Mehmet Recai Kutan, 5 Nisan 1930'da Malatya'da doğdu.
Necmettin Erbakan'ın en yakın çalışma arkadaşlarından ve Millî Görüş Hareketi'nin ileri gelenlerinden biri olan Recai Kutan, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat Fakültesi'nden 1952'de mezun oldu. 1952-1969 yılları arasında Devlet Su İşleri'nde çalıştı. 1969'da Türk Mühendislik Müşavirlik Anonim Şirketi'ni kuran Kutan, 1974-1980 yılları arasında Milli Selamet Partisi (MSP) Genel Başkan Yardımcılığı göreviyle siyasi çalışmaların içerisinde oldu.
1977 seçimlerinde, MSP'den Malatya milletvekili seçilen Kutan; 1977 koalisyon hükûmetinde imar ve iskân bakanı olarak görev aldı. Recai Kutan, 12 Eylül Darbesi'nden sonra diğer MSP yöneticileriyle beraber 9,5 ay hapis yattı.
1983'ten sonra kurulan Refah Partisi'nin genel başkan yardımcısı olan ve Refah Partisi'nin Malatya milletvekili olarak meclise giren Kutan, 1996-1997 yılları arasında 54. Hükümet'te enerji ve tabii kaynaklar bakanı olarak görev yaptı.
Recai Kutan, Refah Partisi'nin kapatılmasının ardından yeni kurulan Fazilet Partisi'nin genel başkanlığına seçildi. 1999 genel seçimleri sonucu Meclis'e girdi. Rahşan Affı'na destek veren Kutan, 21 Aralık 2000'de yapılan oylamada kabul oyu verdi.
Recai Kutan, Fazilet Partisi'nin de kapatılmasıyla 2001 yılında Saadet Partisi'nin kurucuları arasında bulundu ve kurucu genel başkanlık görevini üstlendi. Sürdürdüğü genel başkanlık görevini, 11 Mayıs 2003 tarihinde yapılan 1. Olağan Kongrede Necmettin Erbakan'a devretti ancak, 29 Aralık 2003'te Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Necmettin Erbakan'ın kesinleşmiş hapis cezası nedeniyle görevlerinden ayrılmasını istedi. Bunun üzerine Erbakan, 30 Ocak 2004'te parti üyeliğinden ve genel başkanlıktan istifa etti.
Bu tarihten itibaren Recai Kutan, genel başkanlık görevini vekaleten yürütmeye başladı. Kutan, 8 Nisan 2006'da yapılan 2. Olağan Kongre'de, genel başkanlık görevini bu sefer seçimle üstlendi. 2007 genel seçimlerinden sonra genel başkanlık görevini, 26 Ekim 2008 tarihinde yapılan 3. Olağan Kongrede Numan Kurtulmuş'a devretti.
Recai Kutan, Saadet Partisi Yüksek İstişâre Kurulunda üyeliğinin yanı sıra, yine kurucuları arasında yer aldığı Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezinin genel başkanlığını da yürütüyordu.