ELİF ERBAY / HABER MERKEZİ
İsrail'de, Gazze'de devam eden çatışmalar ve Netanyahu hükümetinin ateşkes anlaşmasını imzalamayı reddetmesi üzerine ülke genelinde büyük protestolar düzenleniyor. Protestolar, özellikle Tel Aviv'in ana arterlerinde yoğunlaştı ve yüz binlerce İsrailli, hükümetin savaş politikalarına karşı tepkilerini dile getirdi. Göstericiler, ateşkes ve esir takası talepleriyle sokaklara dökülürken, Netanyahu hükümetinin savaşı sürdürme konusundaki ısrarı, iç siyasette büyük bir tartışma yarattı.
İsrail'de yaşanan bu protestoları değerlendiren Dr. Öğretim Üyesi Murat Cingöz, Samimi Haber'e yaptığı açıklamada şunları söyledi:
"İsrail'in uzun zamandır ateşkes yapmama taraftarı olduğunu daha önceki konuşmalarımda belirtmiştim. Netanyahu, kendi iktidarını sağlamlaştırmak için bu savaşı kullanıyor. Yani, bu savaşı iktidar mücadelesinde bir meşruiyet ve dayanak olarak görme eğiliminde. Şu ana kadar da belirli ölçüde işe yaradı. Hamas'ın Ekim ayındaki ilk saldırısıyla Netanyahu büyük bir prestij kaybetmişti. Bu süreçte Netanyahu ciddi şekilde eleştirildi. Birinci olarak, saldırının sürpriz bir şekilde gerçekleşmesi ve İsrail istihbaratının, dünyadaki en iyi istihbaratlardan biri olduğu iddia edilen, çaresiz kalması ya da yeterince bilgi toplayamaması nedeniyle eleştirildi. İkinci olarak, İsrail, Hamas'ın saldırısında çok büyük kayıplar verdi. 1973 Arap-İsrail savaşları ve 1967 Arap-İsrail savaşları gibi büyük savaşlarda İsrail'in kayıpları çok azdı; ancak Hamas, bu saldırılarda İsrail'e, üç büyük devletin verdiremediği kadar büyük kayıplar verdirdi. Bu, İsrail için çok büyük bir olaydı. Netanyahu, bu büyük kayıplar ve istihbarat zafiyeti gibi konular nedeniyle suçlandı."
Cingöz, Netanyahu'nun savaşın devamı konusundaki politikasını şu sözlerle açıklıyor:
"Netanyahu, uzun süredir İsrail'in başında ve yönetimde zaten sorunlar yaşıyor. Hatırlarsanız, Hamas-İsrail savaşından önce Netanyahu'ya yönelik Britanya'da protestolar vardı, yani iktidarı sallantıdaydı. Bu kriz patlak verdiğinde, ilk başta Netanyahu için olumsuz sonuçlar doğurdu. Ancak Netanyahu, savaşı sonuna kadar sürdürerek vatansever, milliyetçi ve mücadeleci bir lider imajı çizmeye çalıştı. Bu imajla ülke içindeki iktidarını güçlendirmeye ve korumaya çalıştı. Mesela, Haniye'nin öldürülmesi Netanyahu için iç iktidar mücadelesinde büyük bir avantaj sağladı. Ancak Netanyahu, ateşkesi bilerek sonuçsuz bırakmaya çalışıyor. Eğer Hamas'ın saldırısından birkaç ay sonra bir barış anlaşması yapmış olsaydı, muhtemelen iktidardan düşecekti. Netanyahu, bunun farkında olduğu için savaşı sürdürmeye devam ediyor. Bu sadece jeopolitik meselelerle ilgili değil, aynı zamanda içerideki iktidar mücadelesiyle de ilgili."
Savaş ortamıyla muhaliflerini bastırmaya çalışıyor
Netanyahu'nun rehine meselesine kayıtsız kalmasının İsrail halkı içindeki tepkileri artırdığına dikkat çeken Cingöz, bu durumu şöyle anlatıyor:
"Netanyahu'nun rehine meselesine kayıtsız kalması, İsrail halkı içinde ciddi bir memnuniyetsizlik yaratıyor. Rehinelerin aileleri ve onları destekleyen kitle, Netanyahu'ya karşı önemli bir muhalefet oluşturuyor. Ayrıca, Netanyahu, Hamas savaşı öncesinde de çok ciddi eleştiriler almış bir liderdi. Uzun süredir iktidarda olduğu için ekonomik meseleler ve otoriterlik suçlamalarıyla karşı karşıya. Bu kitleyi susturmaya çalışıyor ve savaş ortamını kullanarak muhaliflerini bastırmaya çalışıyor."
Netanyahu ateşkes görüşmelerini bilinçli bir şekilde askıda tutuyor
Son olarak, Cingöz, uluslararası toplumun baskısının Netanyahu'nun politikasını değiştirme potansiyeline sahip olduğunu belirtiyor:
"Netanyahu'yu devirmek kolay değil, çünkü aşırı sağcılar savaş atmosferinde önemli bir aktör haline geldi. İsrail'in savaşı sürdürmesi ve ateşkesi engellemeye çalışması içeride de tepkilere neden oluyor. Bu tepkinin boyutunu kestirmek zor. Protestolar ve eylemler olsa da, Netanyahu destekçileri ve aşırı sağcı partiler var. Dolayısıyla, hangisinin çoğunlukta olduğunu ancak seçimlerde görebiliriz.
Netanyahu'nun ateşkesi zorlaştırma politikası var. Bu durumun değişmesi için ABD, Batı ve Arap ülkeleri daha fazla baskı yapmalı. Eğer uluslararası toplum ciddi bir baskı yaparsa, Netanyahu'nun içerideki gücü zayıflayabilir. Dış baskıyla birlikte iç baskı bir araya gelirse, Netanyahu'nun politikasında radikal bir değişiklik olabilir. Netanyahu, ateşkes görüşmelerini bilinçli bir şekilde askıda tutmaya çalışıyor ve savaşı sürdürmeye devam ediyor. Bu süreçte, güçlü ve militarist bir lider imajı çizmeye çalışıyor.
İsrail halkı, tarihi savaşlarla dolu olduğu için güvenlik odaklı bir bakış açısına sahip. Netanyahu da bu durumu kullanarak savaş atmosferini sürdürmeye çalışıyor. İran'ı da bu sürece dahil ederek dikkat dağıtmaya çalışıyor ve meseleyi Filistin-İsrail mücadelesinden çıkararak uluslararası topluma daha meşru gösterme çabasında. Bu stratejilerle Netanyahu, savaş atmosferini devam ettirmeye çalışıyor. Ancak, umarım seçimler yapılır veya bir şekilde Netanyahu devrilir ve yerine daha barışçıl bir lider gelir. Uluslararası toplumun daha fazla baskı yapması ve içerideki sorunların artması gerekiyor. Bu değişiklikler, radikal bir değişim için gerekli."