MERT SAYAN - HABER MERKEZİ
Orta Doğu’da Afganistan ve Irak’ın işgali sonrasında başlayan Arap Baharı süreci en son Suriye’ye gelmişti. Bu süreç Suriye’yi kanlı şekilde etkiledi ve Mart 2011’den itibaren Suriye’de iç savaş başladı.
ABD ve batılı ülkelerin Büyük Orta Doğu Projesi kapsamında bölgede başlattıkları operasyonlara bölgede yaşanan çatışma ortamından zarar gören Türkiye, Rusya ve İran gibi ülkeler de karşılık verince Suriye tam vekalet savaşlarına sahne oldu. Bugün Suriye’de birçok örgüt başka ülkeler adına savaşıyor.
Son günlerde başlayan Halep operasyonuyla yeniden Türkiye kamuoyuna gelen örgütler ve arkalarındaki güçler şu şekilde:
Suriye Milli Ordusu
Suriye Millî Ordusu (SMO) önceki ismiyle Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) Suriyeli muhalif örgütleri kapsayan ve çoğunluğu Suriyeli Arap ve Türkmen milislerden oluşuyor. 30 Mayıs 2017'de kurulmuştur. Haziran 2011'den bu yana Suriye iç savaşında faaliyet gösteren muhalif örgütleri kapsamına alıyor. Türkiye ve Katar’la müttefik olan SMO, Suriye Silahlı Kuvvetleri, Rusya, Irak, Şam İslam Devleti (IŞİD), PYD/PKK ve İran’la çatışıyor.
Tuğgeneral Hasan Hamada liderliğinde 80.000-100.000 kişilik orduya sahip olan Suriye Millî Ordusu içerisinde pek çok grup bulunuyor. Bu gruplar:
Semerkand Tugayı
Semerkand Tugayı ya da Suriye Türkmen Ordusu, Suriye'de kurulan Türkmen silahlı oluşumlarından birisidir. 7 Ağustos 2012'de kurulan bu muhalif grup, Beşşar Esad yönetimine karşı savaşan silahlanmış Türkmenlerle birlikte askeri gücünü 10 bin kişiye kadar çıkarıyor.
Komutanı ve kurucusu Albay Ebu Bekir Muhammed Abbas olan Suriye Türkmen Ordusu, Lazkiye, İdlib ve Halep'te etkinlik gösteriyor.
• Seçkin Ordu
• Torunlar Ordusu
• El Mutasım
• Kuzey Fırtına
• Kuzey Ordu
• Fastaqim Birliği
• Mare Askeri Konseyi
• Ahl al-Diyar
• Saladin torunlar Tugayı
• Mashaal Tammo Tugayı
• Hamza Tümeni
• Şam Cephesi
• 9. Tümen
Bu muhalif gruplar Suriye Milli Ordusu ile birleşmiş bulunuyor. Bunların dışında yine bölgede etkinliğini devam ettiren SMO’yla müttefik olan diğer muhalifler gruplar şöyle:
Feylak üş-Şam
Feylak üş-Şam ya da Şam Lejyonu, Suriye iç savaşı sırasında Mart 2014'te kurulan Sünni İslamcı isyancı grupların bir ittifakı olarak ortaya çıktı.
Başkomutan Fazlullah el-Hacı liderliğinde bölgede varlığını sürdüren Şam Lejyonu, Türkiye ve Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) ile müttefik olup, Suriye Silahlı Kuvvetleri ve IŞİD'le mücadele ediyor.
Ahrar uş-Şam
Ahrar uş-Şam (Şam'ın Hürleri İslami Hareketi), 2011 yılında Halep'te kuruldu. Beşşar Esad yönetimine karşı savaşan bu muhalif grup, merkezi İdlib'de bulunuyor ve 2011'den bu yana aktif.
Sünni ve Selefilerden oluşan Ahrar uş-Şam, Kamil Ebu Abdurrahman liderliğinde 18 bin kişilik bir askeri güce sahip. Grup, Suriye Silahlı Kuvvetleri, Suriye Direnişi, YPG ve Hizbullah'a karşı mücadele ediyor.
Ceyş-ul İslam
Ceyş-ul İslam veya diğer adıyla İslam Ordusu 2011 yılında Şam merkezli kurulan bir muhalif gruptur.
Ebu Hamma Buveydani liderliğinde yaklaşık 17 bin kişilik bir askeri güce sahip olan bu muhalif grup, ÖSO ve Şam Lejyonu müttefikliğinde, Suriye Silahlı Kuvvetleri ve IŞİD’le mücadelesine devam ediyor.
