Beyaz Saray, ABD Başkanı Donald Trump'ın göreve gelmesinin ardından ilk ay gerçekleştirdiği icraatları kamuoyuyla paylaştı.
SARAY’DAN BEYAZ YALANLAR MI?
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Trump'ın yalnızca bir ay içerisinde çoğu başkanın tüm görev süresi boyunca başardığından daha fazlasını hayata geçirdiği belirtilerek, “ulusal güvenlik, ekonomi, sınır güvenliği, göç politikaları, uluslararası ilişkiler ve ABD halkının yaşam standartlarını iyileştirmeye yönelik adımlar attığı” ifade edildi.
AMERİKALILAR TRUMP’I NASIL SEÇTİ?
Başkanın yeni dönemini mercek altına alan ABD basınının kıdemli muhabirleri ise onun yerine getirmediği vaatlerini sıraladı.
Trump’ın, Beyaz Saray'a geri döndüğü ilk ayda “hızlı ve öfkeli” yalanları uzun uzun anlatıldı.
Trump’ın konuşmalarında, röportajlarında, muhabirlerle yaptığı görüşmelerde ya da sosyal medya paylaşımları arasında malzeme seçme zorluğu yaşayan deneyimli isimler, metinleri uzun olacağı için abartıları eleyerek sadece uydurmaları kaydetti.
Washington'daki diğer seçilmiş yetkililerin iddialarıyla kıyaslanan Trump’ın performansına hiçbirinin ulaşamadığı ancak ilk dönemindeki kendi performansıyla kıyaslandığında ise yalanlarında düşüş tespit edildi.
TRUMP İLK AYINDA KAÇ YALAN SÖYLEDİ
İşte Trump'ın 20 Ocak'ta göreve başlamasından bu yana söylediği en büyük 13 yalan:
Herhangi bir sıra gözetmeksizin listelenen yalanların en şaşırtıcı olanı “Hamas'a harcanan 50 milyon dolarlık -hayır, 100 milyon dolar diyelim- prezervatif hikayesi” oldu.
Basın sözcüsü Karoline Leavitt’in Beyaz Saray'daki ilk resmi brifinginde, Trump'ın "Gazze'de prezervatif finansmanı için" 50 milyon dolar harcama planını engellediği” açıklamasını doğrulayacak bir kanıt yoktu. Ancak Trump, ertesi gün 50 milyon dolar rakamını tekrarlamakla kalmadı, prezervatiflerin "Hamas için" olduğu iddiasıyla yalan zirvesini zorladı. Sonra, 50 milyon dolarlık rakamın tamamen uydurma olduğu anlaşıldıktan sonra ise rakamı "100 milyon dolara" çıkardı.
“BARIŞ İÇİN” YALAN
Rusya-Ukrayna savaşını bitireceğini söyleyen Trump’ın, hemen her konuda Biden dönemini suçlamasına rağmen, onun döneminde ABD desteğiyle başlayan bu savaşın sorumlusu olarak Ukrayna’yı işaret etti. Rus liderle ilişkileri iyi olan Trump’ın bu tutumu barış isteyen taraflarca dahi “Kremlin tarzı propaganda” olarak görülse de o gerçeklerden uzak kurgu dolu söylemlerinden vazgeçmedi.
Doğum hakkı vatandaşlığının benzersizliği:
“Büyük Amerika, muhteşem ülke” vb. abartılardan adeta haz alan Trump, doğum hakkı vatandaşlığından kurtulmak için ABD’nin doğum hakkı vatandaşlığına sahip tek ülke olduğunu söyledi.
Oysa bu doğru değildi. Kanada ve Meksika da dahil düzinelerce ülkede, kendi topraklarında doğan insanlara otomatik olarak vatandaşlık veriliyor.
