Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyareti sırasında ben de New York’taydım.
Ama Cumhurbaşkanı’nın A330 uçağı ile değil, THY’nin B777-ER300 uçağı ile gittim.
Dolayısı ile ne Cumhurbaşkanı’nın bir etkinliğine, ne Türk Amerikan İş Konseyi’nin etkinliklerine, ne de CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in toplantılarına katıldım.
Benim dünyama göre çok daha önemli bir başka Birleşmiş Miletler toplantısını izledim.
Cumhurbaşkanı’nın Gazze meseleleri ve “Dünya beşten büyüktür” konuşmalarından ve onunla birlikte giden A330 ekibinden rol çalmamak için onu önümüzdeki günlerde yazacağım.
B777’DEKİ BEN, ‘HİZMET ALAN’, A330’DAKİ BOYS, ‘HİZMET VEREN’
Biliyorsunuz artık kendimi bir ‘gazeteci’ olarak tarif etmiyorum.
Ben pop sosyolog bir gözlemciyim.
O nedenle ilgi alanım “A330 Boys’la” pek kesişmiyor.
Boys yani erkekler diyorum, tabi uçakta kadın gazeteciler de var.
Ama uçaktan gelen birbirinin neredeyse aynı karelerde erkekler o kadar ezici çoğunlukta ki, rahatlıkla “boys” diyebilirim.
Neyse, daha fazla hasetlik yapmayayım, “Beni de uçağı niye almıyorsunuz?” fısıltılarına sebep olmayayım.
HÜRRİYET’İN HAVACILIK YAZARI SAYESİNDE B777’DE ATA TOHUMU BUĞDAY EKMEĞİ YEDİM
THY’nin B777 uçakları biraz eskimiş olsa da, aldığım hizmetten fazlasıyla memnunum.
Üstelik dönüşte uçakta tesadüfen Hürriyet’in dünya çapında havacılık yazarı Uğur Cebeci ve THY’nin basın müşaviri Yahya Üstün de vardı.
Onların sayesinde Göbeklitepe’de bulunup yetiştirilen ata tohumu buğdayından yapılmış ekmeği bile tattım.
THY bu ekmeği New York’ta da tanıtmış.
Çok iyi bir fikir olmuş.
Kısaca B777 çok daha güzel.
B777’de “Hizmet alansınız”.
A330’da ise “Hizmet veren…”
Üstelik, serbest gözlemci olup, kendini Türkiye ombudsmanı ve gazetecilik ahlak muhafızı ilan eden Faruk Bildirici’den “dürüst gazeteci” ehliyeti alma zorunluğum da kalkınca, New York’un keyfini çok daha fazla çıkardım.
A330 gazetecilerinin sorma imkanı bulamadığı soruya gelince, şuydu:
“Türkiye’nin adından 4 harf silinse geriye ne kalır?”
Ama önce size 2.5 km’lik bir New York yürüyüşü yaptıracağım…
EKİNOKS GÜNÜNDE 2.5 KM’LİK HARİKA BİR HIGH LINE YÜRÜYÜŞÜ
Bu defaki güzergahım “High Line”.
Yani Chelsea Meat Packing yakınında, yukarıdan geçen eski demiryolu üzerine yapılan yürüyüş yolu…
Buraya High Line deniyor.
2.5 km uzunluğunda bir yürüyüş parkuru.
Çevrede güzel bir bitki örtüsü oluşmuş.
Sanki kendi haline bırakılmış bir tabiat hissi veriyor insana.
Aslında burası bir kültür yolu…
Yol boyunca çeşitli sanatçıların eserleri sergileniyor.
Bunların çoğu da Amerikan devletine eleştirel bakan sanatçılar.
İLK SORU: AMERİKA ADINDAN 5 HARF SİLERSENİZ NE KALIR?
Bu sanatçılardan biri Glen Ligon.
Eserinin adı “United(America/Me)”.
“America” yazılı bir pano hazırlamış ve üzerindeki harflerden bazılarının üzerine X işareti koyarak iptal etmiş.
Geriye “ME” kelimesi kalmış.
Yani “BEN”…
Süper güç devletine karşı “ben” de varım diyen bir tablo.
TÜRKİYE’NİN ADINDAN 4 HARFİ SİLERSENİZ GERİYE NE KALIYOR?
Benim biraz muzip, biraz deccal kafam anında bu eserin “Türkiye” versiyonunu düşündü…
Bazı harfleri X’le iptal edince geriye “ÜRK” kelimesi kaldı.
Eleştirel bir şey mi, iyi bir şey mi, karar veremedim.
Kim ürksün?
