DEMİR KUBBE NEDİR?
Demir Kubbe, her türlü hava koşulunda çalışabilen ve hareketli bir savunma sistemi olarak bilinir. Sistem, yaklaşık 70 kilometre mesafeden atılan kısa menzilli roketleri, topçu mermilerini ve havan atışlarını havada imha ederek durdurma kapasitesine sahiptir.
DEMİR KUBBE NASIL ÇALIŞIR?
Sistem esas olarak karşı taraftan fırlatılan roketin imhası prensibine dayanıyor. Radar, kontrol-komuta ünitesi ve füze fırlatıcıdan oluşan üç parçalı sistem, öncelikle karşı cepheden atılan roketi tespit ediyor.
Daha sonra gelişmiş bir yazılım ile roketin güzergahını ve düşeceği noktayı hesaplıyor ve bu bilgi doğrultusunda roketi zararsız hale getirmek üzere en yakın üniteden füze fırlatıyor.
Hamas'ın İsrail hava sahasına çok sayıda roket fırlatarak Demir Kubbe sistemini etkisiz hale getirmek amacıyla taktik geliştirdiği kaydediliyor.
DEMİR KUBBE NE KADAR ETKİLİ?
İsrailli yetkililer sistemin yüzde 70 ila 90 etkin olduğunu belirtiyor.
Sistemi geliştiren Rafael İleri Savunma Sistemleri firması ise Nisan 2021'de sistemin onuncu yılını değerledirdiği açıklamasında, son 10 yılda 2 bin 500'den fazla roketin zararsız hale getirildiğini ve başarı oranının yüzde 90 olduğunu kaydetti.
Hamas'ın son saldırısında, en büyük kenti Tel Aviv'e bazı roketlerin isabet ettiği görüldü.
SİSTEM NE ZAMAN GELİŞTİRİLDİ?
Demir Kubbe, 2006 yılında Lübnan'dan İsrail'in kuzeyindeki topraklara yönelik 4 binden fazla roket saldırısında 44 sivilin yaşamını yitirmesi üzerine hayata geçirildi.
İsrail'in en büyük savunma teknolojileri firması Rafael ile İsrail Havacılık Sanayi tarafından 2007'de geliştirilen sistem, ilk kez 10 yıl önce İsrail'in Berşeva kentinde operasyonel hale geldi.
7 Nisan 2011'de Gazze'den atılan roketleri ilk defa başarılı bir şekilde durdurduğu açıklandı.
DEMİR KUBBE SİSTEMİNİN MALİYETİ NE KADAR?
Her bir imha füzesi 95 bin dolara mal oluyor. Bu nedenle Demir Kubbe yalnızca sivil yerleşim yerlerine ya da stratejik noktalara isabet etme olasılığı bulunan roketleri imha etmek için harekete geçiriliyor.
Buna karşılık Jerusalem Post gazetesine göre Gazze'den atılan kısa menzilli roketlerin ortalama 300 ile 800 dolar gibi ucuz bir maliyeti bulunuyor.
Bu rakam uzun menzilli roketlerde 2 veya 3 katına çıksa da, Demir Kubbe sisteminin hareket geçmesinin getirdiği maliyetle kıyaslanamayacak kadar düşük kalıyor.
İsrail'in tamamını korumak için 13 adet sisteme ihtiyaç olduğu ifade ediliyor.
İSRAİL HANGİ ÜLKELERE DEMİR KUBBE SATTI?
- Azerbaycan: Ermenistan'ın Rusya'dan aldığı savunma sistemine karşı 2016 yılında satın aldı.
- Hindistan: 2012 yılından bu yana sistemi yakından takip eden Hindistan, sistemi satın almak için en son 2017'de 2 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladı.
- Romanya: 2018'de sistemi satın almak üzere anlaşma imzaladı.
ABD DEMİR KUBBEYE YATIRIM YAPIYOR MU?
İsrail'in güvenliğinin vazgeçilmez unsurlarından biri haline gelen Demir Kubbe sistemi yüksek maliyeti nedeniyle İsrail-Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasındaki askeri işbirliğinin önemli bir parçasını oluşturuyor.
Sistemin yarısını finanse eden ABD, programa 429 milyon katkı vermeyi vaadediyor.
Rafael İleri Savunma Sistemleri firması ABD'ye 2 adet Demir Kubbe bataryası teslim ettiklerini belirtiyor.
2014'te yapılan bir anlaşma ile Demir Kubbe füzesinin bazı önemli parçalarının ABD'de üretileceği açıklanmıştı.
Bir anlamda balistik füze imha eden Patriot füze sistemine benzetilen Demir Kubbe'nin daha kısa menzilli roketlerin imhasında kullanılan en etkin savunma sistemlerinden biri olduğu ifade ediliyor.
İsrailli yetkililer Demir Kubbe'nin menzilinin 70 kilometreden 250 kilometreye çıkarılmasını ve aynı anda iki farklı yönden gelen roketleri imha edebilecek kapasiteye ulaştırmayı hedeflediklerini belirtiyor.