DESTEKÇİLERİNİ KAYIRMA VE İNKÂR
6 Ocak Kongre baskınını çarpıtması:
Trump, 6 Ocak 2021'de destekçilerinin Beyaz Saray’ı bastığında, tüm dünyanın hafızasına kazınan o görüntülerdeki saldırganların bazılarını affetti. Dahası, neden affettiği sorulduğunda, bu kişilerin aslında hükümet yetkililerince saldırıya uğradığını" ve "saldırıda bulunmadıklarını" söyleyerek videolu görüntüleri ve mahkemede alınan kararlara rağmen Amerikalıların aklıyla alay eder bir şekilde inkâr etti.
ATEŞE KÖRÜKLE GİTME ÖRNEĞİ
ABD’lileri kızdırsa da tepkilerin susturulduğu yangın ile ilgili “Kaliforniya’daki su politikası” hakkında ortaya çıkan yalanları da sıralama listesini zorlayan bir örnek olarak yer aldı.
Yangın felaketinin yaşandığı bölgede yaşanan su sıkıntısıyla ilgili önce, “eyaletin kuzey kesimindeki bir balık türünü korumak için suyunun bir kısmını kullanma kararına bağladı” sonra, Central Valley rezervuarlarından milyarlarca galon suyun serbest bırakılmasını emretti ve suyun bir kısmının Los Angeles'a gittiğini söyledi. Ancak yine ortaya çıktı ki, su Los Angeles'a gitmiyordu ve hiç gitmedi.
Pensilvanya mitinginde uğradığı suikast ve kurtulmasına ilişkin söylediği abartılı şeylere gazeteciler, yorum dahi yapmıyor.
SINIR ÖTESİ YALAN
Başkanın kurgusal kuzey komşusu:
Kendisini dün “kral” ilan eden Trump’ın hayal dünyası ve yalanları ülke sınırlarıyla çizili değil elbette.
Göreve başlamadan önce, Kanada halkının Kanada'nın 51. ABD eyaleti olması fikrini "beğendiğini" ileri sürdü. Ancak durum söylediğinin tam tersiydi. Bu fikir Kanada halkı arasında son derece sevilmiyordu. Göreve başladıktan sonra da Kanada hakkında uydurma şeyler söylemeye devam etti, Kanada'nın ABD bankalarının orada iş yapmasını yasakladığını söyledi.
Trump döneminde başlatılan bir program için Biden'ı eleştirdi:
Ocak ayında askeri bir helikopter ile bir yolcu uçağı arasında ölümlerin olduğu çarpışmanın ardından, kazayla ilgili kanıt sunulmadan Biden yönetiminin Federal Havacılık İdaresi'ndeki çeşitlilik girişimlerini suçladı. Biden'ın önemli derecede engelli kişileri hava trafik kontrolörü olarak işe almak için son dakika çılgınca bir çabası olduğu hakkında kurgusal bir hikâyede ekledi ve bu FAA pilot programının aslında 2019'da kendi yönetimi sırasında başlatılan yıllar öncesine ait bir girişim olduğunu sakladı.
ÇİN’İN BUNDAN HABERİ VAR MI?
Gümrük vergilerini kimin ödeyeceğine dair amansız aldatmaca:
Trump ilk başkanlığında Çin ithalatlarına uyguladığı gümrük vergilerinden bahsederken, bu gümrük vergilerinin ABD Hazine Bakanlığı için "Çin'den" ne kadar para yarattığından bahsetti. Mevcut başkanlığı sırasında çeşitli diğer ülkelere uygulamayı planladığı ek gümrük vergilerinden bahsederken, "onlardan ücret alma" zorunluluğundan bahsetti. Oysa Çin ürünlerine uyguladığı ilk dönem gümrük vergilerinin neredeyse tüm maliyeti, Amerikalılar tarafından karşılanıyordu.
