TikTok’un gizemli sahibi Yiming! Sıfırdan 50 milyar Dolar’a kaç saniyede çıkılır?

Anlayışlara, ahlaka ve diğer tüm yerleşik kurallara aykırı, abuk sabuk, uçuk kaçık, çok izlenen ancak “boş” içeriklerin sosyal medya düzlemi olan TikTok, kurucusundan daha önce ilgi çekti dense yeridir. Yani Zhang Yiming, uzunca bir süre daha “gizem” takılmayı sürdürdü.

TikTok’un kurucusu ve sahibi Zhang Yiming adlı bir Çinli. Site önce Eylül 2016’da ByteDance tarafından Çin’de Douyin adıyla kuruldu. 1 yıl sonra Endonezya’da yayınlanmaya başlayınca, adı uluslararası piyasaya uygun olsun diye TikTok olarak değiştirildi. 

Yiming önce, Forbes’in Mart 2018’de yayınladığı zenginler listesinde, Dolar milyarderleri arasına 4 milyarla girdi. İlk kez bu listeyle dikkat çekti. Sonraki kısa süredeki öyküsü ise bir “sıfırdan 100’e çıkış”ı andırıyor. Bugün itibarıyla Yiming, Hurun Çin Zenginler Listesi'ne göre, 50 milyar Dolarlık servetiyle Çin’in en zengin insanı. Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne göre, dünyanın en zengin 32. kişisi.

Dünyanın en çok tıklanan sitelerinden birinin sahibi olmasına, kısa sürede yeryüzünün en zenginlerinden biri haline gelmesine karşın, Yiming hakkında çok az şey biliniyor. Yiming, nadiren de olsa kendisiyle ilgili olarak kısa açıklamalar yapıyor. Fazla sosyal olmadığı, genellikle okumak, müzik dinlemek ve düşünmek gibi tek kişilik etkinlikleri daha çok sevdiği biliniyor.

 “İdeal bir yöneticiyi oluşturan bazı becerilerden yoksun” olduğunu düşünen Yiming, 2021 yılında CEO'luk görevini, insanları doğrudan yönetmeyi içermeyen bir rolde şirkete daha fazla fayda sağlayacağını söyleyerek bıraktı. Dünyaya sıradan bir memur çocuğu olarak gelen, iş hayatına yazılımcı olarak atılan Yiming, nasıl kısa sürede Çin’in en zengini, dünyanın 32. zengini haline gelebildi? İşte onun hakkında bildiklerimiz:

1983’te Çin'in Fujian eyaletinde, memur bir anne-babanın çocuğu olarak doğdu. 2005’te Nankai Üniversitesi'nden mezun oldu. Aynı ünivesitede mikroelektronik okumaya başladıktan sonra, ana dalını yazılım mühendisliğine çevirdi. Bu sırada üniversitedeki sevgilisiyle evlenen Zhang, Kuxun adlı bir dijital seyahat rezervasyonu girişiminde çalıştı.

Şirketteki ikinci yılında 40 ila 50 kişiden sorumlu hale gelen Yiming, bu işin kendisine daha sonra ByteDance'i büyütmek için kullanacağı satış becerilerini geliştirdiğini söylemişti. Mezuniyet sonrası ilk işinden aldığı dersler ByteDance'i kurmasına yardımcı olmuş. Hep mükemmellik peşinde koştu. 

Yiming, South China Morning Post’a verdiği bir röportajda; “O zamanlar teknolojiden sorumluydum, ancak ürün planının veya sorunların tartışılmasına aktif olarak katılırdım. Pek çok insan benim sorumluluk alanımda olmadığını söylüyor. Ancak sorumluluk duygunuz ve işleri iyi yapma arzunuz sizi daha fazla şey yapmaya ve deneyim kazanmaya itecektir” diyor.

Son olarak ByteDance'ı kurmadan önce Microsoft'ta da çalışan Yiming, 2012’de TikTok'un ana şirketi ByteDance’i kurdu. ByteDance'in ilk ürünü Toutiao adlı bir haber toplama uygulamasıydı. Yiming, Çin'in arama motoru Baidu'dan ayrı olarak, sonuçları yapay zekâ tarafından desteklenen bir haber platformu oluşturmak istiyordu. Haberlere odaklanmasına rağmen Yiming, 2017’de Bloomberg'e verdiği bir röportajda, diğer pek çok sosyal ağ gibi ByteDance'in de kadrosunda gazeteci bulunmadığını söyledi.

