Afganistan'da Batılı güçlerin çekilmesi sonrası başkent Kabil'i kısa sürede ele geçirerek dünya gündemine oturdu. Afganistan'ın son 25 yılına damga vuran Taliban örgütü nedir? Taliban nasıl ortaya çıktı ? Taliban’ın amacı nedir?
Taliban, Afganistan'da ortaya çıkan ve daha sonra ülkenin büyük bir kısmını kontrol eden bir radikal İslam örgütüdür. Taliban kelimesi, "öğrenci" veya "öğrenen" anlamına gelir ve örgüt, İslam'ı kendi yorumlarına göre uygulama amacı taşır. Taliban'ın kökenleri 1990'lara dayanmaktadır.
Taliban nasıl ortaya çıktı?
Taliban, Sovyet-Afgan Savaşı sırasında Afgan mücahitler arasından ortaya çıktı. Afganistan'da istikrarsızlık ve iç savaş devam ederken, Taliban 1996 yılında başkent Kabil'i ele geçirerek ülkenin büyük bir kısmını kontrol etti. Ancak, Taliban'ın iktidarı sırasında, özellikle insan hakları ihlalleri, kadınların haklarının kısıtlanması ve arkeolojik eserlere zarar verilmesi gibi bir dizi olumsuz olay yaşandı.
Uluslararası toplum, Taliban'ın yönetim biçimini geniş çapta eleştirdi ve Afganistan'a yönelik yaptırımlar uygulandı. 2001'de, ABD liderliğindeki uluslararası bir koalisyon, 11 Eylül saldırılarının ardından, Taliban'ı destekleyen El Kaide'ye karşı savaşmak ve Taliban'ı devirmek amacıyla Afganistan'a müdahale etti. Bu müdahale sonucunda Taliban'ın iktidarı zayıfladı, ancak örgüt hala varlığını sürdürmekte ve zaman içinde Afganistan'da tekrar güç kazanmaktadır.
Taliban’ın ideolojisi nedir?
Taliban'ın ideolojisi, radikal bir İslam anlayışına dayanır ve örgüt, kendi yorumlarına göre İslam'ın daha katı ve muhafazakar bir yorumunu savunur. İdeolojik temelleri, İslam'ın Hanefi mezhebine dayanmaktadır, Taliban'ın kadın hakları konusundaki tutumu oldukça katıdır. Toplumda kadınların kamusal alandaki rolünü sınırlamaya ve belirli kısıtlamalara tabi kılmaya yönelik politikalar uygular. Kadınların eğitim ve iş yaşamına katılımını genellikle sınırlar.
Taliban, yabancı müdahalelere karşı cihat ilan eder ve kendi anlayışlarına göre İslam'ın savunucusu olarak mücadele eder. Bu, özellikle yabancı güçlere ve yerel hükümetlere karşı silahlı direnişi içerebilir. Taliban, kendi yorumlarına uymayan eğitim ve kültürü reddeder. Sanat, müzik ve diğer kültürel faaliyetlere karşı çıkarak, bu tür aktiviteleri sıkı bir şekilde denetler. Ayrıca, arkeolojik eserlere ve kültürel mirasa zarar verebilir.
Taliban’ın kurucusu kimdir?
Taliban'ın kurucusu Molla Muhammed Omar'dır. Molla Muhammed Omar, Afganistan'da Sovyet-Afgan Savaşı döneminde mücahitler arasında yer aldı ve daha sonra Taliban'ı 1994 yılında kurdu. 1996 yılında Taliban, Afganistan'ın başkenti Kabil'i ele geçirerek büyük bir kısmını kontrol etti. Molla Muhammed Omar, Taliban'ın önderi olarak Afganistan'ın lideri oldu.
