Son günlerde piyasalarda sahte 50 ve 100 dolar paniği yaşanıyor. Gerçeğinden ayırt edilmesi çok zor olduğu belirtilen bu dolarların, yazılım güncellemesi yapılmayan para sayma makinelerinden geçtiği belirtiliyor.
Piyasalarda yaşanan bu panik bankacılık sektörünü de alarma geçti. Bir süredir ‘sahte dolar’ konusunda şubelere uyarılarda bulunan ancak alım-satım kararını şube inisiyatifine bırakan bazı bankalar, yeni duyuru yayımlayarak, “50 dolar ve eski basım 100 dolar” alımının geçici olarak durdurulduğunu bildirdi.
Bankaların genel müdürlüklerden şubelere gönderilen yazıda, “Banka ve müşteriler için risklerin minimize edilmesi adına 50 dolar ve eski basım 100 dolar alımını para sayma makinelerinde güncellemeler tamamlanana kadar geçici olarak durdurulmuştur” denildi. Yazıda, sahte paraların şubelerdeki para sayma makinelerinden geçebildiğine dikkat çekilirken, ‘makinelerde gerekli güncellemeler yapıldıktan sonra’ yeniden bilgilendirme yapılacağı kaydedildi.
Öte yandan Kapalıçarşı'da sahte dolar konusunda teyakkuza geçti ve uyarı broşürleri asıldı. 50 ve 100 dolar alımları durduruldu. Para sayma makinelerinin güncellenmesinin ardından durum tekrar değerlendirilecek.
Sahte dolar nasıl anlaşılır?
PARA sayma makinelerinden bile geçen sahte dolar banknotlarının fiziki temasla anlaşılmasının çok zor olduğu; konunun uzmanı olmayan sıradan bir vatandaşın anlamasının mümkün olmadığı belirtiliyor. Ancak yine de dikkat edilmesi gereken noktalar şöyle özetleniyor:
Kâğıdının ham maddesi pamuk
Doların kâğıt hamurunun yüzde 75’inin pamuk, yüzde 25’si ketenden oluştuğu; bu nedenle pamuk fiyatlarındaki artışın doların üretim maliyetini de etkilediği belirtiliyor. Tüm ABD dolarları ultraviyole ışığı emen pamuk-keten esaslı kâğıda basılmasının yanı sıra, içinde kırmızı ve mavi kılcal lifler yer alıyor. Bunun yanında para serileri emniyet şeridi ve UV ışık altında parlama göstermekte. Ancak yine de uzmanı olmayanların anlaması kolay değil. Ayrıca, Merkez Bankası’nın internet sitesinde yer alan bilgiye göre, orijinal TL banknot kâğıdının da yüzde 100 pamuk elyafından üretiliyor.
Mikro yazı
Emniyet Genel Müdürlüğü’nde yer alan bilgilere göre, 50 doların ön yüzünde bulunan portrenin etrafındaki üç sıradan oluşan çerçeve çizgilerin son sırasında ‘The United States Of America’ ibaresi mikro şekilde yazılı. 2004 baskısında ise banknotun ön yüzünde bulunan ABD Merkez Bankası mührünün sağında ve sol üstündeki iki adet yıldızda, tekrarlanarak yazılı “USA 50”, “USA FIFTY” ibareleri var. Bunun yanı sıra portedeki şahsın gömleğinin sol yakası üzerinde ‘The United States of America’ ibareleri mikro şekilde yazıyor.
Renk değiştiren mürekkep
EGM’de yer alan bilgilere göre, 50 dolarlık banknotların ön yüzünde bulunan “50” rakamına dik bakıldığında yeşil, açılı bakıldığında siyah renkte görüntü veriyor. 2004’teki baskıda ise “50” sayısı banknot yukarıya ve aşağıya doğru eğildiğinde bakır renginden yeşile dönüşmesiyle biliniyor.
Emniyet şeridi
Doların gerçek olduğunu anlamak için en garantili yöntemin, paranın ipi içerisindeki yazıyı kontrol etmek olduğu ifade ediliyor. Doları ışığa tutup, güvenlik şeridine bakıp; bu şeritte USA ve banknot tutarı yazıyor mu bakılmalı. Örneğin, 100 dolarlık bir banknotta USA HUNDRED yazısını paranın iki tarafında da görmek gerekiyor.
Yeni basıldıysa kokusu ağır
Çoğuna göre bu yöntem faydalı olmasa da bazı uzmanlar sahte doların kokusundan ayırt edilebildiğini söylüyor. Sahte ya da gerçek olsun, her yeni basılan paranın kokusunun ağır olduğu; ancak bu kimyasal kokusundan yola çıkılarak yeni basımın gerçek mi sahte mi olduğundan şüphelenebileceği üzerinde duruluyor.