TÜİK tarafından açıklanan Kasım 2021 İşgücü İstatistikleri’ne göre ülkede işsizlik oranı yüzde 11.2 iken genç nüfusta bu oran yüzde 22.4 olarak görünüyor. TÜİK verilerine yıllar itibarıyla baktığımızda da genç işsizliğin yüzde 20 ile 25 arasında değiştiği görülüyor. Bu veriler, işgücüne katılmaya hazır her 4 gençten birinin iş bulamadığını gösteriyor.

En kolay ve en zor iş bulan meslekler

Bu haber için Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi (ÜNİ-VERİ) sitesinde yer alan bilgileri inceledik. Sitede tam 81 mesleğe ilişkin ayrıntılı bilgiler yer alıyor. Verileri incelediğimizde; mezuniyet öncesi aşama ve mezuniyet sonrası ilk 6 ay içinde iş bulma durumlarına bakıldığında en şanslı 10 meslek şöyle sıralanıyor: Odyoloji (%87.7), Sağlık Hizmetleri (%83.5), Çocuk Gelişimi (%82), Fizyoterapi (%77.3), Tekstil Mühendisliği (%76.7), Turizm (%75.2), Bilgisayar Mühendisliği (%73.9), İnşaat Mühendisliği (%73.2), Mimarlık (%72.8), Hemşirelik (%72.5).

En zor iş bulan 10 mesleğe gelince; listenin başında Bilgisayar Öğretmenliği (%40.6) var. Bu mesleği Orman Mühendisliği (%43.7), Maliye (%45.8), Su Ürünleri (%46.8), Sosyal Bilgiler Öğretmenliği (%47.5), Coğrafya (%48.1), Türk Dili ve Edebiyatı (%48.7), Biyoloji (%49.4), Jeofizik Mühendisliği (%49.7) ve Türkçe Öğretmenliği (%49.9) izliyor.

Kolay iş buldukları düşünülen Tıp listenin 62. sırasında (%54.5); Eczacılık 14. sırada (%70); Diş Hekimliği 36. sırada (%64.2) yer alıyor. Listede İletişim ise 37. sırada (%63.1).

Tam 46 meslekte mezunların yüzde 50’den fazlası asgari ücretle iş bulabiliyor

Listenin en çarpıcı bulgularından birisi, üniversite mezunlarının büyük çoğunluğunun asgari ücretle işe başlıyor oldukları. Listeyi ayrıntılı incelediğimizde tam 46 meslekte mezunların yüzde 50’den fazlasının asgari ücretle işe başladıklarını tespit ettik. Listeye göre; kolay iş bulanların ilk sırasında yer alan Odyoloji mezunlarının yüzde 68.5’i asgari ücretle işe başlıyor. Odyoloji’nin ardından Sağlık Yönetimi (%67.3), Maliye (%66.9), Antropoloji (%65.9), Psikoloji (%64.10); Bankacılık ve Sigortacılık (%63.5); İletişim (%63.3), Çalışma Ekonomisi (%63.2), Çocuk Gelişimi (%62.8), İşletme Yönetimi (%62.4) geliyor.

Asgari ücretin üstünde ücretle işe başlayanların başında Tıp mezunları geliyor

Asgari ücretin üstünde işe başlayanların ilk sırasında Tıp mezunları var. Tıp mezunları içinde asgari ücretle işe başlayan hiç yok. Bu meslek grubunu Matematik Öğretmenliği izliyor. Bu meslek dalında mezunların sadece yüzde 17.6’sı asgari ücretle işe başlıyor. Listenin ilk 10’unda yer alan diğer meslekler şu şekilde: İslami Bilimler (%18.3), Diş Hekimliği (%19.1), Sınıf Öğretmenliği (%20.9), Pilotaj (%23), Türkçe Öğretmenliği (%28.4), Okul Öncesi Öğretmenliği (%29.2), Gemi Mühendisliği (%30.6) ve Uçak Mühendisliği (%30.6).    

Mezunlar ne düşünüyor?

Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyoloji Bölümü mezunu Özgenur İnan, mezun olduğu alanda iş bulamayan, iş bulduğu sektörde ise yıldızı parlayan bir çalışan. Mezun olduktan sonra bir süre alanı ile ilgili iş aradıktan sonra okurken harçlığını çıkarmak için girdiği işe devam etmeye karar vermiş. Sebebini sorduğumuzda, özel sektörün devlet memurluğuna kıyasla daha motive edici ve kazancı yüksek olduğunu fark ettiğini söylüyor. “Devlet dairelerinde akraba ya da tanıdığınız olmadan sıradan bir işi bile halletmiyorlar, uzun süreler bekliyorsunuz, kaldı ki kendi alanımda iş bulayım diye arayış içindeyken önüme çıkan zorluklar karşısında yıkıldım, yönümü özel sektöre çevirdim. Şu anda mağazacılık sektöründe çalışıyorum, yükselme şansım yüksek, emeğimin karşılığını alıyorum” diye konuşuyor.

