Tarihte ilk kez bir Umman Sultanı Türkiye’yi ziyaret etti. Heysem bin Tarık’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 21 pare top atışıyla karşılanması, Ortadoğu’nun bu “sessiz” ülkesi için epeyce ses getirdi.
Uluslararası kamplaşma ve çekişmelere pek katılmayan, resmen olmasa da fiilen “tarafsız” bir ülke gibi davranan, masal çağlarının topraklarında, masallardaki gibi yaşayan insanların ülkesi Umman, bu ziyaret üzerine merak edilmeye başlandı.
Arap yarımadasının güneydoğu kıyısında 309 bin 501 km² alanda 4 milyon 644 bin nüfusa sahip Umman hakkındaki ilginç bilgileri sizler için araştırdık.
Her köşesi tarih olan şehir: Nizwa
Nizwa, çok eski yüzyıllardan bu yana ülkenin en önemli ticaret, sanat, eğitim ve din merkezi. Başkent Muskat’a 1,5 saat uzakta olup, 6. ve 7. yüzyıllarda ülkeye başkentlik yapıştır. Ünlü seyyah İbn Battuta buraya gelmiş ve eserinde; “Dağın eteklerinde meyve bahçeleri ve akarsularla sarılmış, kaliteli çarşılar ve görkemli camilerle dolu bir şehir” diye yazmış. Şehrin tümü başlı başına bir tarih. Camileri, yapıları, yolları, çarşıları her şeyden önce birer “tarih”.
Endemiklerin ülkesi Umman
Arap yarımadasını tümden çöl sananlar yanılıyor; ülkenin büyük bölümü çakıllı çöllerle kaplı olsa da, Umman’da muson yağmurları alan ve muson ormanlarıyla kaplı alanlar da bulunur. Salalah bölgesi bu özeliklerdedir. Bu bölge, hem göçmen kuşları çeken hem de yerli birçok türüne ev sahipliği yapan alanlara sahip. Wadi Bani Khalid ve Jebel Akhdar dağları çok çeşitli yerleşik göçmen kuş barındırır.
Başkent Muscat’taki Musanada Doğa Koruma Alanı ve Riyam Parkı da kentsel ortamlarda kuş türleri görme olanağı sunar. Çöl baykuşu, çöl alaca baykuşu ya da Hume baykuşu olarak bilinen bölgeye özgü baykuş türü, Arap antilobu, türlü kum keklikleri, kartal türleri ve daha birçok kuş türü Umman’ı güzelleştirir.
Umman’da yalnızca bölgede yetişen (endemik) 1,208 bitki türü vardır. Ülkenin kıyılarında kaplumbağa yuvalama alanları da bulunur. Ras Al Hadd ve Ras Al Jinz, yeşil kaplumbağaların dünyadaki sayılı yuvalama alanları arasında yer alıyor. Yaklaşık 30 bin yeşil kaplumbağa her yıl yumurta bırakmak için Umman’a geliyor.
UNESCO listesindeki ülke!
Umman’ın birçok köşesi tarihî ve doğal koruma alanı konumunda. Ülkede 5 adet UNESCO Dünya Mirası alanı bulunur. Bu alanlar şunlardır:
1- Bahla Kalesi: Bahla beldesindedir. Umman geleneksel mimarisinin en önemli örneklerindendir. 13. yüzyılda çamur tuğlalardan yapılmıştır. Hem ticaret hem bölgeyi kontrol etme açısından önemli bir merkez oldu.
2- Bat, Al-Khutm ve Al-Ayn Arkeolojik Alanları: M.Ö. 3. binyıldan daha eski tarihlerden itibaren yerleşim yeri olmuş bu alanlar iyi korunmuştur. Mezarlar ve kule kalıntıları vardır. Arap yarımadasının erken dönem medeniyetlerine ilişkin önemli bir kaynaktır.
3- Tütsü Ülkesi: Bu alan, Dhofar’ın antik tütsü üretim alanlarını kapsar. Tütsü ağaçlarının kalıntılarını ve antik üretim alanlarını içerir ve bölgedeki baharat ticaretinin tarihi önemini yansıtır.
