Dört gündür önümde bir CSI belgesi duruyor.
Daha doğrusu bir “Olay yeri inceleme raporundan” iki kelime…
İngilizce “Deny” ve “Delay” kelimeleri…
Amerika Birleşik Devletleri’nin önde gelen sağlık sigortası şirketi “United Healthcare’in” CEO’sunun öldürüldüğü yerde inceleme yapan olay yeri inceleme uzmanlarının bulduğu iki kelime bu.
Olay yerinde bulunan mermi kovanlarından birinin üzerinde bu iki kelime yazıyormuş.
Türkçesi şöyle:
“İnkar et” ve “Ertele…”
Ülkenin en büyük sağlık sigorta şirketinin en tepesindeki yöneticiyi öldüren katilin attığı mermilerden birinin üzerinde bu yazıyormuş.
Bu, merminin üzerinde yazan bir yazı mı?…
Yoksa katil mi yazdı, bilmiyorum.
KATİL, MERMİ KOVANININ ÜZERİNE NEDEN BU İKİ KELİMEYİ YAZDI?
İki gündür şunu düşünüyorum:
Ne anlama geliyor bu iki kelime?…
Katil yazdıysa neden yazdı?
Raporda bu konuda bir bilgi yoktu.
Ama iki gündür dünya medyasında ve sosyal medyasında yaptığım gezintiler bana şunu söylüyor:
Bu cinayette kullanılan merminin üzerinde yazan iki kelime, herkes tarafından şöyle algılandı:
Sağlıktan sorumlu, hükümetlere, şirketlere, insanlara ve siyasetçilere ciddi bir mesaj…
Sadece iktidardakilere değil, muhalefetteki siyasetçilere de…
Ne demek istediğimi daha açık anlatayım.
BİR ACİL SERVİS HEMŞİRESİNİN DÜŞÜNDÜRÜCÜ TİKTOK PAYLAŞIMI
Öldürülen CEO’nun adı Brian Thompson…
Bir cinayet kurbanı…
Ama cinayetten sonra yapılan sosyal medya paylaşımlarına bakıyorum…
Soğukkanlılıkla işlenmiş bir cinayetin kurbanı ama, nedense sosyal medya paylaşımlarında ona hiç sempati yok.
Mesela bir acil servis hastabakıcısı TikTok üzerinden şunu yazmış:
“Acil servislerde sosyal sigorta tarafından giderleri karşılanmayan onca insanın çektiği acıları ve sıkıntıları gördüğüm için ne yazık ki öldürülen bu kişiye sempati duyamıyorum.”
Biraz değil, baya acımasız bir paylaşım…
MERMİ KOVANININ ÜZERİNDEKİ İKİ KELİMEYİ AMERİKALILAR ÇOK İYİ BİLİYOR
New York Times gazetesi; “Bu iki kelime milyonlarca Amerikalıya hiç yabancı değil…” diyor.
Çünkü özel sağlık sorunları olduğunda sigorta şirketlerinin yaptığı iki şeyi ifade ediyor bu iki kelime…
Ya “demeyi reddetmek”…
Ya da “geciktirmek…”
Çünkü hastanelere işi düşen milyonlarca Amerikalı, sigorta şirketlerinin bu iki kelimesiyle karşılaşıyor.
MERMİ KOVANINA BU İKİ KELİMEYİ YAZAN ADAM “HALK KAHRAMANI” MI?
Polis 4 gündür, yüzünün açık fotoğrafını bulduğu bu adamı arıyor.
Görenlerden yardım istiyor.
Dün akşam bu profile benzeyen Luigi Mangione adlı biri gözaltına alındı.
Konuşursa bu soruların cevabını alacağız.
Ancak cinayet motifi ne olursa olsun, Amerikan halkı bunu sigorta sistemine karşı bir sembol haline getirdi.
New York Times bu olayın adını açık açık koydu:
“Halkın bir bölümü bu adamı bir halk kahramanı olarak görüyor…”
Çok tehlikeli ve acımasız bir eğilim değil mi?…
Öyle ama ne yazık ki insanlarda böyle bir duygu var artık.
