YKS serüveninin son bulmasıyla üniversiteye hazırlanan gençler için tercih maratonu başladı. 2024-2025 öğretim yılı için özel üniversiteler de fiyatlarını duyurmaya başladı. Geçen yıl 500 bin civarında olan yıllık ücret bu sene bir milyonu geçecek. İstanbul’da bir öğrencinin yaşam maliyetiyse hâlâ asgari ücretin üzerinde. Peki aileler ve öğrenciler ne yapacak?
Özel üniversiteler ücretleri 2 kattan fazla artırdı
Sabah’tan Ceyda Karaaslan’ın haberine göre vakıf üniversitelerinde öğrenim ücretleri 2 kattan fazla artmış durumda. Geçen sene yıllık ücreti 510 bin lira olan Sabancı Üniversitesi'nin yeni ücreti 1 milyon 100 bin lira oldu. Geçen yıl 530 bin lira olan Koç Üniversitesi'nin 2024-2025 eğitim öğretim ücreti de KDV dâhil 1 milyon 75 bin lira olarak açıklandı.
Ankara’daki üniversitelerde de benzer bir durum söz konusu. Bilkent Üniversitesi geçen yıl 310 bin lira olan eğitim-öğretim ücretinin bu yıl için 620 bin liraya yükseltildiğini duyurdu. Öte yandan bu ücretler sadece peşin ödemelerde geçerli olacak. Eğer veliler eğitim ücretini güz ve bahar dönemleri olmak üzere iki taksitte ödemek isterlerse toplam ücret açıklanan rakamlardan daha yükseğe denk geliyor.
Bir öğrencinin geçinme maliyeti ne kadar?
Türkiye’de öğrencilerin özel üniversiteler dışında seçenekleri de bulunuyor. Vakıf üniversitesi adı altında açılan özel üniversitelerin sayısı son yıllarda giderek artsa da çoğu öğrencinin tercihi devlet üniversiteleri oluyor. Devlet üniversitelerine öğrenim ücreti ödenmese de ailelerinden ayrı okumak yine de öğrenciler için ciddi bir maliyet.
İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) geçtiğimiz yılın Eylül verilerine dayanarak gerçekleştirdiği araştırmasında özel yurtta kalan bir üniversite öğrencisinin yaşam maliyeti sadece bir sene içerisinde yüzde 184,46’ya yakın bir artış gösterdi. Hesaplamaya göre 2022’de özel yurtta kalan öğrencinin aylık yaşam maliyeti aylık 5.127 lirayken 2023’te yüzde 184,46 artışla 14.583 liraya yükselerek o dönemdeki asgari ücretin üzerine çıkmıştı.
Üç kişilik bir evdeyse bir öğrencinin aylık maliyeti 2022’de 5.357 lirayken bir yıl içerisinde yüzde 134’lük artışla 12.535 TL’ye yükselmişti.
Araştırmaya göre; 2022-2023 eğitim öğretim döneminde özel yurtta kalan bir öğrencinin barınma harcaması aylık 3 bin 300 lirayken, bu rakam bu dönemde 10 bin 360 liraya çıkmıştı. 2 kişiyle birlikte kiralık evde oturan bir öğrencinin barınma harcaması ise 2022’de bin 900 lirayken 2023’te 6 bin 250 liraya çıktı. Bir diğer aylık en yüksek kalem olan market harcaması geçen yıl 550 lirayken olan yurtta kalan bir öğrencinin bu yılki market ve dışarıdan yemek harcaması 2 bin 287 liraya çıkmıştı. Bu kaleme 2022’de bin 780 lira ayıran evde kalan bir öğrenci ise 2023’te 3 bin 797 lira ayırmak zorundaydı.
Durgunluğa rağmen kiralar düşmüyor
Geçtiğimiz yıldan bu yana gıdadaki enflasyon yükselmeye devam ederken barınmada da durum pek değişmedi. Gerçi emlak sektöründe geçen yıla kıyasla bir durgunlaşmadan söz edilebilirse de bu henüz fiyatlara yansımadı. Konuyla ilgili geçtiğimiz hafta Samimi Haber’e konuşan Güldeniz Başıbüyük, piyasada durgunluk olsa da satışlarda da kiralamada da ev sahiplerinin istedikleri parayı alana kadar bekleme eğiliminde olduğunu, bunun bir süre daha devam etmesini öngördüklerini belirtmişti. Bu durumda güncel veriler ışığında İstanbul’da bir öğrencinin yaşam maliyetinin hala bir asgari ücretin olduğunu söyleyebiliriz.
Motokurye öğrenciler kazalara kurban gidiyor
Bu durumda çalışarak okumak zorunda kalan üniversite öğrencisi sayısının yeni dönemde de artacağını söylenebilir. Kurye Hakları Derneği, geçtiğimiz yıl hazırladığı raporda 2023 yılında 68 motokurye ölümünden 35’inin yaş grubunun 19-28 yaş aralığında olduğunu tespit etmişti. Raporda, İstanbul’un yanı sıra Türkiye’nin çeşitli kentlerinde öğrenciyken motokuryeliğe başlayanların trafik kazalarında vefat ettiği belirtilmişti.
