Dün akşam İstanbul’un yükselen restoranı Seraf’ta Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı’nın yemek davetindeydik.
İyi bir gazeteci topluluğu vardı.
Masada yanıma Konda’dan ayrılan Bekir Ağırdır vardı.
Yeni bir araştırma şirketi kurmuş ve ilk çalışmasını tamamlamış.
Bunun bir kısmını bu hafta Oksijen gazetesinde yayınladı.
Türkiye’de yeni oluşan toplumsal kümeleri açıklıyor.
Ancak asıl önemlisi, bana öyle bir rakam ve öyle bir tahmin verdi ki…
Gece gelip bu yazıyı yeniden yazdım.
O rakamı ve gözlemini en sonda söyleyeceğim.
Ama önce yazımın ilk halini vereyim.
DÜN SPOTİFY’A KONULAN HADİSE’NİN YENİ ŞARKISI
Dün sabah Spotify ve bütün streaming platformlarına Hadise’nin “Baksana Bana” adlı yeni şarkısı kondu.
Hadise benim Türk popunda en sevdiğim sanatçılardan biri.
Onu birçok bakımdan seviyorum.
Bana göre çok güzel bir kadın.
Çok modern ve kişilikli buluyorum onu.
Meydan okuması, hayatı “My Way” diyerek yaşaması da hoşuma gidiyor.
BU KADAR BASİT BİR MELODİ VE RİTM BANA NE VERİYOR?
“Baksana Bana” aslında çok sıradan bir şarkı. Basit bir melodi ve ritm üzerine kurulu…
Şarkıda yeni hiçbir şey yok…
Ama takıldım ve dinliyorum.
Kasım ayının son haftasına giriyoruz ve içimdeki yeni yıl ışıklarını şimdiden yaktım.
1 Ocak sabahına kadar ne rejim, ne bir şey…
O nedenle şarkı bana çok iyi geliyor.
Neden?
NEDENİ YOK, SADECE ÖZLEDİĞİM TÜRKİYE
Nedeni yok… Öylesine…
Çünkü bana özlediğim bir Türkiye’yi hissettiriyor.
Hani bir süredir “Türkiye’nin masum yılları” dediğim dönemin ruh hallerinden bir şarkı sanki.
Yeşilçam filmleri…
TRT’nin kaba bir Osmanlı esaretine girmesinden önceki o renkli ve birleştirici yılları.
Yılbaşı dansözlerini, milli piyangonun yılbaşı çekilişlerini…
Arabeskini bile özledim o yılların…
İNSANLAR NİYE DURMADAN 90’LI YILLARDAN GÖRÜNTÜ PAYLAŞIYOR?
Son zamanlarda bir şey dikkatimi çekiyor.
İnsanlar durmadan İstanbul’un , Ankara Kızılay’ın 90’lı yıllarına ait fotoğraf ve video paylaşıyor.
Ara Güler’in eski İstanbul fotoğrafları yapay zeka ile hareketlendirilmiş.
Sevmeyen görmedim.
Özellikle metronun ilk yıllarından paylaşımlar çok revaçta…
Neden?
POP SOSYOLOG GÖRÜŞÜ: “BİZ BİZEYDİK NOSTALJİSİ”
Türkiye pop kültürünü benim kadar iyi izleyen bir arkadaşım şu yorumu yaptı: “Dikkat et, o görüntüler hiç hissettirmeden bize bir şeyi anlatıyor. O metro ve şehir fotoğraflarında hiç Suriyeli göçmen yok. Adeta bir ‘biz bizeydik’ özlemi bu…”
Hiç düşünmemiştim.
Ama kolektif bilinçaltımızla ilgili yabana atılmayacak bir teşhis olabilir.
YİRMİLİ YAŞLARDA BAŞLAYAN ERKEN NOSTALJİ SENDROMU
Büyük şehirlerde yaşayan insanlar, kolektif bilinçaltlarında 90’ları bütün günahlarından arındırıp, bir tür “masum Türkiye yılları” özlemi çekmeye başladı.
En çarpıcı olanı ise bu duygunun genç sosyal medya kuşaklarında hızla yayılmaya başlaması.
Oysa bazıları o yılları yaşamadı bile..
Bazıları sadece bu rejimde yaşadı bütün hayatları boyunca…
Bir tür erken nostalji…
Spotify önümüzdeki günlerde Türkiye’nin en çok dinlenen şarkılarını ve hepimizin tek tek yıl boyunca en çok dinlediği şarkıları açıklayacak.
Eminim o tablolar da bize buna benzer bir portre çıkaracak bizden.
SON 10 YILDA EN ÇOK DİNLEDİĞİMİZ 10 ŞARKI BİZE NASIL BİR PROFİL ÇİZİYOR
Spotify geçen yıl “Türkiye’de en çok dinlenilen 10 şarkının” listesini yayınladı.