MERMİ KOVANININ ÜZERİNDEKİ UYARI TÜRKİYE İÇİN DE GEÇERLİ DEĞİL Mİ?
Dört gündür dilimin ucuna gelen soruyu burada soracağım.
Mermi kovanının üzerindeki bu iki kelime sadece Amerikan yöneticilerine mi?
Dünyadaki bütün ülkelerin yöneticilerine de ciddi bir mesaj yok mu burada?
Bütün dünyada sağlık ve sigorta sistemleri insanlarda giderek bu duygulara yol açıyor.
EVET, ÇOK İYİ HASTANELERİMİZ DOKTORLARIMIZ VAR AMA…
Şuna inanan insanlardanım:
Türkiye’de çok iyi hastanelerimiz, kliniklerimiz de var.
Kalitesi ve teknolojisi yüksek hastanelerimiz, uzmanlaşmış özel kuruluşlarımız var.
Bana göre doktorlarımız, teknik personelimiz, hastabakıcı seviyemiz mükemmel.
Ama bu sağlık sistemi giderek insanlar için ulaşılamaz veya yanlış ulaşılabilen bir noktaya doğru gidiyor.
Özellikle sağlık sigorta sistemimiz çok kritik bir noktala geldi.
1977 YILINDAN BERİ SİGORTA PRİMİ ÖDÜYORUM AMA…
Sağlık sigorta sisteminden şikayetçi olanlardan biri de benim.
Devlet ve özel sektörde 1977 yılından beri çalışıyorum ve aralıksız sigorta primi ödüyorum…
Ama geldiğim noktada milyonlarca insan gibi ben de çok muzdaribim.
Bir kere, sigorta primleri artık ödemekte zorluk çektiğimiz bir seviyeye geldi.
İkincisi, ödediğim bunca prime rağmen, sağlık harcamalarımın neredeyse yüzde 80’ini kendim ödemek zorunda kalıyorum.
Çünkü benim karşıma da o iki kelime çıkıyor:
Red veya ödemeyi erteleme…
Sağlık sigorta şirketlerini yöneten insanlar bilmeliler ki, artık toplumun en antipatik insanları ve şirketleri haline geliyorlar.
HASTANELER AVM’YE DÖNÜŞÜP, KLİNİKLER MERDİVEN ALTINA İNİNCE
Ama en az onun kadar büyük bir ikinci sorun var…
Hastanelerin giderek mükemmeliyet ve uzmanlaşma merkezleri olmaktan çıkıp, doktorlara oda kiralayan AVM işletmelerine dönmesi de giderek tamiri çok ağır sorunlar çıkarmaya başladı.
Birçok hastane, uzmanlaşmak yerine, ikisi üçü bir araya gelmiş doktorlara oda kiralayarak AVM’leşiyor.
BUNUN İLK BEDELİNİ TOPLUMUN EN MASUM KESİMİ BEBEKLER ÖDEDİ
Bunun ilk işaretini, ne yazık ki toplumun en masum kesiminin ödediği bedelle öğrendik.
“Yenidoğan” bölümlerinin tek amacı metrekare kârını maksimize etmek olan iki üç kişilik şirketlere kiralamasının neye mal olduğunu, nasıl insafsızca bir çeteleşmeye yol açtığını toplumca gördük.
Bilelim ki o bir başlangıçtı.
Bebeklerden sonra sırada hepimiz varız.
SIRADA MERDİVEN ALTI GÖZ AMELİYATI “DÜKKANLARI ” VAR
Geçenlerde bir yakınım aynı tehlikenin şimdi göz ameliyatları konusunda yaşanabileceğini söyledi bana.
Katarakt ameliyatı olacakmış.
“Biraz araştırma yaptım, 30 bin liraya da ameliyat var, 300 bin liraya da, onu gördüm. Tabi bu ekonomik şartlarda insanın gönlü ucuza gidiyor. Öyle bir yere gittim. Mahalle apartmanları arasında küçücük bir bina. Gözüm tutmadı ve araştırdım. O zaman gördüm ki, Yenidoğan felaketinin bir örneği de yakında buralarda yaşanabilir.”