Adı yazılı Türkiye devletinden biz mi?
Pek ilginç değil.
Çoğumuz ürküyor zaten.
Bu ülkede iktidarlar, “Vatandaş devlet için değil, devlet vatandaş için vardır” dedikçe, o devletten korkumuz da büyüyor.
Yargısıyla, polisiyle, medyasıyla, topuyla, tüfeğiyle, CİMER’iyle, de enformasyon müdürlüğüyle neler yapabileceğini her gün görüyoruz.
Ama bunu, “Düşmanlarımız bizden ‘ürk’sün” diye de okuyabilirsiniz.
BEŞ HARFİN ÜZERİNİ ÇİZERSENİZ GERİYE SANAT ESERİ OLARAK “YE” KELİMESİ KALIYOR
Beş harfin üzerini X’leyerek iptal ettim.
Bu sefer geriye “YE” harfleri kaldı.
O da, “Devletin malı deniz, yemeyen keriz” deyip devletin kasasına, malına üşüşenleri aklıma getirdi nedense.
Onu da sevmedim, kültür yoluma devam ettim.
FOSFORLU PANTONE 1895C PEMBESİ BİR BARBİE AĞACIN ÖNÜNDE DÜŞÜNDÜKLERİM
Bu defa karşıma harika bir şey çıktı.
Fosforlu, Barbie pembesine boyanmış bur ağaç.
Bildiğimiz “Pantone1895C” Messi’nin Miami formasının bir tık koyu pembesi yani.
Sanatçının adı PAMELA Rosenkranz…
Eserin adı “Old Tree”, yani yaşlı ağaç.
Cennetin yeryüzü ile ilişkisini anlatan bir mitolojiden esinlenmiş.
Aynı zamanda bitkilerin hayatı ile insan hayatını ilişkilendiren bir manası varmış.
Eski insan bilgeliği ile geleceğin bilgeliği arasındaki ilişkiyi de temsil ediyormuş.
Bense şu yorumu yaptım:
Ağaçlar gibi insanlar da yaşlandıkça, kendilerine iç açıcı renklerden oluşan bir dünya kurabilir.
“İflah olmaz iyimserliğimin bir yanılsaması daha mı?” diye sormadan da edemedim.
KÜLTÜR YOLUNDA EVİNİZE NÜKLEER ENERJİ KURMA BİLGİSİ
Yürürken yolum bu defa “İklim Bilimleri Fuarı” diye bir mini fuarına düştü.
Yürüyüş yolunun üzerinde iki taraflı tek masalık mini pavyonlardan oluşmuş.
Her bir Startup grubuna ait.
Hemen girişte evinizde, hiçbir tehlikesi olmadan nasıl mini bir nükleer güç ünitesi oluşturabilirsiniz diye bir masa vardı.
DÜNYA DIŞI TECRÜBENİZİ EVİNİZDE DÖNÜŞEBİLİR SUYA ÇEVİRME SANATI
Biraz ileride “Dünya dışı deneyimlerimizden elde ettiğimiz bilgileri nasıl evimize uygulanabilir teknolojiye dönüştürebiliriz?” başlıklı bir masa dikkatimi çekiyor.
NASA’ya araştırma yapan bir girişimmiş. Uzay mekiklerinde dönüşebilir su teknolojisi üzerine araştırmalar yapıyormuş.
Tabi uzay mekiği küçük bir mekan olduğu için bunu çok küçük odalarda yaratmaya uğraşıyorlar.
Bu da evler için dönüşebilir su demek.
SORU: İZMİR’DE KORDON’A NASIL MAVİ YENGEÇ, ISTAKOZ VE İSTİRİDYE EKEBİLİRİZ?
Bu arada çok ilgimi çeken bir başka Startup masaya geliyorum.
New York’ta deniz üzerine kurulan bir parkın ayaklarına mavi yengeç, istiridye ve başka deniz ürünlerini ekmek için teknoloji geliştiren bir girişim gurubu.
“Nereye bunları?” deyince, hemen arkasında aşağıda ileride bir yeri gösterip, “İşte oraya” diyor.
Oraya bakınca da çok ilginç bir şey görüyorum ve High Line yürüyüşüme ara vererek oraya gidiyorum.
CEVAP: İZMİR KORDONBOYU’NA DEV VAZOLARDAN BÖYLE BİR PARK YAPARAK
Burası deniz üzerine kurulmuş baya büyük bir park.
Sütunlar üzerinde yan yana dev vazolar içinde çiçekli ağaçlı bir park oluşturulmuş.
Bu yarımadayı karaya bağlayan köprünün üzerinden geçerek parka giriyorum.
