HABER MERKEZİ
Bir süredir sosyal medyaya yaş sınırı geleceği ve 16 yaş altına yasak getirilmesi gündemdeki yerini koruyor. Bu doğrultuda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bir rapor hazırladı.
Bu raporda ülkede günlük sosyal medya kullanımı ortalaması dünya ortalamasının üzerinde seyrediyor. Samimi Haber'e konuşan Sözcü Gazetesi Eğitim Yazarı Sultan Uçar, yasağın insan ve çocuk haklarına da aykırı olduğunu belirterek çocukların bu kadar sosyal medya altında olmasının da bir istismar olduğunu ifade etti.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı hazırladığı raporda, sosyal medyanın çocuklar ve gençler üzerinde olumsuz etkilerine dikkat çekildi. Sosyal medyanın, psikolojik, fizyolojik ye sosyal ilişkiler açısından çocuklar ve gençleri olumsuz etkilediği, şiddete eğilimi artırdığı, sosyal ilişkilerde kopukluk ve yalnızlık hissine sebebiyet verdiği kaydedilirken aile içindeki çatışmayı artırdığına da dikkat çekildi. Raporda, kontrolsüz ve sınırsız kullanımının bağımlılığa ve aile bireylerinden uzaklaşmaya sebebiyet verdiği vurgulandı.
Rapordan elde edilen verilere göre Türkiye’de nüfusun yüzde 87’si yani 75 milyon kişi sosyal medya kullanıyor. Dünyada sosyal medya günlük kullanım ortalaması 6,5 saat iken Türkiye’de ortalama 7 saat. Türkiye’de nüfusun yüzde 77’si en az bir sosyal medya platformu kullanıyor. Aktif kullanıcı sayısı ise 57,5 milyon. En çok kullanıcı sayısına sahip uygulama 58,4 milyon ile Instagram. Bunu 58,1 milyon ile YouTube, 52 milyon ile WhatsApp, 37,5 milyon ile TikTok, 34,5 milyon ile Facebook, 21,7 milyon ile X, 17 milyon kullanıcı ile Linkedin takip ediyor.
Yasak ile pozitif netice alınamaz
Peki 16 yaş altına yasak getirilmesi bir çözüm olabilir mi? Konuyla ilgili olarak Sözcü Gazetesi Eğitim Yazarı Sultan Uçar, "Bütün yasaklar bir defa daha fazla ilgiyi tetikler, merak uyandırır doğru çözüm yasaklamak değildir. Tarih boyunca bütün yasaklar ters tepmiştir. Yasaklamayla doğru pozitif netice alamazlar. Yasakların cazip eden bir karşılığı da vardır. Bunun bilimsel bir karşılığı vardır. Devlet gücüyle ben sınırlandırırım bu böyle olacak denilemez" dedi.
Kötü örneklerden iyi sonuç bekleyemezsiniz
Yasağın insan ve çocuk haklarına da aykırı olduğunu söyleyen Uçar çocukların bu kadar sosyal medya altında olmasının da bir istismar olduğunu vurgulayarak sözlerine şöyle devam etti:
Bu durum da çocuk hakları ihlali ve bu ihlali de sadece sosyal medya değil ebeveynler tetikliyor. Çocuğun tepesine oturup hadi ders çalış diye kitapları önüne fırlatıp kendiniz telefonla oynarsanız kötü örneklerden iyi sonuç bekleyemezsiniz. Her şey evde başlıyor. Fakat Türkiye'de de şöyle bir durum var. Gelişmiş ülkelerin hiçbirinde olmadığı kadar kısıtsız ve sınırsız bir sosyal medya esaretine düştü çocuklar. Sosyal medya şu anda bütün eğitim kurumlarının önüne geçti.
Toplumsal bir soruna dönüştü
Bilincin önemine dikkat çeken Sultan Uçar, "Gelişmiş ülkelerin hiçbirinde buna mesela apple'i iphoneu vs. keşfeden Amerika'da bile bilinçli ailelerin hiçbiri çocuklarını bir günde iki saatten daha uzun bir süre ki iki saat azami süre bu hakkı vermiyor. Cep telefonu olmayan ultra zengin ailelerin çocukları var. Bunu bir ayrıcalık olarak görüyorlar. Bizde ise artık insanlar yürüdüğü yolu fark edemeyecek düzeydeler. Bu durum çocuklarla ilgili bu toplumsal bir soruna dönüştü" şeklinde konuştu.
Teşvik sistemi seçilmeli
"Bakanlığın bu konuda bir sorun olduğunu fark etmesi doğru ama yasaklama getirmesi yanlış, yasaklama yerini teşvik sistemi seçilmeli." diye konuşan Uçar, neler yapılması konusuna ilişkin olarak ise; "Sosyal medyada kaybettikleri boş zamanı daha verimli nasıl kullanabileceklerine dair alternatifler sunulmalıdır. Çocukların önü açılmalıdır. Televizyonlara yayınlar yapılarak kısa filmler aktarılabilir. Tiyatro yeni nesilde hiç yok ama olması gerekiyor. Tiyatro bilet fiyatları indirilmelidir. Müzeler öğrencilere ücretsiz ama birçok çocuğun müze kartı alacak parası bile yok. Bunun için de minik ödemeler yapılabilir. Çocuklara müze kartı dağıtılırken para almasınlar. Tabii ailelerin bilinçlenmesi daha önemli. Çocuklara telefonu elinden bırak deyip kendisi telefonla oynayan ebeveynler kötü bir örnektir" ifadelerini kullandı.