Okurken bölümünüzün mesleki boyutu ile ilgili ne düşünüyordunuz?

Daha okula başlamadan sosyoloji bölümü hakkında bilgi sahibiydim, sosyoloji okumamın temel nedeni, bilgi sahibi olmak ve bakış açısı kazanmaktı. Okuduğum alanda iş imkânlarının az olmasının temel sebebi eski çalışanların yenilere yer açmamasıdır.

Üniversitelerde ataması hiç olmayan bölümler için bile kontenjan açılmakta, bu konuda ne düşünüyorsunuz?

Üniversitelerde bu bölümlerin açılması nitelikli işsiz yetiştirmekten başka bir şey değildir. Bu bölümlerin yerine sektörde daha fazla iş bulma fırsatı olan bölümlerin açılması gençler için daha yararlı olur. İnsanları üniversite için teşvik eder. Aynı zamanda iş piyasasına yenilikçi ve değişken bir nesil kazandırır. Kimse kendi işi dışında farklı alanlara yönelmez, böylece herkes kendi işini yaparak maddi ve manevi anlamda tatmin olur.

Devlet dairelerindeki işleyiş, atanma ve yeni neslin önünün açılmaması konusunda ne düşünüyorsunuz, düzen nasıl değişecek?

Maalesef düzenin değişmesi için köklü bir değişim gerekiyor, uzun süredir bu düzen devam ediyor artık eski kanın akıtılması ve alanlara taze kan gelmesi gerekiyor. Devlet dairelerinde durumlar çok karışık, artık kemik kadro var ve aralarına kimseyi almak istemiyor. Şimdiki gençler ile başlayan cümlelerin sonu gelmiyor, onlar bize alışamıyor ama biz onlara alıştık, kendi yolumuzda ilerliyoruz.

Çevrenizde iş imkânı yüksek olan bir bölümden mezun olup işinden mutsuz olanlar var mı?

En yakın arkadaşım aile baskısı ve meslekteki iş imkânları yüzünden istemeyerek hemşirelik bölümü okudu. Çabuk iş buldu, maaşı dolgun ama işinde mutlu değil. Kendisi mühendis olmak isterdi, istediği bölümü okusa şu an olduğundan daha mutlu olurdu. İmkânlar yüksek diye okunan bölümler kişiliklere uygun olmuyor ve genç yaşta insanları tüketiyor. Öncelik sevilen meslek olmalı.

Sizce üniversite neden okunur?

Bence üniversite vizyon sahibi olmak için okunur. Ben sosyolojiyi, üniversite il dışında olduğundan, üniversite yaşamını merak ettiğimden ve sosyolojik bakış açısı kazanmak istediğimden okudum, puanım yüksekti, sosyoloji kendi tercihimdi çoğu zamanda pişman olmadım. Diğer bölümlerin çoğu bana göre değildi, madem işsiz kalacağım o zaman okurken zevk alayım dedim.

Maaşınız ve bulunduğunuz sektör sizi memnun ediyor mu?

Ben mağazacılık sektöründeyim, bu işe satış danışmanı olarak başladım, şu anda yöneticiyim, bulunduğum alan çalışanına değer veren teşviki yüksek ve yükselme şansının çok olduğu bir sektör. Devlet dairelerine kıyasla imkânlar bu şekilde olunca tercih şansı da yükseliyor. Ben memnunum ama şartları çok zorlayan, değer görülmeyen sektörler var haliyle, burada çalışan üniversite mezunları bunca sene okuduk, bunun için mi diye soruyorlar, bence çok haklılar.

Sosyoloji okumasaydınız ne okurdunuz?

Mimarlık okumak isterdim çünkü tarihi eserlere olan ilgim yüksek, onları restore etmek isterdim. İlerleyen senelerde ikinci üniversiteyi de okumak istiyorum, bu sefer de vizyon ve bilgi için.

Sosyoloji ile ilgili bir işte mi çalışsanız daha mutlu ve başarılı mı olurdunuz yoksa mağazacılık sektörü sizin için tatmin edici mi?

Mağazacılık sektöründe emeğimin karşılığını alıyorum. Sosyoloji alanında değerimin bu kadar yüksek olacağını düşünmüyordum bu yüzden mesleğimi yapmak istemedim, şartlar iyileştirirse yeni neslin önü açılır.