Olağanüstü bir habitat oluşmuş burada.
İzmir geliyor aklıma… Doğum yerim yani…
Yıllardır hiçbir yaratıcı şehir çözümü oluşturamayan şehrimde, Kordon’da veya Salhane civarında veya Karşıyaka veya İnciraltı’nda nasıl güzel bir park yaratılabilir böyle bir çözümle?…
Neyse…
Yaratıcılıktan ve hayalperestlikten umudumu kestiğim için yine devam ettim High Line yolculuğuma…
BEMBEYAZ BİR SİYAH BALETİN ÖNÜNDE HİSSETTİKLERİM
Yürüyüşüm, elinde çiçekler tutan şahane bir balerin önünde sona eriyor.
Sanatçısı Karon Davis…
Eserin adı “Curtain Call”…
“Güzellik ıstırap, acı çekmeli” diyor.
Siyah kadın baletlerin, bir Beyaz Avrupa sanatı olan baleye geçiş için harcadıkları çabayı anlatıyormuş.
Bana sadece güzelliğin masumiyet olarak portresi gibi geldi.
EKİNOKS GÜNÜNDE KELEBEK ÇİÇEKLERİNE FARKLI BİR BAKIŞ
Dediğim gibi güzel bir ekinoks günüydü…
Günün ve gecenin eşitlendiği bir gün yani…
Aydınlıkla karanlığın hiç olmazsa eşitlendiği bir gün…
Yolum üzerinde küçük bir bitki gurubu dikkatimi çekiyor.
Kurumuş bir bamyayı veya sivri biberi hatırlatan bir bitki.
Küçük bir tabela var.
İkiye bölünmüş.
Bir tarafta turuncu renkli harika bir çiçek, öteki tarafta kurumuş, solmuş bir bamya…
Üzerinde “Butterfly Milweed” yazıyor.
Türkçesi “Kelebek Çiçeği’ymiş..”
Yazın aydınlığın uzun olduğu günlerde turuncu çiçek açarmış, kışın karanlık günlerinde solmuş ve kurumuş bir bamyaya dönüşürmüş.
KADER BENİ 60’LI YILLARIN EN EFSANE OTELİNE GÖTÜRÜYOR
Oradan çıkıp kaldığım otele giderken, yıllardır görmek istediğim, benim için kült bir mekanın önüne düşüyorum.
“Chelsea Hotel…”
Patti Smith’in “Sadece Çocuklar” kitabında adı sık sık geçen o efsane müzisyenler, sanatçılar, yazarlar ve şairler oteli.
Kapısında Leonard Cohen adı yazılı bir plaka görüyorum.
LEONARD COHEN VE BOB DYLAN’IN OTELİ
Kimler geldi kimler geçti bu otelden.
Arthur Miller, Dylan Thomas, Jackson Pollock, Bob Dylan, Janis Joplin, jim Morrison, Chet Baker, jack Kerouac, Jimi Hendrix, Andy Warhol…
Bir dönemin kutsal mekanıydı orası…
İçeri girip, o yıllarda benim de İzmir’den hayranlıkla izlediğim bütün bu insanların üst katlara çıktığı merdivenlere oturup resim çektirdim.
Bar ve salonlar tıpkı o dönemin atmosferindeydi.
PATTI SMITH’İN BECAUSE THE NIGHT ŞARKISININ KEŞFEDİLDİĞİ MEKAN
Düşünün, Patti Smith’in hâlâ dinlediğim “Becouse the Night” şarkısını, bir kaset içinde bu oteldeki odasında ilk defa dinlemiş ve ertesi gün söylemeye karar vermişti.
Leonard Cohen o otelin adını taşıyan bir şarkı bestelemişti.
O otel, 1960’ların müesses kültürel nizamına başkaldıran insanların “karşı kültür hareketinin kalesiydi” adeta…
Aynen o yıllarda kalmış veya korunmuş sanki…
BÖYLE YOLCULUKLAR İNSANA KENDİ ODYSSEUS DESTANINI YAZDIRIYOR
Visconti’nin “Venedik’te Ölüm” filminin mekanları ile başlayan gençlik kültür yolum geçen hafta New York’ta Chelsea Hotel’deydi…
Hayatımın geriye kalan zamanı izin verdiğince bu yolda yürümeye devam edeceğim.
Bence insan belli yaşa gelince böyle veda yolculukları ile geriye kendi Odysseus Destanını bırakabilir.
Bu hiç de öyle megalomanca bir arzu değil…
Hatta küçük, sıradan insanlara, hepimize esin verecek bir duygu…
İnanın bana…