Türk Silahlı Kuvvetleri unsurlarının, Somali'nin terörizm, deniz haydutluğu, yasa dışı balıkçılık, her türlü kaçakçılık ve diğer tehditlere karşı güvenliğinin sağlanması faaliyetlerine destek verilmesi amacıyla Somali'nin deniz yetki alanları dahil olmak üzere iki ülke tarafından ortak belirlenecek bölgelerinde ve münhasıran tespit edilecek kurallarla bu ülkede 2 yıl süreyle görevlendirilmesine ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkeresi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.
CHP ve DEM Parti 'hayır' oyu verdi
Cumhuriyet Halk Partisi ve DEM Parti Grubu tezkereye hayır oyu kullandı.
Tezkere neyi kapsıyor
Somali hükümetinin yardım talebinde bulunduğunun belirtildiği tezkere şöyle:
"Somali ile gerçekleştirilecek bu işbirliği sayesinde, Somali'nin ekonomik kaynaklarının güvence altına alınması ve dış ticaretimiz ile deniz taşımacılığımız açısından kilit önemdeki bölgede istikrara ve güvenliğe katkıda bulunulması ve Somali ile dostluğumuzun tahkim edilmesi, ayrıca uluslararası barış ve istikrarı tehlikeye düşüren ve milli menfaatlerimizi de olumsuz yönde etkileyebilen Aden Körfezi, Arap Denizi ve mücavir bölgelerdeki terörizm, deniz haydutluğu ve silahlı soygun eylemlerine karşı yürütülen çabalara ülkemizin desteğinin pekiştirilmesi sağlanacaktır.
Bu mülahazalarla, hudut, şümul, miktar ve zamanı Cumhurbaşkanınca takdir ve tayin olunacak şekilde, 2713 (2023) sayılı BM Güvenlik Konseyi kararına ve uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerimize uygun bir biçimde, gerektiğinde üçüncü ülkeler ve uluslararası örgütlerle iş birliği imkanları da kullanılarak, Somali ile ülkemiz arasında akdedilen milletlerarası anlaşmaların uygulanması kapsamında, Türk Silahlı Kuvvetleri unsurlarının, Somali'nin terörizm, deniz haydutluğu, yasa dışı balıkçılık, her türlü kaçakçılık ve diğer tehditlere karşı güvenliğinin sağlanması faaliyetlerine destek verilmesi amacıyla Somali'nin deniz yetki alanları dahil olmak üzere iki ülke tarafından müştereken belirlenecek bölgelerinde ve münhasıran tespit edilecek kurallarla görevlendirilmesi ve bununla ilgili gerekli düzenlemelerin Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek esaslara göre yapılması için Anayasa'nın 92'nci maddesi uyarınca 2 yıl süreyle izin verilmesi hususunda gereğini bilgilerinize sunarım."
CHP'den hükümete 6 soru
CHP Genel Başkan Yardımcısı Yankı Bağcıoğlu, tezkereye ilişkin yaptığı değerlendimede şunları kaydetti:
"CHP her hal ve şartta Türkiye Cumhuriyeti hak ve menfaatlerine katkı sağlayacak tüm girişim ve faaliyetleri desteklemektedir. Dost devletlerle askeri eğitim ve işbirliğinin geliştirilmesi, talep eden devletlere güvenlik desteği sağlanması elbette önemlidir.
Somali Tezkeresi’nde güvenlik boyutu açısından dikkate alınması gereken ve hamaset ile geçiştirilemeyecek bir çok husus ve muhtemel sorun alanı bulunmaktadır. Bu konuları gündeme getirmek ana muhalefet partisi olarak görevimizdir.
Olay sadece TSK birlik, gemi ve personelin ülke dışında görevlendirilmesi konusu değildir.
Bölgemiz ateşten gömlek iken kısıtlı imkan kabiliyetlerimizin bölge dışında görevlendirilmesi, askerlerimizin bekasına yönelik tehditlerin mevcut olduğu bir coğrafyada görev yapması, ayrıca başka iki devlet arasındaki gerginliklere taraf olunma ihtimalidir.
Esasen bu derece önemli bir konunun TBMM ilgili komisyonunda konunun uzmanları tarafından detaylı tartışılmadan TBMM Genel Kurulu’na getirilmesi de ayrıca dikkat çekicidir.
Tezkere oylamasından önce aşağıda belirtilen konularda detaylı değerlendirme yapılması, TBMM’nin bilgilendirilmesi gerekmektedir.
1) Somali’de TSK varlığı zaten bir süredir devam etmektedir. Somali askeri personeli TSK tarafından hem Somali’de hem Türkiye’de eğitilmektedir. Deniz Kuvvetleri danışman personeli de mevcuttur. Dolayısıyla Somali’de mevcut durumda zaten bölgede askeri / siyasi etkinlik tesis edilmemiş midir? Mevcut durumda eğitim görevindeki personelimiz, çatışmaların devam ettiği bölgede neden muhtemel muharebe görevi için görevlendirilmektedir?
2) Kuzey ve güneyimizdeki çatışmaların bölgesel/küresel krize dönüşme ihtimali mevcut iken gemi / birlik göndermek için bu acele nedir? Hem yeni platformların envantere girmesi hem de bölgedeki durumun stabil hale gelmesi neden beklenmemektedir ?
3) Siyasi hedef ve askeri hedefler nedir? Arzu edilen son durum nedir?
4) Bölgede etkin olan terör örgütleri birliklerimizin bekası için ciddi tehdittir. Bu husus beka açısından değerlendirilmiş midir?
5) Ayrılıkçı Somaliland nedeni ile Etiyopya - Somali gerginliğinin birliklerimizi etkileme ihtimali nedir? 2 devlet arasındaki krize dahil olunma ihtimali mevcut mudur?
6) Deniz güvenliği faaliyetlerinin kapsamı çok geniştir, 200 deniz mili olarak ilan edilen Somali deniz yetki alanlarında görevi başarı ile yerine getirmek için kaç gemi ve hava vasıtası görevlendirilecektir?
