ERCAN KÜÇÜK - HABER MERKEZİ
Yavuz Ağıralioğlu başkanlığındaki Anahtar Parti'nin (A Parti) kuruluş dilekçesi, İçişleri Bakanlığı yetkililerine teslim edildi. Samimi Haber, Anahtar Parti’nin tüzüğüne ulaştı. Tüzükte, seçim ittifakı ve başka partilerle protokol oluşturma ile Cumhurbaşkanı adayını belirleme yöntemi dikkat çekti.
Anahtar Parti’nin 54 sayfadan oluşan tüzüğünde 194 madde bulunuyor. Tüzüğün Amaç ve İlkeler bölümünde parti kendisini şu şekilde tanımlıyor:
(1) Anahtar Parti, Türk tarihini fasılasız bir bütün olarak kabul eder.
(2) Anahtar Parti, Türk Milletinin binlerce yılda şekil verip insanlığa hediye ettiği devlet töresi ile örf ve âdetini, günümüz şartlarına göre yorumlayıp Türk Yurdunda yeniden egemen kılmak için kurulmuştur.
(3) Anahtar Parti, Türk Devletinin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğü, kuvvetler ayrılığı, hukukun üstünlüğü, liyâkat, kurumsallık, demokrasi ve şeffaflık ilkelerinden asla taviz vermez; insan haklarına, sanata ve çevreye saygı gösterir; aileyi, kadını ve çocuğu öncelikle korur.
(4) Anahtar Parti, Türkiye Cumhuriyetini kuran Milli İradeyi devletin yapı taşı kabul eder; Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında çerçevesi çizilen Atatürk İlkelerini ve cumhuriyetin kazanımlarını korur ve kollar.
(5) Anahtar Parti, Türk Devletinin ekonomik özgürlüğünü ve millî gelirin adil paylaşılmasını hedefler, kamu kaynaklarını korur, israfla mücadele eder.
(6) Anahtar Parti, bütün Türk vatandaşlarının Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ile tanınan haklardan adil olarak faydalanması için mücadele eder.
(7) Anahtar Parti üyeleri, siyasi tercihlerinde daima ilkeli ve adildir, özel hayata saygı gösterirler.
Birden fazla görev yasağı
Tüzükte partililerin, birden fazla görev alması yasaklanıyor. Tüzüğün ilgili maddesi olan 40. Madde şu şekilde düzenlenmiş:
(1) İl ve ilçe teşkilâtlarında başkan veya yönetim kurulu üyeliklerine seçilmiş olanlar, kongre delegelikleri hariç olmak üzere tek görev yürütebilir.
(2) Mahalli idareler seçimlerinde belediye başkanlığı, belediye meclis üyeliği veya il genel meclisi üyeliğine aday olanlar teşkilât birimlerinde başkan ve kurul üyeliklerinden istifa etmiş sayılır.
(3) Parti’nin Türkiye Büyük Millet Meclisi Grubu Yönetim, Disiplin ve Denetim Kurulları’nın asıl ve yedek üyeleri ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı’nda görevli olan milletvekilleri, Merkez Yönetim Kurulu veya Disiplin Kurulu asıl ve yedek üyesi olamaz.
(4) Her derece disiplin kurullarında görev alanlar Kurultay ve kongreler ile TBMM Parti Grubu üyelikleri hariç Parti’nin diğer organ, kurul ve görevlerinde bulunamaz; Parti’ye herhangi bir iş veya hizmet bağıyla bağlı olamaz ve Parti’den herhangi bir suretle gelir sağlayamaz.
(5) Bir disiplin kurulunda görev alan kimse diğer bir disiplin kurulunda görev alamaz. Eşler, birinci ve ikinci derecede kan ve kayın hısımları aynı disiplin kurulunda görev alamaz ve bunlarla ilgili kararlara katılamaz.
