Son dönemde ev sahipleri ile kiracılar arasındaki yargıya taşınan anlaşmazlıklar, 100 bin yakın kira tespit davası ve 50 binin üzerinde tahliye davası nedeniyle mahkemeler işleyemez hale geldi. Yüksek kira bedellerine getirilen "haksız kazanç" cezası ile ilgili bir çalışma başlatılırken, 1 Eylül'den itibaren hem kiracılar hem de ev sahipleri arabulucu hizmetine başvurabilecekler.
"HAKKANİYET İNDİRİMİ"
Posta'nın haberine göre; ev sahipleri, kontrat süresi dolmadan, kendi ya da bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ihtiyaçları dışında kira ödeyenleri keyfi nedenlerle tahliye edemiyor. Kira tespit davalarında hakim, eski kiracının haklarını gözeterek "hakkaniyet indirimi" yapıyor. Örneğin, bir kişi bölge ortalaması 14 bin lira iken 6 bin lira kira ödüyorsa kira bedeli 10 bin lira olarak belirlenebilir.
KİRACILAR ARABULUCUYA BAŞVURABİLECEKLER
1 Eylül'den itibaren uygulanmaya başlayacak yasaya göre; kiracılar, ev sahiplerinden gelen baskı ve tehdit gibi durumlarla karşılaştığında arabulucuya başvurabilecekleri gibi dava da açabilecekler. Kira sözleşmesinin sona ermesi, ev sahibinin tahliye hakkını tek başına doğurmuyor. Sözleşmenin süresi bitse bile kendiliğinden uzayan sözleşmeler kendilerini otomatik olarak yeniliyor. Böylecek sadece kiracıları değil, ev sahiplerinin de yasal haklarını unutmamaları gerektiğini gösteriyor.
EV SAHİBİ KİRACIYA ZORBALIK YAPAMAYACAK
Kiracı ev sahibi haklarının sınırları Borçlar Kanunu'nda belirtildiği üzere; yeni yasama döneminde konuyla ilgili Türk Ceza Kanunu'nda düzenleme yapılacak. Kiraları piyasa ortalamışının üzerinde artıranlara yönelik para cezasıyla birlikte bir yıldan 3 yıla kadar hapis cezası uygulanması öngörülüyor. Kiracıya zorbalık yapan, "haksız kazanç elde eden" ev sahipleri mahkeme takdiriyle tutuklu da yargılanabilecek.
Kira artışlarına getirilen sınırlamalar, kiracıların daha korunaklı olmalarını sağlayacak ve kiracılar yasalara aykırı şekilde yüksek kira artışlarına maruz kaldıklarında bunu şikayet edebilecekler. Kiracılara baskı yapmak veya haksız kazanç elde etmeye çalışmak suç teşkil eder.
3 AYLIK KİRA BEDELİNİ TALEP EDEBİLİRLER
Ev sahipleri, kiracılarından gelen ödemeleri yapmayanları veya ciddi tadilat, yıkım gerektiren durumlar için tahliye edebilirler. Kiracılar da evlerini erken terk ederlerse ev sahipleri 3 aylık kira bedelini talep edebilirler. Ancak ev sahipleri konutu hemen kiraya verirse bu tazminatı talep edemezler.
Ev sahibinin isteği dışında evi boşaltan kiracılar için belirli durumlarda tazminat talepleri geçerli olabilir. Ancak ev sahipleri evi hızlıca kiraya verirse bu tazminatı talep edemezler.
SÖZLEŞME HANGİ ŞARTLARDA FESHEDİLEBİLİR?
Yasaya göre; ev sahipleri, rahatsızlık veren kiracıları tahliye etme hakkına sahip. Kiracıların, konutu sözleşmeye uygun şekilde kullanma ve komşulara saygı gösterme yükümlülükleri bulunuyor. Bu kurallara aykırı davrananlara yazılı ihtar gönderilerek durumun düzeltilmesi istenebilir. Kiracının davranışları ev sahibi ve diğer kiracılar için kabul edilemez hale gelirse yazılı bir bildirimle sözleşme sonlandırılabilir.
SORUNLARA HIZLI ÇÖZÜM
Hem kiracılar hem de ev sahipleri 1 Eylül itibarıyla kira anlaşmazlıklarını arabulucuya taşıyabilecekler. Arabuluculuk hizmeti için her iki tarafın da ücret ödemesi gerekecek ve görüşmelerde belirli sürelerde ücret ödenecek. Bu uygulama ile kira kontratlarından kaynaklanan anlaşmazlıkların daha hızlı ve etkili bir şekilde çözülmesi hedefleniyor.
DASK SİGORTASI ZORUNLU
Kira sözleşmesi imzalanırken yazılı bir kontrat yapılması, sözlü anlaşmalara güvenilmemesi noktasında uyarıların sıkça yapıldığı konuya ek olarak kira sözleşmesi ile beraber DASK sigortası alınması zorunlu olacak. Elektrik, su gibi abonelikler kiracı tarafından yapılmalıdır.
Öte yandan emlak işletmeleriyle yapılan anlaşmalarda "kiralamaya aracılık sözleşmesi" yapılması vurgulanıyor.
Ayrıca kiracılar, sözleşmenin bitimine en az 15 gün kala noter aracılığıyla kira sözleşmesini sonlandırabilecekler.
EV SAHİPLERİNİN HAKLARI
Kiracının haklarını koruyan yeni yasa ev sahiplerinin de haklarını vurguluyor. Ev sahipleri de evlerini kiralamayı düşündüklerinde bazı haklara sahip olacak. Kiracılar, kira sözleşmelerini ihlal etmeden ve yasalara aykırı davranmadan ev sahipleri tarafından tahliye edilemezken, kiracılar ve ev sahipleri arasındaki ilişki, yasal düzenlemelere uygun ve adil bir şekilde yürütülecek.
