Son yıllarda 20'li ve 30'lu yaşlardaki bireylerde kolon kanseri vakalarındaki artış dikkat çekiyor. Gençlerin sağlıklı beslenme ve düzenli spor yapma alışkanlıklarına rağmen karşılaşılan bu tablo, bilim insanlarını yeni araştırmalara yönlendiriyor. ABD'den Türkiye'ye kadar uzanan bu küresel sorun, sadece genetik ve yaşam tarzıyla açıklanamıyor. Özellikle 1960 sonrası doğan bireylerdeki riskin daha yüksek olduğu tespit edilirken, uzmanlar çevresel faktörlerin ve modern yaşam tarzının etkilerine vurgu yapıyor.
Kolon kanseri, son yıllarda özellikle gençler arasında hızla artıyor. 20'li ve 30'lu yaşlardaki bireylerde, kolon kanseri vakaları eskiye göre daha fazla görülmeye başlandı. Türkiye, bu artışla birlikte, kolon kanserinin en fazla görüldüğü ülkeler arasında 9. sırada yer alıyor. Peki, kolon kanseri vakalarındaki bu artışın sebepleri nelerdir? İşte gençlerde kolon kanserine yol açan 5 önemli faktör ve uzmanların önerileri:
1. Düzensiz Uyku
Uyku düzeninin bozulması, kolon kanseri riskini artıran etkenlerden biri olarak öne çıkıyor. Gece geç saatlere kadar uyanık kalmak ve düzensiz uyumak, vücutta melatonin üretimini engelliyor ve hücresel hasarlara yol açabiliyor. Özellikle gençlerin dijital cihazlarla geçirdikleri uzun saatler de uyku düzenini olumsuz etkiliyor.
2. Mikroplastikler ve Çevresel Kirleticiler
Günümüzde mikroplastikler, her alanda karşımıza çıkıyor. Gıda, su ve hava yoluyla vücuda giren bu kirleticiler, hücre yapısına zarar veriyor. Yapılan araştırmalar, mikroplastiklerin vücutta birikerek kolon kanseri gibi hastalıkları tetikleyebileceğini ortaya koyuyor.
3. Hızlı Beslenme ve İşlenmiş Gıdalar
Gençlerin sıklıkla tercih ettiği fast food ve işlenmiş gıdalar, yüksek yağ ve şeker içeriğiyle kanser riskini artırıyor. Ayrıca, bu tür yiyeceklerin sindirilmesi uzun vadede bağırsak florasını bozabiliyor. Düşük lifli diyetler ve aşırı et tüketimi de kolon kanseri riskini artıran etkenlerden.
4. Genetik Yatkınlık
Kolon kanseri, genetik faktörlerle de ilişkili. Ailede kanser öyküsü bulunan bireylerde risk daha yüksek. Genetik yatkınlık, kanserin erken yaşlarda ortaya çıkmasına neden olabilir. Genetik testler, bu riskin belirlenmesinde yardımcı olabilir.
5. Fiziksel Aktivite Eksikliği
Düzenli egzersiz yapmamak, kanserin yayılmasını hızlandıran faktörlerden biridir. Özellikle masa başı işlerde çalışan ve fiziksel aktiviteyi az yapan gençler, kolon kanserine karşı daha duyarlı hale geliyor. Egzersiz, bağışıklık sistemini güçlendirir ve kanser hücrelerinin gelişmesini engelleyebilir.
Neler Yapılmalı?
Gençlerde artan kolon kanseri riskini önlemek için yapılması gerekenler oldukça basit ama etkili. İşte uzmanların önerileri:
-
Düzenli Uyku: Her gün yeterli uyumaya özen gösterin. Yetişkinler için 7-9 saat uyku, sağlığın korunmasına yardımcı olabilir.
-
Sağlıklı Beslenme: Fast food ve işlenmiş gıdalardan kaçının. Lifli gıdalar, sebze ve meyve tüketimini artırın. Özellikle kırmızı et yerine tavuk, balık ve bitkisel protein kaynakları tercih edin.
-
Fiziksel Aktivite: Haftada en az 3 gün, 30 dakika yürüyüş veya egzersiz yaparak bağışıklık sisteminizi güçlendirin.
-
Çevresel Faktörlerden Kaçınma: Mikroplastiklerden ve çevresel kirleticilerden mümkün olduğunca uzak durun. Plastik şişe ve kutularda su içmekten kaçının.
-
Genetik Testler: Eğer ailede kolon kanseri öyküsü varsa, genetik testler yaptırarak erken teşhis için adım atın.
Kolon kanseri, erken teşhisle tamamen tedavi edilebilen bir hastalıktır. Gençlerin sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları edinmesi, bu riski önemli ölçüde azaltabilir.
