VİYANA (AA) - Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, Tahran yönetiminin, UAEA'nın İran'da daha önce bildirilmeyen üç yerde tespit ettiği nükleer bulgulara ilişkin inandırıcı açıklamalarda bulunmadığını söyledi.
Avusturya’nın başkenti Viyana’da düzenlene UAEA Yönetim Kurulu toplantısında konuşan Grossi, Ukrayna’da başlayan savaşın ardından bu ülkedeki nükleer tesislerde olası bir sorunun yaşanmasını önleme ve nükleer güvenliğin sağlanması için UAEA'nın yaptığı çalışmaları anlattı.
Rus güçlerinin Çernobil Nükleer Santrali’nden çekilmesinin ardından buraya gerçekleştirdiği ziyaretler ve beraberindeki heyetle yaptığı çalışmalarla ilgili bilgi veren Grossi, söz konusu santralin bulunduğu alanda Rus tarafının çeşitli kazılar yaptığını, buna ilişkin çalışmaların sürdüğünü ancak bu tesisin emniyet içinde faaliyet göstermesi için gerekli bütün adımların kurum tarafından atıldığını kaydetti.
- Ukrayna'daki nükleer tesislerin korunması
Grossi, bugün dünyanın karşı karşıya olduğu en kritik sorunlardan birinin Ukrayna'nın nükleer tesislerinin korunması, emniyetinin sağlanması ve güvenlik denetiminin yapılabilmesi olduğunu söyledi.
Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olarak kabul edilen Zaporijya Nükleer Santrali’ne ilişkin kaygılarını bir kez daha dile getiren Grossi, bu santralin güvenliği ve çalışan personelin durumunun her geçen gün kötüye gitmesinden duyduğu endişeyi dile getirdi.
Grossi, "Ukraynalı muhataplarımız, tesisin Ukrayna ile UAEA arasındaki Güvenlik Denetimi Anlaşması'na tabi olan nükleer maddesi üzerindeki 'kontrolü kaybettiklerini' bildirdi. Ek olarak, Zaporijya Nükleer Santrali’nden Ajans'a güvenlik denetimine ilişkin veri aktarımında da bir kayıp yaşandı." bilgisini paylaştı.
Ukrayna’daki nükleer güvenliğin sağlanmasının herkesin ortak hedefi olması gerektiğini bir kez daha vurgulayan Grossi, İran’ın nükleer faaliyetlerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
- "İran'dan inandırıcı açıklama sunulmadı"
Grossi, İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami ile 5 Mart’ta sağladıkları uzlaşı doğrultusunda belirlenen çalışmaların tamamlandığını belirterek "İran, Ajans'ın bu ülkede bildirilmeyen üç yerde saptadığı bulgulara ilişkin teknik olarak inandırıcı açıklamalar sunmadı. İran, 2018'de Turquzabad'dan taşınan nükleer malzemenin veya nükleer malzeme bulaşmış teçhizatın mevcut konumu veya konumları hakkında Ajans'a bilgi vermedi." ifadesini kullandı.
Söz konusu üç yere ilişkin güvenilir ve inandırıcı açıklamaların yapılmaması durumunda UAEA'nın bu ülkenin Güvence Denetimi Anlaşması kapsamındaki beyanlarının doğruluk ve eksiksizliğini teyit edemeyeceğini belirten Grossi, "Daha önce olduğu gibi Ajans'ın İran'ın nükleer programının tamamen barışçıl olduğuna dair güvence sağlayabilecek bir konumda olması ve mevcut sorunları çözmek için Ajans, İran'la gecikmeksizin yeniden ilişki kurmaya hazırdır." diye konuştu.
İran ve UAEA arasında 5 Mart'ta söz konusu üç yere ilişkin sorunların giderilmesi için iş birliği yapılması hususunda uzlaşı sağlanmış, söz konusu yerlere ilişkin İran'ın Ajans'ın sorularını teknik veriler doğrultusunda yanıtlayacağı, Ajans'ın da Tahran tarafından sunulan açıklamaları değerlendirerek, gerekli açıklamayı yapacağı bildirilmişti.