Otizm oranlarındaki artışın çılgınca abartılması:
Sağlık ve uygulamalar konusunda en kötü şöhrete sahip ülkede, çocukluk aşılarının otizme neden olduğu yönündeki söylemlerini sürdürmekten geri kalmadı. En son şubat ayı başlarında yaptığı bir paylaşımında, son yirmi yılda bilinen otizmin yaygınlığındaki artışın boyutunu şişirdi ve "20 yıl önce, çocuklarda otizm 10.000'de 1 idi. ŞİMDİ 34'te 1," diye iddia etti.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin kamu istatistikleri ise 2004'teki bilinen yaygınlığın "10.000'de 1" değil, 125 çocuktan 1 olduğunu gösterirken Trump, büyük bir fark varmış gibi yine abarttı.
Çin'in Panama Kanalı'nı işletmemesi:
Trump'ın yalanlarının çoğunun doğaçlama olduğu söylense de bir kısmı önceden planlandığı anlaşılıyor. Ocak ayındaki açılış konuşmasında, "Her şeyden önce Çin Panama Kanalı'nı işletiyor. Ve biz onu Çin'e vermedik, Panama'ya verdik ve geri alıyoruz." diyen Trump’ın iddia ettiğinin aksine kanalı Panama işletiyor. Sansasyonlar kralı Trump, bölgedeki Çin etkisini böyle bir söylemle gündeme getirdi.
GENÇ SEÇMEN HARİSS’E OY VERDİ
Trump'ın "genç oylarıyla" yarattığı hakimiyet:
Trump’ın küçük oğlunun dahi kendine pay çıkardığı “genç seçmenle” ilgili iddiası da kısa sürede ortaya çıkan uydurma listesinde yerini aldı.
“Bazı meşru başarıları bile abartma alışkanlığına uygun olarak” 2024 seçim zaferini açıklarken doğru olmaktan bile uzak bir iddiayı sürekli dile getirdi. Sandık çıkış anketleri ise "36 puanla" kazandığını iddia ettiği genç seçmen oylarını Harris'e kaybettiğini gösterdi.
İLK DÖNEMDE SÖYLEDİĞİ YALANLARIN BİLANÇOSU
Abartma ve uydurma konusunda tek rakibi kendisi olan ABD Başkanının ikinci dönemi başlayalı henüz bir ay oldu. Ancak ilk dönemiyle ilgili verilerle kıyaslandığında bir miktar gözle görülür düşüş hemen fark edildi.
Washington Post Gazetesi’nin, Trump'a atfedilen her açıklamayı günü gününe izleyen veri doğrulama servisinin araştırmasına dayanarak hazırladığı haberlerinde bu konu daha önce görüldü.
ABD merkezli gazete, Trump'ın ilk göreve geldiği tarihten 2019 yılına kadar 10 bin ya da daha fazla yanlış ya da yanıltıcı iddiada bulunduğunu yazdı.
Gazeteye göre ilk 601 gün içerisinde Trump, 5 bin yanlış ya da yanıltıcı bilgiyi söyledi bundan 226 gün sonra da sayı 10 bini aştı.
Gazete, bunun günde 23 yanlış ya da yanıltıcı iddiaya denk geldiğini hesapladı.
Washinton Post, Trump'ın yanlış ya da yanıltıcı iddialarının 5'te 1'inin göç konularıyla ilgili olduğunu ve ülkede federal hizmetlerin durdurulmasına neden olan Meksika Duvarı krizinin ardından sayılarının arttığını vurguladı.
O zaman en fazla söylediği yalanın, “Duvarın inşa edilmekte olduğuyla” ilgiliydi.
2018’DEN SONRA ARTAN “YANLIŞLAR”
Washington Post Gazetesi’nin hazırladığı haberlerin 2018 tarihli metninde ise başkanın 5,611 yanlış ve yanıltıcı bilgi içerdiğini bunun da günde ortalama 15 yanlışa karşılık geldiği kaydedildi.
Buna göre, 2017'de toplam 1,989 kez hatalı bilgi veren ya da asılsız iddia ortaya Trump, 2018’de üç kat daha fazla yanlış açıklama yaptı.
Gazete, Trump'ın 22 Ekim'de Teksas senatörü Ted Cruz’la gittiği Teksas'ta bir günde 83 kez 'gerçekleri çarpıtarak' rekor kırdığını yazdı.