Sultan Murat Tümeni
Sultan Murad Tümeni, Suriye iç savaşında Türkmen kimliği etrafında kurulan silahlı muhalif gruptur. Suriye muhalefetiyle aynı saftadır ve topçu ile hava desteğinin yanı sıra finansman ve askeri eğitim sağlayan, Albay Ahmad Othman liderliğinde bölgede etkinliğini sürdürüyor.
Libya Silahlı Kuvvetleri müttefikliğinde, Libya Ulusal Ordusu ve Suriye Ordusu’yla savaşıyor.
Ceyş'ül-Muhacirin vel-Ensar
Ceyş'ül-Muhacirin vel-Ensar Suriye hükûmetine karşı savaşan Arap ve Kuzey Kafkasya'dan savaşçılardan oluşan radikal bir silahlı örgüttür. Örgüt, 2013'te Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD) ile bağlantılıydı. Ancak daha sonra IŞİD’e karşı daha düşmanca bir tavır sergileyen örgüt Şeyh Mu'tasım Bille el-Maden liderliğinde, Rusya, Suriye Silahlı Kuvvetleri ve İran’la mücadele ediyor.
Heyet Tahrir El-Şam
Tahrir el-Şam veya Şam Kurtuluş Heyeti, kısaca HTŞ, Suriye iç savaşına katılan aktif bir selefi cihad örgütüdür. Örgüt, 28 Ocak 2017'de Cebhe Fetih el-Şam, Ensaruddin Cephesi, Ceyşu's-Sünne, Liva El-Hak ve Nureddin Zengi Hareketi grupları arasında bir birleşmeyle kuruldu.
Resmi olarak Ebu Muhammed el-Cevlani liderliğinde 12 ila 15 bin kişilik askeri güce sahip olan örgüt Suriye Kurtuluş Hükümeti’ne bağlılığını gösteriyor.
Ulusal Kurtuluş Cephesi
Albay Fadlallah el-Hacı komutanlığında, Ulusal Kurtuluş Cephesi Suriye Millî Ordusu'na (SMO) bağlı, Suriye iç savaşında mücadele eden bir isyancı koalisyondur. Oluşum, Mayıs 2018'de Suriye'nin kuzeybatısında kuruldu. İddia edilen 70 bin kişilik bir orduya sahiptir.
Nureddin Zengi Hareketi
Nureddin Zengi Hareketi Suriye'nin Halep bölgesinde faaliyet gösteren bir muhalif gruptur. 2014 itibarıyla Halep'teki en büyük muhalif gruplardan biri olduğu belirtilmiştir.
Şeyh Tevfik Şahabuddin komutanlığında, görevi Halep’in alınması olan Zengi Hareketi, Suriye Devrimciler Komuta Konseyi’ne bağlıdır.
Türkistan İslam Partisi
Çin topraklarında selefi Doğu Türkistan Cumhuriyeti kurmayı hedefleyen, Afganistan’da El-Kaide’den eğitim alan TİP de Suriye’de faaliyetlerini yürütüyor. Ağırlıklı Uygurlardan oluşan örgüt HTŞ ile birlikte hareket ediyor. TİP hem Birleşmiş Milletler (BM)’nin Türkiye’nin terör örgütleri listesinde bulunuyor. Örgüt ABD tarafından destekleniyor. Hatta ABD 2020’de TİP’i kendi terör örgütleri listesinden çıkarmıştı. TİP faaliyetlerini El-Kaide’yle beraber yürütüyor.
PKK/PYD terör örgütü
Suriye’nin kuzeyinde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve İsrail desteğiyle, askeri ve siyasi kontrolü elinde tutan PKK/PYD terör örgütü bulunuyor. Başkanlık görevini Salih Müslim ve Asya Abdullah yürüten örgütün, eylemlerini YPG/YPJ üstleniyor.
IŞİD
Ebu Musab ez-Zerkavi tarafında Irak Savaşı’nın ilk yıllarında kuruldu. Petrol kaynaklarına yakınlığı nedeniyle dünyanın en zengin yasa dışı silahlı terör örgütleri arasında sayılıyor. ABD, Rusya, Çin, Türkiye, BM, Avrupa Birliği ve Suriye Milli Ordusu tarafından terör örgütü olarak tanınıyor. Yaklaşık 15 bin kişilik orduya sahip oldukları iddia ediliyor.
