Yapılan simülasyon deneyleri, büyük gezegenlerin Dünya gibi küre şeklinde değil, düz bir disk veya çay tabağı şeklinde başlayabileceğini gösteriyor. Bu protogezegenler zamanla dönerek malzeme çekiyor ve sonunda Jüpiter gibi yuvarlak bir şekil alıyorlar.
Stamatellos, "Gezegen oluşumunu uzun zamandır inceliyoruz ancak simülasyonlarda gezegenlerin şeklini kontrol etmeyi düşünmemiştik. Daima onların küre şeklinde olduğunu varsaymıştık" diyor. Bugüne kadar Samanyolu'nda binlerce gezegen bulunmasına rağmen, gezegenlerin oluşum süreci tam olarak anlaşılamamıştır.
Yıldız doğduğunda, yoğun bir gaz ve toz bulutundan oluşan bir küme meydana gelir; bu küme yerçekimi etkisiyle çöker ve dönmeye başlar. Etraftaki malzeme, bebek yıldızın etrafında bir disk oluşturarak büyümesini sağlar.
Gezegenler nasıl oluşur?
Karasal gezegenler gibi küçük gezegenler, birbirlerine yapışan ve biriken kaya parçalarının bir araya gelmesiyle oluştuğu düşünülür.
Daha büyük gaz devleri için bilim insanları, disk kararsızlığı adı verilen bir fenomenin meydana gelebileceğine inanır. Bu, diskteki yoğunlaşmanın, gezegenlere dönüşen parçalara ayrılmasıyla sonuçlanır.
Fenton, gaz yoğunluğu, sıcaklık ve diskin hızı gibi faktörleri değiştirerek karmaşık simülasyonlar yürüterek gezegen oluşumu sürecini anlamak için çalıştı.
Simülasyonlar düz bir yapıyı ortaya koyuyor
Bu çalışmalar, gaz devi protoplanetlerin dönerken ilk olarak düz bir yapı oluşturduğunu gösteriyor. Bu, merkezkaç kuvveti ve protoplanetin henüz sıkı bir şekilde bir araya gelmediği bir aşamada mantıklıdır.
Güneş Sistemi'ndeki gezegenler bile, ekvatorlarında şişkinlik gösterirler. Simülasyonlar ayrıca malzemenin büyüyen protoplanet üzerinde ekvatordan ziyade kutuplarda biriktiğini göstermektedir.
Araştırmacılar, bu bulguların, gelişmekte olan gezegenleri nasıl tespit edeceğimizi ve yorumlayacağımızı anlamamız açısından önemli olduğunu vurguluyorlar. Gezegenlerin oluşumuyla ilgili bu yeni bakış açısı, evrenin nasıl şekillendiğini daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.