Kurultayların olmazsa olmazı liste tartışmaları
Parti kongrelerinde yaşanan blok liste-çarşaf liste tartışmaları da Anahtar Parti tüzüğüne girdi. Anahtar Parti tüzüğüne göre, en az bir başkan adayının tüzüğe uygun blok liste ile adaylık başvurusu yapması hâlinde organ ve delege seçimleri blok liste usûlüne göre yapılacak. Başkanlık adaylığı başvurusu sırasında hiçbir başkan adayı seçilecek bütün mevkiler için asıl ve yedek üye adaylarını gösterir şekilde tam bir blok liste önerisi sunmamışsa veya sunulan blok listelerin hiçbiri tüzükte aranan şartları taşımıyorsa, seçim çarşaf liste usûlünde yapılacak.
Tüzüğe göre seçimli olağanüstü kurultay için Genel Başkan veya Merkez Yönetim Kurulu’nun gerek görmesi ya da kurultay delegelerinin en az üçte birinin noterden onaylı yazılı istemleri gerekecek. Genel Başkan seçiminde ise Kurultay delege tam sayısının salt çoğunluğu aranacak. Hiçbir aday ilk iki turda bu sayıya ulaşılamadığı takdirde, ikinci turda en çok oy alan iki aday üçüncü tura kalacak. Üçüncü turda ise en çok oyu alan aday Genel Başkan seçilir.
Genel Başkana ‘Divan’ kontenjanı
Anahtar Parti Başkanlık Divanı ,Genel Başkan, Genel Sekreter, İdari ve Mali İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısından oluşacak. Genel başkan, Başkanlık Divanı üyelerini Merkez Yönetim Kurulu asıl üyeleri arasından atayacak. Genel Başkana, en fazla beş Genel Başkan Yardımcısını Merkez Yönetim Kurulu üyesi olmayan Parti üyeleri arasından atama hakkı veriliyor.
Cumhurbaşkanı Yardımcılığı
Tüzükte dikkat çeken noktalardan birisi de Cumhurbaşkanı Yardımcılığı konusu. Tüzüğe göre, Başkanlık Divanı üyeleri ve MYK üyeleri aynı anda Cumhurbaşkanı Yardımcısı veya Bakan olamayacak. Bu görevlerde bulunan üyelerin görevleri atama kararının Resmî Gazetede yayımlandığı gün kendiliğinden sona erecek.
Mevcut seçim sistemi nedeniyle partiler arası ittifakların önemi arttı. Bu konu Anahtar Parti tüzüğünde de kendisine yer buldu. Partinin seçimlere girme, ittifak kurma kararları MYK’ya bırakıldı. Tüzüğe göre seçimlere girme ve ittifak yapma kararları MYK üyelerinin üçte ikisinin oyu ile alınacak. Yerel seçimlerde başka bir siyasi parti ile ittifak yapılmasına karar verilmesi hâlinde ittifak protokolünün düzenlenmesinde ve Parti’nin hangi idari birimlerde aday çıkartacağının belirlenmesinde Genel Başkan yetkili olacak.
Dönem kuralı
Anahtar Parti’de milletvekili adaylarının belirlenmesinde farklı yöntemler kullanılacak. Tüzükte ilgili madde şu şekilde düzenlendi:
"(1) Parti’nin Milletvekili adaylarının belirlenmesinde genel merkez adaylığı, önseçim, temayül yoklaması ve merkez yoklaması usûllerinden birisi, birkaçı veya tamamının bir arada veya ayrı ayrı uygulanması ve Siyasi Partiler Kanununun ilgili hükümlerine uyulması suretiyle tespit edilir.
(2) Aday saptamada hangi seçim çevresinde hangi yöntemin uygulanacağına il teşkilâtının görüşü de alınarak Merkez Yönetim Kurulu tarafından karar verilir.
Parti’nin Cumhurbaşkanı adayı, Merkez Yönetim Kurulu’nun üye tam sayısının beşte birinin yazılı önerisi ile üye tam sayısının üçte ikisinin kabul oyu ile belirlenir."
Anahtar Parti, tüzüğünde adaylıklar için dönem sınırlaması da uygulayacak. Buna göre bir kişi, Partili milletvekilliği görevini üst üste en fazla üç yasama dönemi yapabilir. Büyükşehir, il, ilçe ve belde Partili belediye başkanlığı ile belediye ve il genel Partili meclisi görevlerinde ise üst üste iki dönem sınırlaması getirildi. İki seçim arasında geçen süre, seçim döneminin yarısından bir gün fazla ise bu süre bir dönem olarak kabul edilecek.
