Beyin göçü, nitelikli, iyi eğitim görmüş, analitik düşünebilen ve üreten iş gücünün yetiştiği az gelişmiş veya gelişmekten olan ülkelerden, gelişmiş ülkelere giderek geri dönmemeleri olarak tanımlanıyor.
Türkiye’den yurt dışına giden üniversite mezunu sayısı her yıl artarak devam ediyor. Bunun başlıca sebepleri arasında daha iyi yaşam koşulları, yüksek gelir elde etme, kariyer fırsatları, siyasi ortam ve özgürlükler gibi faktörler yer alıyor. Bu nedenle Türkiye eğitimli bireylerini kaybetmeye devam ediyor. Özellikle son yıllarda kadınlarda da beyin göçünün arttığı görülürken bu oran her geçen yıl yükseliyor.
Üniversite mezunları, özellikle teknoloji, bilim ve mühendislik gibi alanlarda yüksek eğitim almış bireyler, daha iyi kariyer fırsatları ve yaşam standartları vaat eden ülkeler arayışına giriyor. Almanya, Kanada, ABD, Birleşik Krallık ve Avustralya gibi ülkeler beyin göçünden yoğun olarak yararlanır. ABD'nin payı %51'dir. Buna Kanada ve Avustralya eklenirse %70, Fransa, Almanya ve İngiltere eklenirse bu oran %85'e ulaşmaktadır.
Ülkemizde beyin göçünün, Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre şöyle:
Yükseköğretim mezunlarının beyin göçü oranı 2015 yılında %1,6 iken, 2023 yılında %2,0 oldu. 2023 yılında yükseköğretim mezunu kadınların beyin göçü oranı %1,6, erkeklerin beyin göçü oranı ise %2,4 olarak gerçekleşti.
İşte en yüksek beyin göçü alanları
En yüksek beyin göçü oranına sahip eğitim ve öğretim alanları bilişim ve iletişim teknolojileri (%6,8), mühendislik, imalat ve inşaat (%4,4) ve doğa bilimleri, matematik ve istatistik (%2,6) oldu.
Mezunların beyin göçü oranları incelendiğinde, en yüksek beyin göçü oranına sahip lisans programları sırasıyla, moleküler biyoloji ve genetik (%17,9), biyomühendislik (%10,2), işletme mühendisliği (%9,8), elektronik mühendisliği (%9,1), matematik mühendisliği (%8,9) ve bilgisayar mühendisliği (%8,4) oldu.
Hangi ülkeler genç beyinlerimizi alıyor
Bir lisans programını tamamlayanların göç etmek için tercih ettikleri ilk beş ülke sırasıyla Amerika Birleşik Devletleri (%21,4), Almanya (%17,5), Birleşik Krallık (%11,2), Hollanda (%6,9) ve Kanada (%4,9) oldu.
Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'ya göç eden mezunlar içinde en büyük paya sahip lisans programı işletme olurken, Almanya, Birleşik Krallık ve Hollanda'yı en fazla tercih eden mezunlar bilgisayar mühendisliği bölümünden oldu.
Nüfusumuz yaşlanıyor
Beyin göçü, Türkiye ekonomisi ve toplumuna ciddi olumsuz etkiler yaratıyor. Eğitimli ve üreten iş gücünün yurt dışına gitmesi, ülke içindeki yenilikçi ve rekabet gücünü azaltıyor. Türkiye’deki birçok sektörde iş gücü sıkıntısı yaşanırken beyin göçü nedeniyle bu sıkıntı daha da derinleşiyor. Türkiye’nin start-up ve bilimsel araştırmalar gibi alanlarda yatırımlara ihtiyacı varken bu iş gücünün yurt dışına gitmesi, bu yatırımların verimli olmasını engelliyor.
Beyin göçü, Türkiye’nin sosyal yapısını da olumsuz etkiliyor. Nitelikli genç beyinlerin yurt dışına gitmesi Türkiye nüfusunun giderek yaşlanmasına ve dinamik yapısının bozulmasına neden oluyor.
