ARZU ERDOĞRAL / HABER MERKEZİ
İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan SMA hastalığıyla ilgili genelgede, yardım toplama usulleri belirlendi. Bu göre üst geçitlere yardım standı, kumbara vs. koymak, bu şekilde yardım toplamak yasaklandı. Ancak bu yasak alenen çiğnenmeye devam ediyor.
İçişleri Bakanlığı ve İstanbul Valiliği'nin genelge ve yazılarına göre, SMA hastaları için yardım toplama işlemlerinde; sahte izinlerle yardım toplama, yetersiz ya da yanlış belgelerle yardım toplama, toplanan paraların denetiminin yapılamaması gibi sorunlar mevcut.
Yani bu genelgenin kapsamında yarım için stand, kumbara koymak uygun değil. Yardımın IBAN hesabına gönderilmesi ve bu iznin tarihinin geçmemesi gerekiyor. Buna karşın, yardım toplayanlar tarihi geçmiş izinleri de kullanabiliyor. SMA'lılar için yardım toplama işindeki hukuk dışı durumlar bunlarla sınırlı değil. Türkiye'nin herhangi bir yerinden, herhangi bir makamdan alınan rastgele bir izni kullananlar bile var. Tüm bunlar yasalara ve ilgili yönergelere, genelgelere uygunsuz durumlar. valiliklerin bu tür usulsüz yardım toplamalarla ilgili Emniyet'e yazı gönderdiği, bu tür standların toplatılmaya başlandığı bildiriliyor.
İstanbul valiliğinden edindiğimiz bilgilere göre, kamusal alanlarda SMA yardımı toplayanlar seslendirme kullanamaz, fotoğraf koyamaz. Bunların yapılması İçişleri Bakanlığı'nın genelgesine uygun değil. Belirli aralıklarla yapılan denetimlerle, usule uygun olmayan yardım toplama standları ve kumbaralar toplatılıyor.
YETKİSİZ KİŞİLER İLE HAREKET EDİLİYOR
İstanbul Valiliği'nin 26 Mart 2024'te 39 ilçe, Emniyet v diğer ilgili yerlere yazdığı yazıda, araştırmalar sonunda, SMA hastalarına ilişkin olarak caddeler, meydanlar, metro girişleri vb. yerlerde, izinsiz yardım toplama faaliyetlerinin yoğun olarak devam ettiği, izin alınmadan stantlar açıldığı ve ailelerin geniş kitlelere ulaşmak için yetkisiz kişilerle (aile büyükleri, akrabalar, arkadaşlar v.b.) hareket ettiği, stantlarda bu kişilerin bulunduğu tespitinde bulunuldu.
TOPLANAN PARANIN TAKİBİ YAPILAMIYOR
Valilik yazısındaki tespit ve uyarılara göre, stantlarda toplanan paranın takibinin yapılamadığı, çeşitli terör/suç odaklarının veya kötü niyetli kişilerin faaliyetleri suistimal edebileceği, il genelinde insan yoğunluklu yerlerde, üzerinde para kutularıyla konuşlanan çok sayıdaki standın olumsuz görüntü oluşturuyor.
İZİN ALMADAN YARDIM TOPLAYAMAZLAR
2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun 6. maddesine göre; “Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, Cumhurbaşkanınca belirlenip ilan ediliyor. İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menediliyor ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılıyor”.
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI'NA BİLGİ VERİLİYOR
Yardım Toplama Kanunu'nun 7. maddesine göre; yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınması gerekiyor. Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa, yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişiler yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alıyor ve izni veren valilik tarafından ilgili valiliklere ve İçişleri Bakanlığı'na bilgi veriliyor. Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemler dernekler birimlerince yürütülüyor.
İZİNSİZ YARDIM TOPLAYANLARA PARA CEZASI VAR
Yine aynı kanunun 29. maddesine göre, yasa hükümlerine aykırı olarak izinsiz yardım toplama faaliyetlerine, 5 bin TL'den 100 bin TL'ye kadar idari para ceza veriliyor. İzinsiz yardım toplanmasına yer ve imkân sağlayanlar, uyarılmalarına rağmen bu faaliyeti sonlandırmazsa 5 bin TL ile cezalandırılıyor.
STANT AÇMA İZNİ VERİLMİYOR
İstanbul Valiliği'nin ilgili yazısında, SMA yardım kampanyalarında suiistimalin önlenmesi için bazı önlemler sıralandı. Yazının bu bölümü şöyle:
"-Stantların kontrolünün yapılarak, izinli olup olmadığının tespit edilmesi (Diğer illerce başlatılan kampanyalarda stant izni verilebilmekte olup, onaylarda stant izni olup olmadığının kontrolünün yapılması, Valiliğimizce başlatılan yardım toplama kampanyalarında ise stant açma izni verilmediğinden bu hususa özellikle dikkat edilmesi).
-Stant görevlilerinin, 2860 Sayılı Yardım Toplama Kanununa göre İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğünce adlarına düzenlenmiş Yardım Toplama Kimlik Belgelerinin bulunup bulunmadığının kontrolünün yapılması, (noter kanalı ile verilen yetki vekaletnamesi kimlik belgesi yerine geçmediğinden bu hususa özellikle dikkat edilmesi).
-Stant açma taleplerine ilişkin üst geçit/alt geçit, metro, vb. yerler ile cadde, sokak veya meydanlardaki yaya gelişgeçiş, trafik, insan yoğunluğu ve güvenlik hususlarının ilgili belediyelerce göz önünde bulundurularak dağınık ve kamu nezdinde olumsuz görüntü oluşturmasına meydan vermeyecek şekilde değerlendirilmesi".