YAZI VE FOTOĞRAFLAR: ALİŞAN HAYIRLI / SAMİMİ HABER
Büyük kentlerde zincir marketlerin rafları, yiyene yararı kadar zararı da dokunan ‘uzun ömürlü yapay ürünlerle’ dolu. Fakat her şeye rağmen Anadolu’nun derinliklerinde atadan kalma yöntemlerle organik yiyecek üretimi hâlâ devam ediyor. İşte bu yörelerden biri Malatya, ürünlerden biri de dut pestili.
Malatya’nın Tecde olmak üzere Gündüzbey, Banazı, Yeşilyurt ve Kileyik bucaklarında, tamamen doğal dutlardan, tamamen doğal pestil üretimi mevsimi açıldı. Halkın geleneksel yöntemlerle üretip güneşte kuruması için iplere astığı renk renk pestiller bir renk cümbüşü oluşturuyor; bu durum teknolojik cihazların ve yöntemlerin işgali altındaki günümüz insanının büyük ilgisini çekiyor.
Dut ve duttan yapılan pekmez, pestil gibi ürünler, halkın geçimine büyük katkı sağlıyor ve yöre ekonomisinin canlanmasını sağlıyor. Doğal ürünlerden eski yöntemlerle elde edilen yöresel ürünler hem yöre halkı arasında hem tüm ülkede büyük ilgi görüyor.
Atadan kalma yöntemlerle üretiliyor
Malatya’nın Tecde semtinde başlayan dut pestili üretimi, renkli görüntüleri de beraberinde getirdi. Tecde’nin Bağköyleri muhiti, yıllardır en lezzetli ve doğal yöresel ürünlerin üretildiği kadim bir bölge. Her ne kadar son yıllarda plansız şehirleşmenin kurbanı olmaya yüz tutsa da, özellikle Çelikhan, Porga, Gülümuşağı gibi kırsal yerleşimlerden buralara göç etmiş vatandaşlarımız, bilinen yöresel ürünlerini eski yöntemlerle üretmeye devam ediyor.
Komşuluk ilişkilerinin bütün güzelliğiyle varlığını sürdürdüğü mekânlarda ve bilhassa bahçeli ortamlarda türlü yöresel ürünler elde ediliyor. Üzüm ve dut pekmezi, bilik, tandır ekmeği, üzüm ve dut pestili, reçel ve daha birçok yöresel ürünün adını bu çerçevede saymak mümkün.
Depremden sonra üretim arttı
Yörede geleneksel yöntemlerle doğal ürün elde etmeye eğilimin artmasının bir nedeni de, Türkiye tarihinin en büyük yıkımına neden olan felaketi durumundaki 6 Şubat depremlerinden sonra evini, işyerini ve işini kaybeden, geçim sıkıntısına düşen insanların, hayata tutunabilmek için yöresel ürünleri üretmeye hız vermesi.
İşte onlardan biri de Fadime Teyze… Köyünden göçüp gelmesinin üzerine, bir de deprem felaketine uğramış binlerce kişiden biri Fadime Teyze. Yörede başkalarına ait dut bahçelerini icar yoluyla alıp, elde ettikleri ürünü değerlendirmeye başlamışlar ailecek. Tecde’deki evinin bahçesini ve boş alanları kullanmak suretiyle birkaç gün önce dut pestili üretmeye başlamış. Hem aile ekonomisine katkıda bulunuyor hem de yanında çalıştırdığı komşularına maddi imkân sağlıyor.
Ürettiği pestili sadece satıp para kazanmak değil Fadime Teyze’nin amacı. Diyor ki; “Bizde üretip sattığımız ürün namustur. Para verip onu satın alan müşterinin memnun kalması gerekiyor. Pestilimizi biz bu anlayışla üretiyoruz. Hem doğal hem sağlıklı hem de temizdir ürettiğimiz her şey”.
Umuyoruz ki Fadime Teyze ve ailesinin bu dürüst ve düzgün ticari anlayışı bütün esnaf tarafından benimsenir!
Ekim’e kadar sürecek
Dut pestili genellikle yaş duttan imal ediliyor fakat kuru duttan üretenler de yok değil. Fiyatları da buna göre değişebiliyor. Fadime Teyze dut pestilinin kilosunu 250 ila 300 lira arasında satıyor. Ekim başına kadar devam edecek olan dut pestili üretimi halkın organik ve ucuz ürünlere olan ihtiyacını da karşılamış oluyor.
Yöresel ürün imal eden vatandaşlarımızın devletten ve belediyeden talepleri de var: “Bize maddi destek sağlamalarını ve ürettiğimiz ürünleri satabileceğimiz semt pazarları açılmasını istiyoruz”.