir. Bağımlılığın kökeninde genellikle psikolojik bir ihtiyaç yatar; bu ihtiyacın sağlıklı yollarla karşılanması gereklidir. Bu süreçte tekrar belirtmeliyim ki bir uzmandan destek almak oldukça önemlidir.”