ARZU ERDOĞRAL / HABER MERKEZİ
İstanbul Kartal Belediye Başkanı Gökhan Yüksel hakkında, “zincirleme şekilde görevi kötüye kullanma” çeşitli usulsüzlük yaptığı iddiasıyla soruşturma açılıp iddianame hazırlandığı dün ortaya çıkmıştı. Samimi Haber, soruşturmaya ve dava sürecine yön verecek bir belgeye ulaştı.
Sayıştay’ın Kartal Belediyesi’nde 2022’de yaptığı, Kasım 2023’te tamamlanan “Denetim Raporu”na Samimi Haber ulaştı. Raporda, belediyenin tüm icraatlarında, günümüzdeki usulsüzlük soruşturmasına dayanak teşkil edecek birçok bulgu yer alıyor ve bunlar tek tek sıralanıyor.
CHP’li Kartal Belediyesi’ne yönelik ihale yolsuzluğu soruşturması önceki gün tamamlanmış ve savcılık, Kartal Belediye Başkanı Gökhan Yüksel’in de aralarında bulunduğu 21 şüpheli hakkında, zincirleme şekilde görevi kötüye kullanma, belediyeye ait 44 taşınmazın usulsüz olarak kiraya verilmesi gibi suçlamalarla iddianame hazırlamıştı.
Samimi Haber'in ulaştığı Kartal Belediyesi'nin 2022 yılına ait mali raporları ve Sayıştay denetim raporu, belediyenin finansal yapısındaki çarpıcı usulsüzlükleri ve mali sorunları gözler önüne serdi.
Belediyenin 2022 yılı mali verileri, ciddi yönetim zafiyetleri, ihale süreçlerinde şeffaflık eksikliği, yanlış muhasebe uygulamaları ve belediye taşınmazlarının kayıt dışı bırakılması gibi birçok usulsüzlük içeriyor. Sayıştay raporunda, “belediyenin gelirleri tahsil edilemediği, birçok işletmenin vergi mükellefi olmadığı, borç yükü artarken ve faiz giderlerinin belediyeyi finansal krize soktuğu, ihale süreçlerinde rekabeti engelleyen usulsüzlükler göze çarparken belediyeye ait taşınmazlar ve şirketlerin mali tabloları gerçeği yansıtmadığı” gibi birçok ciddi iddia yer alıyor.
MUHASEBE KAYITLARI YAPILMADI
Sayıştay raporunda, belediye tarafından kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edilen taşınmazlara ilişkin muhasebe kayıtlarının yapılmadığı belirtilirken, idarenin mülkiyetinde veya tasarrufunda bulunan 13 adet taşınmazın, kiralama ihalesinin gerçekleşmediği, ecrimisil karşılığında kullandırıldığı ve belediye tarafından emlak vergisinin %10’u nispetinde ek tahakkuk yapılarak mükelleflerden tahsil edilen taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına ait katkı payının Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığına aktarılmadığı tespit ediliyor.
TAŞINMAZLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMEMESİ
Sayıştay müfettişlerince incelenen belediye muhasebe kayıtlarında bir dizi hata ve usulsüzlük tespit edildiği raporda dile getiriliyor.
Taşınmazlar muhasebeleştirilmezken, belediyeye ait bazı taşınmazların kamu kurumlarına tahsis edilmiş olmasına rağmen, bu tahsislerin muhasebe kayıtlarına işlenmediği ortaya çıkmış durumda. Bu, belediyenin taşınmaz envanterinin doğru şekilde tutulmadığını ve gelir kayıplarını gizleme ihtimalini gündeme getiriyor.
Rapora göre yanlış amortisman hesaplamaları sonucu, belediye tarafından bazı maddi varlıklar için ya hiç amortisman ayrılmadığı, ya da gereğinden fazla ayrıldığı ortaya çıkıyor.
MALİ TABLOSUNU GİZLEME ÇABASI MI?
Sayıştay raporunda, belediyeye bağışlanan asfalt kayıtlarının işlenmediği, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Kartal Belediyesi'ne hibe edilen asfalt ve yol malzemelerinin muhasebeleştirilmediği tespit ediliyor. Bunun da, belediyenin hesaplarını şişirterek, gerçek mali tablosunu gizleme çabasında olduğu ihtimalini gündeme getirdiği savunuluyor.
Rapordaki tespitlerden birine göre, belediyeye ait bazı taşınmazlar çeşitli kamu kurumlarına tahsis edilmesine rağmen, bu tahsis işlemleri muhasebe kayıtlarına işlenmediği görülüyor. Bu, belediyenin taşınmaz envanterinin doğru yönetilmediğini ve hesapların gerçeği yansıtmadığını gösteriyor.
HATALI AMORTİSON KAYITLARI
Bazı maddi duran varlıklar için hiç amortisman ayrılmadığı, bazıları içinse kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrıldığı dikkatlerden kaçmıyor. Örneğin, parklar ve yeşil alanlar için 72.7 milyon TL değerinde amortisman kaydı bulunmazken, bazı taşıtlar için kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrılmış.
