Türkiye gündemini sıklıkla meşgul eden
Dezenformasyon Yasası, gitgide kamuoyunda çeşitli tartışmalara sebep oluyor.
Samimi Haber muhabirlerimizden
Halil Alperen Acar,
Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı Gökhan Durmuş'a, yasanın özellikle gazeteciler üzerinde ne gibi etkilerde bulunacağını ve kamuoyunda tartışılan yasa maddelerinin ne anlama geldiğini kısa bir
söyleşi ile Samimi Haber okurlarımıza aktardı.
''VATANDAŞIN İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜ YOK EDECEK''
Dezenformasyon yasasına dair düşünceleriniz neler?
''Bu yasa dezenformasyon değil sansür yasasıdır öncelikle bunu belirtmek isterim. Neden böyle söylüyorum? Her ne kadar adına dezenformasyonla mücadele yasası denilmiş olsa da içeriğindeki maddelere tek tek baktığımız da sansür ve ototsansür uygulamalarının artacağını görüyoruz. Tek başına basın özgürlüğü açısından değil vatandaşın ifade özgürlüğünü de yok edecek düzenlemeler var içinde. Bir haberin ya da yapılan bir paylaşımın dezenformasyon olup olmadığına hele de taraflı kararlar verdiği ayyuka çıkmış mahkemelerin belirleyecek olması başlı başına bir sorun. Bir de bu yasa, herkese eşit bir şekilde uygulanacak mı? Halkı yanlış bilgilerle yönlendiren yöneticiler, bu yasa kapsamında yargılanacak mı? Böylesi bir çok soruyu art arda sıralayabilirim. O yüzden dezenformasyon değil sansür yasasıdır bu.''
''VATANDAŞ BUNU SIK SIK YAŞAYACAK''
Dezenformasyon yasasının 29'uncu maddesiyle getirilen halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçu sizce hangi ilkelere göre belirlenecek?
''Sansür yasasının en sorunlu maddesi 29. madde. Meslek örgütleri olarak en başından beri ceza verilecek vatandaşı, gazetecileri, özgürlüğünden mahrum bırakacak bir kanunda muğlak ifadeler olamaz diyoruz. Mesela deprem bilimciler, görevleri gereği sık sık olabilecek depremlere karşı vatandaşları uyarıyorlar. Bu uyarılar halkı paniğe sevk etmek olarak değerlendirilip, bilim insanlarını bu kanuna dayanak yaparak tutuklayabilirler. Sosyal medya hesabı üzerinden çıkan bir yangını haber veren bir vatandaşta bunu yaşabilir. Bunun kararını, 2021 yılında yapılan bir araştırmaya göre güvenilir meslekler sıralamasında yüzde 33 çıkan hakimler verecek. Tarafsızlıklarını kaybettikleri herkes tarafından söylenen hakimlere, hangi bilginin doğru olup olmadığının kararını verme yetkisi verildi. Mesela şimdi hangi savcı ya da hakim bilirkişi raporları ile doğruluğu belgelenmiş 17-25 aralık tapelerine ilişkin bir soruşturma başlatacak? Hukukun kime çalıştığını bekleyip göreceğiz.''
''BASIN KARTINI İPTAL ETME YETKİLERİ VAR''
Teklifle internet haber sitelerinde görev alanlara gazeteci statüsü kazandırılacağı ve bunun olumlu sayılabileceği belirtiliyor. Bu konuya dair düşünceleriniz nelerdir?
''40 maddelik kanun içerisinde en isabetli madde bu madde. Ancak yine de 'ama'larımız var. Evet internet haber sitelerinde çalışan meslektaşlarımızın basın iş kanununa tabi çalışacak olmaları olumlu. Fakat internet haber sitelerinin Basın İlan Kurumuna bağlanması, Basın İlan kurumunun yetkilerinin genişletilmesi, tekzip yayınlama zorunluluğu sıkıntılı konular. İnternet haber siteleri resmi ilan da alabilecekler ama hangi koşullarda alabilecekler meçhul. BİK'in istediği zaman ilan hakkını iptal etme, basın kartını iptal etme yetkileri sorunlu.''
''DEZENFORMASYONU SİYASETÇİLER YAYMAKTADIR''
Dezenformasyon yasası mevcut haliyle yanlış bilgi paylaşımını önler mi?
''Şunun açıkça görülüp, kabul edilmesi lazım; Dezenformasyonu büyük oranda siyasetçiler yaymaktadır. Eğer bu kanun onlara da işletilecekse, onlar da tutuklanacaksa, uygulamada bir eşitlik olacaksa emin olun itirazlar azalır ama maalesef böyle olmayacak. Dezenformasyonu yapan değil, gazeteciler yargılanacaklar. Mersin olayında dezenformasyon yapan bakan yargılandı mı? Amasra'da dezenformasyonu yapan bakan yargılandı mı? Hayır, hayır ve hayır olacak. Dolayısıyla yönetenler dezenformasyona ihtiyaç duydukları anda yapacaklar ama yargılanmayacaklar.''
''BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ HEDEF ALINIYOR''
Herhangi bir vatandaş açısından bakarsak, takip ettiği birinin yazısını ya da beğendiği bir haberi sosyal medyada paylaşmak veya beğenmek suç haline gelebilecek mi?
''Evet, hem de katmerli suç sayılacak. Yani bir bilgiyi, bir haberi yaymak, örgütlü suç olarak değerlendirilecek. Yukarıda da söz ettiğim gibi bu yasa sadece basın özgürlüğünü değil, ifade özgürlüğünü de hedefine alan bir yasadır.''
''BİLGİNİN YAYILMASI ENGELLENMİŞ OLACAK''
Teklifin 34'üncü maddesiyle sosyal ağ sağlayıcılarının temsilci atama şartları katılaşıyor ve yaptırımlar uygulanacağı belirtiliyor. Önümüzdeki süreçlerde sosyal medyasız bir Türkiye görebilir miyiz?
''Bu kanunun asıl hedefi sosyal medya. İktidarın medyanın yüzde 95'ini zaten kontrolü altında tutuyor ama gazetecilik hep yenileri bulma, onu yayma işidir. İnternet medyasını "ilan vereceğim" diyerek denetimi altına alacak. Türkiye'de haberleşmenin büyük oranda yapıldığı sosyal medyayı kontrolü altına alacak. İhtiyaç duyduğu zaman internetin fişini çekecek.''
