Melfalan kök hücre nakli olacak multiple miyelom (beyaz kan hücresi kanseri) ve bazı lenfoma (lenf kanseri) hastaları için çok önemli ve alternatifi olmayan bir ilaç. Hastaları kemik iliği nakline hazırlıyor.Otolog (hastanın kendi hücreleri) kök hücreler hastaya verilmeden önce iliğin içerisinde yer açmak için melfalan veriliyor. İlaç ayrıca, başlangıç tedavisinden geride kalan kanser hücrelerini yok ediyor. Bu ilaç olmadan kök hücre nakli aşamasına geçilemiyor.
MART AYINDAN BU YANA SORUN VAR
Diken'den Mesude Erşan'ın haberine göre, Aslında melfalan Türk Eczacılar Birliği tarafından ücretli olarak tedarik edilen bir ilaçtı. Derken satışı için tek firmaya Soho İlaç’a ruhsat verildi. Ama marttan beri, kök hücre nakli olacak hastaların mutlaka alması gereken ilacın tedarikinde ciddi sorun var. Firma ihtiyaç duyulan miktarda ilacı ithal edemiyor. Az miktarda getirdiği ilacın büyük çoğunu da özel hastanelerin eczaneleri kaptı. Kamu hastanelerine çok azı ulaştı. İlaç kısa zamanda tekrar ‘yok’a girdi. Tedavileri başlayan hastalar ilaç için gün saymaya devam ediyor. İlaç firmasına ulaşmayı başaranlara kasımdan önce yeni parti ilaç getiremeyecekleri söyleniyor.
Bazı kamu hastaneleri toplanan kök hücreler tanklarını (ozon tankları) doldurdukları ve nakle de gidemedikleri için hastalarını başka kurumlara yönlendiriyor. Hastalara “Nerede nakil yapılabiliyorsa kök hücreniz orada toplansın” deniyor. Nakli yapabilen merkezlerde tedavi sıraları oluşuyor.
HER YIL 2 BİN 500 HASTA BU İLACI KULLANIYOR
Kanser Savaşçıları Derneği Sağlık Bakanlığı İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumuna yazı yazarak durumu anlattı. Derneğin Genel Sekreteri Aslı Zehra Ortakmaç Erdoğan, kemik iliği nakli olacak hastalardan çok sayıda başvuru aldıklarını söyledi. Melfalan için dört, beş aydır bekleyen, bu arada yeniden kemoterapiye başlamak zorunda kalan hastaların olduğunu belirten Erdoğan, “Aylarca tedavisi ötelenen hastalarımız çok zor durumda. Tedavileri aksıyor. Her yıl ülkemizde en az 2 bin 500 multiple miyelom ve Hodgkin lenfoma hastası bu ilaca ihtiyaç duyuyor. İlaca erişimde sıkıntı uzadıkça, zaten kısıtlı olan nakil merkezlerindeki sıralarda da şişme yaşanıyor. İlaç firması sorunu çözeceğini söylüyor. Ancak hala ilaca ulaşılamıyor” dedi.
HASTALAR KORKU İÇİNDE BEKLİYOR
Ankara Üniversitesi Hematoloji Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dk. Meral Beksaç hastanelerinde senede 30-40 multiple miyelom hastasına kök hücre nakli yaptıklarını belirterek, “Marttan beri hastalar birikiyor. Şu anda ilaç olmadığı için bekleyen 20 civarında hastamız var” dedi.
Hastalar kök hücre için beklerken başka kemoterapi ilaçları almak zorunda kalıyor. Bunun direnç gelişmesine neden olabileceğini belirten Beksaç şöyle devam etti: “Hastalar devamlı endişeli. ‘Hastalığım ilerliyor mu?’ korkusu yaşıyorlar. Bir yandan zaman kaybediyor diğer yandan belirsizlik yaşıyor. Tıbbi, sosyal ve psikolojik açıdan zor, bilinmeyenlerle dolu bir süreç. Ne zaman ilacına ulaşacak, nakil olacak, yaşantısını buna göre nasıl ayarlayacak? Diğer yandan kök hücre nakli tedavisinin maliyeti, ikinci etapla kullanılan tedavilerle kıyaslandığında daha düşük. İlacı bulmak sosyal devletin görevi.”
Beksaç ayrıca Türkiye’ye gelen az sayıda ilacın büyük oranda özel hastaneler tarafından çekilmesinin de üzücü olduğunu söyledi.
69 YAŞINDAKİ HASTA 4 AY İLAÇ BEKLEDİ
69 ayındaki annesi multiple miyelom hastası olan Mehtap Kurtçu, dört ayı boyunca bu ilacı bulmaya çalıştıklarını anlattı. Karaborsada ilacın kutusunun (altı-sekiz kutu gerekiyor) 300 dolardan satıldığını söyleyen Kurtçu, hem pahalı olduğu hem de güvenemediği için satın almaktan kaçındığını belirtti.
İlaç firmasının depolara, depoların yine ilaç firmaları, eczanelere yönlendirdiğini ifade eden Kurtçu, sıkı takiple ama güçlükle temin edebildiklerini söyledi. İkinci posta geldiğinde ilacı bulabilmişler: “Beklerken başka ilaç almamız gerekmedi ama değerler yükselmeye başlamıştı. Neyse ki anneme kök hücre nakledildi ve geçen hafta taburcu edildi. İlacı bulan, hastaneye yatıyor naklini olabiliyor.”