İŞTİRAK ŞİRKETLERİNİN MUHASEBE KAYITLARI EKSİK
Belediyenin doğrudan sahibi olduğu şirketlerden Kartansaş, Kartursaş ve Karyapsan gibi firmaların finansal raporlarının tam olarak kayıt altına alınmadığı tespit ediliyor. Bu, belediye şirketleri üzerinden bazı harcamaların gizlenmeye çalışıldığı şüphesini doğuruyor.
VERGİLER TAHSİL EDİLMEYİP, BELEDİYE KAYBA UĞRATILMIŞ
Sayıştay raporunda, belediye sınırları içerisindeki bazı iş yerlerinin vergi mükellefi bile olmadığı gözüküyor. Bu işletmelerden emlak vergisi, çevre temizlik vergisi ve ilan-reklam vergisi tahsil edilmemiş. Yani, bu işletmelerden alınması gereken vergiler tahsil edilmemiş ve belediye gelir kaybına uğratılmış. Ayrıca, bazı işyerlerinin konut statüsünde gösterilerek daha düşük oranda emlak vergisi ödemesine izin verildiği tespit ediliyor.
BAZI İŞLETMELER RUHSATSIZ ÇALIŞIYOR
Bunun yanı sıra, bazı işletmelerin ruhsatsız çalıştığı ve buna rağmen belediyenin herhangi bir denetim yapmadığı ortaya çıkarken bu eksikliklerin, belediye gelirlerini ciddi anlamda düşürdüğü dile getiriliyor. Bu da belediyede adaletli bir vergi sisteminin de uygulanmadığına işaret ediyor.
ULUSAL BAYRAMLARDA HARÇ ALINMIYOR
Ulusal bayram günlerinde çalışan işyerlerinden "Tatil Günlerinde Çalışma Ruhsatı Harcı" alınmadığı tespiti de raporda yer alıyor. Bu da belediye için bir başka gelir kaybı anlamına geliyor.
BELİRLİ FİRMALARA AVANTAJ SAĞLANMIŞ
Sayıştay raporunda, belediyenin araç ve iş makinesi kiralama ihalelerinde rekabeti sınırlayan belgeler talep ettiği, bu durumun belirli firmalara avantaj sağladığı tespit edilmiş. Bu, ihale süreçlerinin adil olmadığına ve kamu zararına yol açtığına işaret ediyor.
MEVZUATA AYKIRI HAREKET EDİLMİŞ
Kartal Belediyesi tarafından, hastaya özel olmayan tıbbi malzemelerin doğrudan temin yöntemiyle alındığı belirlenmiş. Bu usul, acil ve hasta bazlı alımlar için geçerli olmasına rağmen, toplu alımların da bu yöntemle yapılması kamu ihale mevzuatına aykırı.
BELEDİYEYE AİT ŞİRKETLERİN KAYITLARI YANLIŞ İŞLENMİŞ
Belediyenin doğrudan sahibi olduğu veya ortağı bulunduğu şirketlerin toplam sermayesi 59.3 milyon TL olarak kaydedilmiş. Ancak Sayıştay raporunda bu rakamın aslında 59.35 milyon TL olması gerektiği belirleniyor. Yani 52 bin TL’lik bir eksiklik var ve bu tutarın neden kayıt dışı kaldığı belirsiz.
BORÇLANMA LİMİTİ SINIRININ ÜZERİNE ÇIKMIŞ
Kartal Belediyesi, 2022 yılı için 1 milyar 173 milyon TL gelir hedefi belirlemesine rağmen, bu tutarın yalnızca %74.29'unu tahsil edebilmiş. Vergi gelirlerinde %94.18 oranında bir tahsilat yapılmasına rağmen, belediyeye ait taşınmazların kira gelirleri, özel mülklerden alınan vergiler ve diğer gelir kaynaklarında beklenen düzeyde tahsilat gerçekleşmediği ortaya konuyor.
Bu durum, belediyenin mali yapısında ciddiye alınması gereken bir dengesizliğe işaret ederken, gelir kaynaklarının çeşitlendirilmemesi ve vergi tahsilatında yaşanan eksiklikler nedeniyle, belediye borçlanmaya daha fazla yönelmek zorunda kalmış gözüküyor.
BORÇ STOKU LİMİTİN ÜZERİNDE
Sayıştay raporuna göre, Kartal Belediyesi'nin borç stoku, kanunen belirlenen borçlanma limitinin üzerine çıkmış durumda. 2023 yılı itibariyle belediyenin 64 milyon TL kısa vadeli, 80 milyon TL uzun vadeli borcunun bulunduğu gözüküyor.
Özellikle faiz giderleri son 1 yılda %62.31 oranında artarak 30.7 milyon TL'ye yükselen belediyenin, borçlarını düzenli ödeyemediği ve ek borçlanma yaparak finansal açığı kapatmaya çalıştığı tespit edilirken, bu durum, gelecek dönemlerde belediyenin mali krizle karşı karşıya kalabileceği anlamına geliyor.