Çünkü aynı Yenidoğan olayında olduğu gibi göz ameliyatı konusunda da bazı hastaneler, odalarını böyle şirketleşmiş kişilere kiralıyormuş.
Onlar da ayda 200 bin liraya kiraladıkları 90’lardan kalma lazer cihazlarıyla ameliyat yapıyorlarmış.
Sigortalar ancak bu fiyattaki ameliyatları karşıladığı için, doğal olarak insanlar da buralara gidiyormuş.
ARKADAŞ, GÖZ AMELİYATI MARKETTEN UCUZ DETERJAN ALMAYA BENZEMEZ
İlk bakışta insana normal görünüyor.
Bu enflasyonda, bu işsizlikte, bu hayat pahalılığında insanların bulabildikleri en ucuz merdivenaltı ameliyatları tercih etmesi çok doğal.
Ama konuştuğum bir uzman şunları söyledi:
“Bakkaldan deterjan alıyorsan bu dediğin doğru. Ama söz konusu olan göz. Bir insanın en sakındığı organı. Lazer teknolojisi 1995’lerde uygulanmaya başlandı. O dönemde gözün üzerindeki tabaka direkt lazerle kazınıyordu. Sonra bu teknoloji gelişti. Gözün üzerindeki tabaka çok hassas ve kıymetli olduğu için o tabaka kaldırılıp altındaki tabaka kazınmaya başlandı. Şimdi geldiğimiz noktada ise tabakalara hiç dokunulmadan, yandan incecik bir kanaldan girilip ameliyat gerçekleştiriliyor mercek takılıyor.”
“NO TOUCH” AMELİYAT ALDATICI BİR REKLAM MI?
Yani artık 90’lı yıllardaki teknolojinin gözde yaratabileceği riski sıfıra indiren bir teknoloji ile çalışılıyormuş.
Gerçek anlamda uzmanlaşmış hastaneler.
Lazerle göze müdahale konusu nedense bende hep bir soru işareti yarattı.
Psikolojik olarak ısınamadım lazer konusuna.
Ancak son zamanlarda birçok ilanda “no touch” ameliyat diye bir ifade görüyorum.
Yani “hiç dokunma ve temas olmadan” yapılan katarakt ve mercek operasyonları.
Onu da bir uzmanla konuştum.
Cevabı şu oldu:
“Lazerle yapılan operasyonlarda ‘no touch’ diye bir şey söz konusu değil. Bunların çoğu 90’ların teknolojisi ile yapılan operasyonlar ve hepsinde de tabi ki lazer gözün ilk tabakasına temas ediyor. Yeni teknolojilerde ise artık göz tabakasına dokunulmuyor. Çok ince bir kanalla girilip mercek direkt yerleştiriliyor. Ama bu da ancak yeni teknoloji ile mümkün.”
MERDİVEN ALTI LAZER ESNAFI VE AVM TARZI GÖZ DÜKKANLARI
Netice?
Göz ameliyatlarında riski ortadan kaldıran bu teknolojiler tabi ki daha pahalı.
Bir de şu tehlike var:
Eski teknoloji ile ameliyatların merdiven altı odalarda, apartman katı kliniklerde yapılması…
Yani önümüzdeki yıllarda yeni bir “yenidoğan” felaketi çıkabilir önümüze…
Sağlık Bakanlığı’nın, böyle bir felaketi göz alanında yaşamamamız için lazer esnafları üzerindeki kontrolu arttırmasında yarar var.
Sigorta şirketlerine de aynı şeyi söylüyorum.
Onların da bu “Deny” and “Delay” politikasını gözden geçirmelerinde yarar var.
Göz ameliyatlarında stratejilerini ciddi ve uzman kuruluşlara yönlendirecek şekilde yaparlarsa…
Bence hem şirketlerinin imajlarına hem kendi itibarlarına en büyük faydayı sağlamış olurlar.
New York’taki mermi kovanından gelen iki kelimelik mesajı ben işte böyle yorumladım.