Ummanlılar, dünyada en iyi tütsülük günlüğün kendi ülkelerinde üretildiği konusunda iddialıdır. Umman’ın günlük ticaretinin tarihi eski çağlara dek iner. Boswellia sacra ağacından elde edilen bu aromatik reçine, dini ritüellerde, parfümlerde ve geleneksel tıpta kullanımı nedeniyle antik çağlardan beri oldukça değerlidir. Tütsülük günlükler daha çok, ülkenin güneyindeki Dhofar bölgesinde üretilir. Burada hasat edilen günlük, zengin, karmaşık kokusu ve saflığıyla bilinir.
4. Zanzibar: Bütünüyle tarihten ibarettir. Tanzanya’daki Zanzibar adası/şehri ile karıştırılmamalıdır. Antik bir kasaba olup, bölgenin Hint Okyanusu odaklı deniz ticaretindeki önemli bir nokta olmuştur.
5- Tütsü Rotası: Bu alan, dini ve kültürel uygulamalarda kullanılan değerli bir reçine olan tütsünün ticareti için önemli olan bir dizi antik ticaret rotası ve kasabadan oluşur. Ubar veya İram şehri gibi önemli yerleri ve çeşitli arkeolojik kalıntıları içerir.
Umman’ın kanyonları ve dağları
Beklentinin ya da sanılanın aksine Umman coğrafyası, yüksek dağlara ve kanyonlara da sahiptir. Bunlar ülke doğasını çarpıcı güzelliğe kavuşturur. Kuzeydeki Hajar dağları 3 bin metreye ulaşan Shams dağı gibi zirvelere yükselir. Ülkede Wadi Shab ve Wadi Ghul gibi büyük ve etkileyici vadiler ve kanyonlar da bulunur. Özellikle Wadi Shab, turkuaz havuzları ve doğal kaya oluşumlarıyla ünlüdür. Wadi Ghul ise geniş, derin geçitleri ve muhteşem manzaraları nedeniyle sıklıkla “Umman’ın Büyük Kanyonu” olarak anılır.
Çarşı pazar Umman
Umman’ın kuşkusuz en güzel, en çarpıcı yerlerinden biri çarşı ve pazarlarıdır. Öyle ki, geleneksel ve tarihî yapısını büyük ölçüde koruyan bu çarşı ve pazarlar tarihin ve Arap yarımadasının en eskileri arasındadır. En ünlüleri arasında, Muskat’taki geleneksel Umman mimarisiyle yapılmış Muttrah Çarşısı bulunur. Labirenti andıran sokakları, baharatlar, tekstil ürünleri, mücevherler ve günlük gibi çok çeşitli ürünler çarşıya renkli ve masalsı hava verir. Nizwa’daki Nizwa Çarşısı da çok eski ve güzeldir. Gümüş takılar, çanak çömlek ve kavisli hançerler ve diğer el sanatları gibi geleneksel ürünleriyle ün salmıştır.
“Dağ Çiyi”: Umman’ın milli içeceği
Ülkenin en ünlü meşrubatı kuşkusuz “Mountain Dew” ya da “Dağ Çiyi” biçimlerinde çevrilebilecek bir yerel içecektir. Kendine özgü tadı ve yüksek kafein içeriğiyle bilinen bu narenciye aromalı soda ülkede en çok tüketilen içecektir. Bu meşrubat, ülkenin hemen bütün lokantalarında da bulunur.
Oyma kapı deyince akla Umman gelir
Umman’da ahşap oyma kapılar, ince sanat zevkini ve göz alıcı işçiliği yansıtan seçkin ürünlerdir. Daha çok camilerde, saraylarda, eski evlerde ve bazı zengin evlerinde bu kapılara rastlamak mümkündür. Daha çok çiçek ve karmaşık geometrik desenlerle tasarlanmış, tarihin imbiğinden süzülüp gelen bir zevki yansıtan oyma ahşap kapılar başkent Muskat ve Nizwa’da yaygındır.
Umman’da alkollü içki içmek mi?!
Umman’da kamusal alanda alkollü içki içmek yasaktır ve hem para hem hapis cezasıyla yaptırım bulur. Yabancı ziyaretçilerse belirli otellerde ve onaylı restoranlarda içki içebilir. Ancak gizlice evinde alkollü içki tüketenlerin çok olduğu da biliniyor.