Yiming girişimini anlatırken; “En önemli şey bizim bir haber şirketi olmamamız. Daha çok bir arama şirketi ya da sosyal medya platformu gibiyiz. Çok yenilikçi işler yapıyoruz. Hem ürün hem de teknoloji açısından bir ABD şirketinin taklitçisi değiliz” diyordu.

Yiming, 2016’da ByteDance’in en başarılı uygulaması olan TikTok'u Douyin adıyla piyasaya sürdü. O zamana dek, Tencent'in WeChat'i olmak üzere pek çok Çinli uygulama Çin dışında başarılı olamazken, TikTok Kasım 2017'de Musical.ly'yi 1 milyar Dolar’a satın alarak kendisini denizaşırı pazara taşımayı başardı. Bu satın alma, TikTok'un daha sonra kendi platformuna aktardığı, çoğu ABD'de olmak üzere 80 milyon kullanıcıyı çekti.

Yiming’in TikTok’u bu aşamadan sonra kartopu gibi büyüyerek 2019 ve 2020'nin en popüler uygulaması haline geldi. Tiktok 2019'da 693 milyon kez, 2020'de ise 850 milyon kez indirildi. TikTok şu anda Amerikalı gençler arasında en popüler sosyal ağlardan biri. Eylül 2024 itibariyle 170 milyondan fazla ABD'li kullanıcıya sahip. Dünya çapında Tiktok’u indirenlerin sayısının 2024'ün sonunda 1,8 milyarı aşması bekleniyor.

Ancak bu büyümeye rağmen uygulama çeşitli tartışmalarla karşı karşıya. 2019'da Hindistan ve Pakistan “ahlaki sorunlar” nedeniyle uygulamayı yasakladı ve her iki yasak da bir süre sonra iptal edildi. Hindistan, Çin ile gerilimin artmasıyla birlikte Haziran 2020'de Çin merkezli diğer uygulamalarla birlikte uygulamayı tekrar yasakladı.

Yiming, işyeri içinde tuhaf uygulamaları ile tanınan bir yönetici. Ünlü milyarder kendi TikTok'larını çekmesiyle tanınıyordu. Teknoloji milyarderi ayrıca kıdemli çalışanlarından da bunu yapmalarını istiyordu. Yiming bir röportajında; “Çok uzun bir süre boyunca, TikTok videolarını kendim yapmadan sadece izliyordum, çünkü bu çoğunlukla gençlere yönelik bir üründü. Ancak daha sonra tüm yönetim ekibi üyelerinin kendi TikTok videolarını yapmalarını zorunlu hale getirdik. Belirli sayıda 'beğeni' kazanmaları gerekiyor. Aksi takdirde şınav çekmek zorunda kalıyorlar. Bu benim için büyük bir adımdı” şeklinde ilginç sözler etti.

Çin'de faaliyet gösteren çeşitli uygulamalara sahip olan ByteDance, 2019’da Çin’in en büyük sosyal ağ uygulaması olan WeChat’e rakip olarak FlipChat uygulamasını yayınladı. 2021 yılında ise Zhang, “ideal bir yöneticiyi oluşturan bazı becerilerden yoksun olduğunu” ve yönetim dışı bir rolde şirket için daha değerli olacağını söyleyerek CEO'luk görevinden istifa etti.

Şimdilerde şirketin en büyük hissedarı konumunda olan Zhang, uygulamanın yurt dışında büyümeye devam etmesini istiyor ve ByteDance'ın “Google kadar sınırsız” olmasını umuyor. Ancak bugünlerde Tiktok yeni bir zorlukla karşı karşıya. ABD’deki en yaygın sosyal medya uygulamalarından birinin Çinli bir ana şirket tarafından sahiplenilmesi ABD'li düzenleyiciler arasında endişelere yol açıyor. TikTok şu anda 19 Ocak 2025 tarihine kadar ABD'de yeni bir sahip bulmasını ya da ülkede yasaklanmasını gerektiren bir yasayla mücadele ediyor.