Çocuk mezarları da var… O eski medeniyete ait 109 mezar bulundu

Selçuklu medeniyeti sonu gelmez bir hazine gibi.. Bitlis’in Ahlat ilçesinde Büyük Selçuklulara ait yeni bulgular ortaya çıkarıldı.  Adeta her metrekaresinden tarih fışkıran Ahlat’ta yapılan bu yılki kazılarda 109 mezar ortaya çıkarıldı. Selçuklu Meydan Mezarlığı'ndaki buluntuların 65’i çocuk mezarı. 

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bu yıl Türkiye genelinde "Geleceğe Miras" adıyla bir arkeoloji eksenli proje başlatmıştı. Proje kapsamında, Selçuklu medeniyetinin ruhunun sindiği Ahlat’ta da çeşitli kazılar yapılıyor. 

İlçenin Selçuklu Meydan Mezarlığı adındaki kabristanında, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Kulaz başkanlığında kazılar yürütülüyor. 

Mezarlık UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi'nde de bulunuyor. 210 dönümlük alan üzerinde yer alan mezarlığın "Seyitler" bölümünde Eylül ayı ortalarında başlatılan ve 7 bin 200 metrekare alanda yapılan yeni kazı ve restorasyon çalışmalarında 109 mezar ortaya çıkarıldı. Bir bölümü tamamen, bir kısmı da kısmen toprak altında kalmışken gün yüzüne çıkarılan bu mezarların 65’inin çocuk mezarı olduğu belirlendi.

Konu hakkında açıklama yapan Prof. Kulaz, kazı çalışmalarında 230 mezara müdahale ettiklerini açıkladı. 7 bin 200 metrekare alanda yürütülen kazı ve restorasyon çalışmalarında açma ve çeşitli yükseklik aralıklarında seviyeye inme çalışması yaptıklarını belirten Kulaz şunları söyledi:

“Eylül ayının ortalarından itibaren bakanlığımızın izin ve destekleriyle başladığımız ‘Geleceğe Miras’ projesi çalışmaları devam ediyor. İklim şartları el verdikçe de çalışmalarımız devam edecek ve bakanlığımız da zaten bunu destekliyor”.

“Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bu sene başlattığı ‘Geleceğe Miras’ projesi bütün Anadolu'da yaygın olarak sürdürülen çok büyük bir proje. Biz de bunun Ahlat kısmını yürütüyoruz. Bakanlığımızın destekleriyle bu sene şu ana kadar yaklaşık 7 bin 200 metrekarelik alanda çalışma gerçekleştirdik”.

“Her geçen gün bu alan biraz daha genişleyerek devam ediyor. Tabii sadece yüzey toprağını alıp zemin düzeltme ya da çevre düzenleme yapmıyoruz”.

“Bununla beraber alanda bulunan bozulmuş, kırılmış, sağa sola savrulmuş mezar taşlarını da restorasyona tabi tutuyoruz. Bu çalışma kapsamında daha doğrusu çalıştığımız alanda yaklaşık 230 şahide ve sandukaya bu sene müdahale ettik”.

“Bu 230 mezar taşının yaklaşık 109 tanesi yeni çıkan ve envantere kaydı olmayan mezar taşlarından oluşuyor. Biz bunlara geçici envanter kaydı veriyoruz. Daha sonra bunları zaten bakanlığımızın kültür envanterine kaydedeceğiz”. 

“Bu mezarlardan 65 tanesi çocuk mezarı. Çocuk mezarları toprak altından daha çok çıkıyor. Çünkü geçmişten bugüne yani mezarlığın kuruluşundan bugüne Ahlat birçok deprem yaşadı ve ayrıca alanda köstebek yuvaları fazlasıyla var”. 

“Onun dışında her geçen gün yüzey toprağı birikiyor. Büyük mezar taşlarına göre daha küçük ebatlı oldukları için çocuk mezarları daha çok toprak altında kalıyor ve çoğu da şahidesiz sadece sandukadan oluşan mezar taşlarıdır. Bunlar gün yüzüne çıkarılıp envantere kaydediliyor”.

“Çalışmalarımızı, hava koşulları elverdiği müddetçe sürdüreceğiz. Hava şartları umarım elverişli olur ve güneş açar. Biz de mümkün mertebe alanda çalışmayı devam ettiririz”. 

“4-5 yıl içerisinde bakanlığımızın destekleriyle 210 bin metrekarelik alanın tamamında bu çalışmayı gerçekleştirmek istiyoruz. Alanda ne kadar bozulmuş, kırılmış mezar taşı varsa hepsine müdahale etmek, zemin düzeltmesi yapmak, çevre düzenlemesi yapmak ve böylece mezarlığı turizme hazır hale getirmek ve her metrekaresini dolaşılabilir ve onarılmış duruma getirmek temel amacımız. Çalışmalarımızda zaten bu yönde devam ediyor”.