Ercan ÇANKAYA
Milli güvenliğin sağlanması ve milli hedeflere ulaşılması amacıyla Milli Güvenlik Kurulu’nun (MGK) belirlediği görüşler dahilinde iç ve dış siyasetle birlikte savunma hareket tarzlarına ait esasları kapsayan Milli Güvenlik Siyaseti Belgesi, kamuoyunca daha çok ‘Kırmızı Kitap’ adıyla biliniyor.
‘Kırmızı Kitap’ çoğu zaman devletin gizli anayasası olarak adlandırılıyor. Peki gerçekten öyle mi?
Neden gizli anayasa deniliyor?
Kırmızı Kitap, Türkiye’de 1982 Anayasası ile oluşturulan MGK tarafından hazırlanmıştır. Devletin iç ve dış tehdit algılamalarını madde madde ortaya koyar ve devletin devamı için milli faaliyetlerin planlı ve belirlenmiş esaslarını içerir. Devletin ‘gizli anayasası’ olarak adlandırılması bu sebepledir.
Kaç yılda bir güncellenir?
Daha önce yedi kez güncellenen kitap, 1973, 1992, 1998, 2005, 2010, 2015 ve 2019 yıllarında yenilenmiştir.
Kırmızı Kitap, beş yılda bir yazılır ancak ekleriyle her yıl yeniden güncellenir.
Kimler tarafından yenilenir?
Kitap, devletin iç ve dış tehdit algılarındaki değişikliklere göre MGK tarafından güncellenmektedir.
En son ne zaman güncellendi?
Kırmızı Kitap olarak bilinen Milli Güvenlik Siyaseti Belgesi son olarak 30 Eylül 2019’da Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığında gerçekleştirilen Milli Güvenlik Kurulu toplantısında ele alınmıştı. Belgede yapılan güncellemenin, bir sonraki güncelleme için yol haritasını da içerdiği o dönem gündeme yansımıştı.
O dönemki toplantı sonrası yapılan açıklamada konuyla ilgili "Ülkemizde, bölgemizde ve dünyada meydana gelen gelişmelerin milli güvenliğimize yönelik tesirlerinin tüm yönleriyle değerlendirilmesi suretiyle hazırlanan Milli Güvenlik Siyaseti Belgesi görüşülmüş ve uygun bulunmuştur" denilmişti.
Bu yıl içinde güncellenmesi bekleniyor
Kırmızı Kitap’ta 2019’da yapılan değişiklik beşinci yılını doldurmak üzere. Dolayısıyla 2024 yılı içinde belgenin yeniden yazılması bekleniyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da 24 Aralık 2023’te TBMM Genel Kurulu’nda Cumhurbaşkanlığı bütçesi görüşmelerinde yaptığı konuşmada Kırmızı Kitap’ın 2024’te yenileneceğini söylemişti.
Yılmaz, TBMM’de yaptığı konuşmada “Normalde beş yılda bir yenilenir bu belge, en son 2019’da yenilenmiş, şu an itibarıyla bir çalışma başlatılmış durumda, 2024 yılı içinde sonuçlanacak, yeni siyaset belgemiz ortaya çıkmış olacak. Dolayısıyla millî güvenlik siyaset belgemizde bir zafiyet, eksiklik söz konusu değil, mutat zamanı neyse o zamanda yenilenerek yürürlüğe girecek” demişti.
Belgenin güncellenmesine yönelik Bakanlıklardan ve ilgili kuruluşlardan görüşler istenmeye başlandığı bildiriliyor. 2024 “Kırmızı Kitap”ında Akdeniz, Orta Doğu ve Afrika'daki gelişmelerin yer alması bekleniyor. Bu yılki güncellemeyle kitabın ana çerçevesini Mavi Vatan oluşturacak.