Yunanistan'ın Santorini Adası'nda artan sismik hareketlilik bir yandan korkuya neden olurken bir yandan da volkanik patlama riskini gündeme getirdi. Öte yandan Türkiye'de aktif yanardağ var mı, deprem yanardağı tetikler mi, yanardağ patlarsa neler olur gibi sorular vatandaşın gündemine girdi. MTA ve Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi'nden Jeolog Prof. Dr. Mehmet Şener, Aksaray ve Niğde sınırında yer Hasan Dağı'nda patlama riski olup olmadığı ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. Prof. Dr. Şener, Hasan Dağı'nda şimdilik herhangi bir patlama riskinin olmadığını söyleyerek yüreklere su serpti.
MÖ 6.600 YILLARINDA PATLAMA YAŞANDI
Çatalhöyük'teki duvar resimlerinden Hasan Dağı'nda en son MÖ 6.600 yılında patlama yaşandığının anlaşıldığını kaydeden Şener, muhtemel volkanik patlama riskine karşı nasıl önlemler alınabileceğini anlattı.
HASAN DAĞI AKTİF
2020 ve 2023 yıllarında Hasan Dağı eteklerine yakın yerde 5.3 ve 5.1 büyüklüğünde depremler olduğuna da dikkat çeken Şener, bu konunun o zaman da gündeme geldiğinin altını çizdi. “Hasan Dağı'nda kratere yakın bölgelerde bulunan gaz çıkışları aktif olan volkanlarda olağan hadiseler” diyen Şener, şunları söyledi: “Aktif volkan demek de son on bin yılda faaliyet gösteren yanardağlara biz aktif yanardağlar diyoruz ve bunlardan biri de Hasan Dağı. Hasan Dağı'nın yaşını da Çatalhöyük'teki duvar resimlerinden çıkarak hesaplıyoruz. O duvar resimlerinde MÖ 6600'de patlama yaşanmış. Dolayısıyla buna aktif bir faydır diyoruz.”
BU İŞARETLERE DİKKAT
Öte yandan Şener, bir fayın kratere yakın yerlerinden gaz çıkışlarının normal olduğunu kaydederek, “Hasan Dağı'nın etrafında zaten jeotermal potansiyel olarak sıcak su kaynaklarının bulunması, karbondioksit çıkışlarının gözlenmesi ve bu karbondioksitin sanayide kullanılmak üzere üretiminin yapılması bile Hasan Dağı'nın aktif olduğunu gösteriyor" dedi.
PATLAMAYA HAZIRLIKLI OLMAK GEREKİYOR
Şener, Hasan Dağı'nın Santorini'deki depremlerden veya olası patlamalardan etkilenmesinin mümkün olmadığını söyledi. “Bölgedeki hareketliliğin kurulan istasyonla 7-24 takip ediliyor” diyen Şener, patlama olacak gibi hazır olmak gerektiğine vurgu yaptı. "Hasan Dağı'nda herhangi bir patlama riski şu anda benim araştırmalarıma göre yok” diyen Şener, olası patlama sinyallerini şöyle anlattı: “O tür faaliyet olması için de Hasan Dağı'nın etrafında deprem fırtınalarının gelişmesi gerekiyor. Herhangi bir olay olması halinde uyarı sistemleri otomatik olarak devreye girecektir. Burada esas önemli olan patlaması değil, patladıktan sonra ne yapacağımızı bilmemiz gerekiyor.”
RÜZGAR NE TARAFTAN ESERSE ONA GÖRE
Niğde AFAD'ın olası bir patlamaya karşı hazır olduğunun altını çizen Şener, “O zamanki meteorolojik şartlarda rüzgar Aksaray'dan Niğde'ye doğru estiği zaman Altunhisar'ı etkiler. 2 bin nüfuslu ilçede 2 bin adet gaz maskesi var mı diye sormak lazım ve Hasan Dağı patlarsa neler yapılacağını şimdiden planlamamız lazım. Bunun için ilkokuldan başlayarak orada yaşayan yöre halkını eğitmemiz gerekiyor. Acil toplanma yerlerinin planlanması lazım" diye konuştu.
14 AKTİF YANARDAĞ BULUNUYOR
Türkiye'de 14 aktif yanardağın olduğunu belirten Şener, insanları tedirgin eden bilgi kirliliğinin arttığına dikkati çekerek, "Türkiye'deki aktif yanardağların patlamasıyla ilgili insanlarımızı tedirgin edecek, kamuoyunu yanlış bilgilendirecek birtakım bilgi kirlilikleri oluyor. Yurttaşlarımızın bu bilgi kirliliklerini çok dikkatli incelemelerini, konuyla ilgili bilim adamlarının yaptığı açıklamalarını dinlemelerini tavsiye ederim” dedi. Şener, vatandaşlara Santorini'yle ilgili AFAD'la MTA Genel Müdürlüğü'nün hazırlamış olduğu raporları okumasını önerdi.