Liste şöyleydi:
1. Seni Dert Etmeler – Madrigal
2. Bi’Tek Ben Anlarım – KÖFN
3. Aşkın Olayım – Simge
4. Dinle Beni Bi’ – Yüzyüzeyken Konuşuruz
5. ARASAN DA – UZI
6. Bir Derdim Var – Mor ve Ötesi
7. Gitme – Dolu Kadehi Ters Tut - Sedef Sebüktekin
8. Antidepresan – Mert Demir, Mabel Matiz
9. Uzunlar – V1 – Evdeki Saat
10. PAPARAZZI – UZI
UZİ’nin iki hip hop şarkısını çıkarırsanız geriye kalan 8 şarkı birbirinden farklı formatlarda görünse bile aynı duyarlığa seslenen şarkılar.
Bu şarkıların her biri 200 milyon kereden fazla dinlenmiş.
İKTİDAR 20 YILDIR BİZE KÖTÜ BİR ‘ESKİ TÜRKİYE’ MASALI ANLATIYOR
Neden yaşlımızla, gencimizle böyle derin bir “90’lar nostaljisine” girdik?
Oysa bu iktidar 20 yıldır bize hep “çok kötü bir eski Türkiye” hikayesi anlatıyor.
Hem de elindeki bütün o devasa medya gücüyle, bir zamanların FETÖ mahkemeleri ile, bugünün gözaltıları, tutuklamaları ve yazılan resmi tarih kitapları ile devletin TRT’sinde çizdikleri portreler ile…
Çok kötü bir “eski Türkiye” fotoğrafıydı bu…
O zaman soralım…
Neden bu iktidarın “yeni dindar nesil” projesi ve “eski Türkiye” hurafesi böyle çatır çatır çöktü?
Anlatayım.
SON ANKET DİYOR Kİ: SİYASET VE SİYASETÇİ DİBE VURDU
Alın bu son “biz bizeydik nostaljisini” ve trendini bir yana yazın.
Yanına da Panorama şirketinin önceki gün yayınlanan “kurumlara güven” araştırmasını koyun.
Önümüzdeki “Yeni Türkiye” tablosu şu:
Siyasi kurumlara, siyasi kişilere, partilere güven yerlerde sürünüyor.
Devletin din kurumlarına güven yerlerde sürünüyor.
Tarikatlara, din insanlarına güven yerlerde sürünüyor.
GÜÇLENDİRİLMİŞ BAŞKANLIK SİSTEMİ DOMBRALARI İLE AĞIR OTORİTERLİĞE DÖNÜŞÜYOR
21’inci yüzyılda büyük iddialarla girdiğimiz güçlendirilmiş başkanlık sistemi bütün kurumları ile çöktü.
Bu Yeni Türkiye fotoğrafı Osmanlı dizileri ile, dombraları ile, tarikatlı eğitim sistemi ile ve yeni Osmanlı idealleri ile ağır bir otoriterliğe doğru evriliyor.
Eski Türkiye ise yok olduysa bile nostaljisi ile ayağa kalkıyor.
En büyük hasarı da siyasi kurumlar ve yargı aldı.
DEVLETİN İDEOLOJİK TAARUZU OTORİTER RİCADA DÖNÜŞÜYOR
Türkiye, “devletin son 20 yılda bütün ideolojik kurumlarıyla” yüklendiği, karaladığı 90’lı yıllarını özlüyor.
Türkiye Yeşilçam’ını özlüyor…
Bütün sanatçılarının hep birlikte yılbaşı şarkıları söylediği milletinin TRT’sini özlüyor…
Biz bize olduğumuz günleri özlüyor…
Evet devlet dindarlaştı…
Evet devlet otoriterleşti…
Hatta 12 Eylül’den bile daha ağır otoriterleşti…
Evet devletin ideolojik taarruzu tarihimizde hiç olmadığı kadar abandı milletin üzerine…
Ama sonuç?
Sonuç hiç beklenmeyen, tahmin edilmeyen bir erken nostaljiye doğru gidiyor.
Devlet dindarlaştıkça, halk dinden uzaklaşıyor.
Rejim otoriterleştikçe halk nostaljiye saplanıyor.
BEKİR AĞIRDIR: TOPLUMUN YÜZDE 74’Ü TAM BİR DÖNÜŞÜM KIVAMINA GELDİ
Nostalji benim sevdiğim bir duygu değildir.
İnsanı dağıtan bir etkisi olabilir.
Bilelim ki bu kolektif bir depresyona sokabilir bu ülkeyi…
İşte tam bu noktada Bekir Ağırdır yaptığı yeni araştırmanın sonucunu açıklıyor.
“Toplumun yüzde 74’ü işte sizin anlattığınız bu noktaya geldi.
Bunun sosyolojik anlamı da şudur:
Toplum köklü bir değişim konusunda kıvamına gelmiştir.
Yeter ki ona bu değişimin istikameti gösterilsin.”
ÖYLEYSE SON 20 YILDA NE HATALAR YAPTIK?
Hepimiz iyi düşünmeliyiz…
Şu son 20 yılda ne hatalar yapıldı?…
Neler yanlış, hatta berbat gitti bu ülkede?…
Kendi payıma başkanlık sisteminin kurumlarından umudumu kestim…
Bunu AKP’nin parlamento gurubu ve parti teşkilatı düşünmelidir.
AKP kongre süreci Eylül 2024’de başladı.
Şimdi neyin yanlış gittiğini düşünmek için çok kıymetli bir 10 ay var…
Pek umudum yok ama, yine de söyleyeyim dedim.