Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle yürütülen kazı çalışmaları, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sinan Mimaroğlu'nun başkanlığında devam ediyor. Son buluntular arasında Roma döneminden kalma bir lahit ve üç lahit formlu mezar dikkat çekti. Özellikle lahit içerisindeki iskeletler, bu alandaki araştırmaları derinleştirdi.
Doç. Dr. Ertan Yıldız tarafından epigrafik çalışması yapılan lahitin üzerindeki kitabeler, lahitin ‘Euphrates’ adında bir Romalı gladyatöre ait olduğunu ortaya koydu. Aynı zamanda Hristiyanlık döneminde tekrar kullanıldığı anlaşılan lahitin iç tarafında üç haç kabartması yer alıyor.
Kilise ve üst sınıf gömülerinin ipuçları
Lahitin bulunduğu kilise, arkeolojik bulgular açısından büyük önem taşıyor. Doç. Dr. Sinan Mimaroğlu'nun verdiği bilgilere göre, bu alan önce küçük bir mezar yapısı olarak inşa edilmiş, daha sonra ahşap çatılı bir bazilika haline getirilmiş. Son olarak, 1. Jüstinyanus döneminde kubbeli bir hac planlı kiliseye dönüştürülmüş.
Mimaroğlu, kilise içerisindeki gömülerin üst sınıfa veya ruhban sınıfına ait olduğuna dair ipuçları olduğunu belirtti. Normal bir bireyin kilise içinde, özellikle haç kabartmalı bir lahitte gömülmesinin sıradışı olduğunu dile getirdi.
Lahitin yeniden kullanımı ve tarihi izler
Mimaroğlu, lahitin ilk olarak milattan sonra 5. yüzyılda oyulduğunu ve 7. ya da 8. yüzyılda yerine yerleştirildiğini düşündüklerini söyledi. Arkeolojik bulgular, lahitin altındaki mozaiğin kırılarak buraya konulduğunu doğruluyor. İstanbul'daki imparatorluk lahitlerinde, Marmara Adası'nda ve Suriye'de benzer örnekleri bulunan haç kabartmalı lahitlerin kalitesi ise bölgedeki diğer buluntularla karşılaştırılıyor.
İlk Efes izleri ve yeni keşifler
Mimaroğlu, Ayasuluk Tepesi'nin erken dönemlere ait veriler sunduğunu belirtti. Bu yılki kazılar, özellikle Aziz Yuhanna Kilisesi'nin Güney Haç kolunda yoğunlaştı. Kilisenin ilk kazıları 1921-1922 yıllarında Yunan Arkeolog Soteriou tarafından başlatılmış olup, 2020 yılından itibaren kazılar Mimaroğlu’nun başkanlığında devam ediyor.
Bu yılki çalışmalarda ayrıca 5. yüzyıla ait mermer döşeme ortaya çıkarıldı. Jeoradar çalışmaları sonucunda belirlenen bu döşeme, bölgenin tarihi yapısını anlamada önemli ipuçları sunuyor.