Bu yılın Ağustos ayının ilk haftası…
Dariusz Polinski adlı bir arkeolog, Polonya’nın Bydgoszcz şehri yakınlarındaki Pien köyünde bir kazı alanında çalışmaktadır.
Geniş ayçiçeği tarlalarının ortasında bir kazı bölgesidir burası.
Prof. Plisksi’nin yanında çalışan Nicolaus Copernicos Üniversitesi mensubu arkeologlar işte o gün küçük bir mezarı ortaya çıkarırlar.
Şaşırmışlardır, çünkü burası mezarlık değildir ama içinde 6-7 yaşlarında olduğu tahmin edilen bir çocuğa ait iskelet yatmaktadır.
AMA BU ÇOCUK MEZARDA
NİYE YÜZÜÜSTÜ YATIYOR
Henüz bunun şaşkınlığını üzerlerinden atmadan, çukurun içindeki asistan seslenir:
“Hocam çocuk yüzüstü yatıyor…”
Normal bir mezar olsa çocuğun yüzünün yukarı doğru gömülü olması gerekmektedir.
Üçüncü şaşırtıcı işaret bundan sonra gelir.
Çocuğun ayağında bir asma kilit vardır…Hem de hala kilitli vaziyettedir…
Altı yaşında bir çocuk neden ayağından kilitli vaziyette ve yüzü yeryüzüne değil de toprağın derinliklerine doğru gömülmüştür…
BİRAZ İLERDEKİ KADIN
İSTELETİN BOYNUNDAKİ ŞEY
Bu şaşkınlıkları çocuğun kemiklerinin biraz ilersinde ikinci bir iskeletin bulunması ile daha da büyüyecektir…
Çünkü orada bu defa büyük bir kadının kalıntıları vardır…
O iskelet te normal değildir…
Pien köyündeki bu bulgular, ilk olarak 7 Ağustos 2023 günü gazetelerde küçük bir haber olarak çıktı. Ancak 23 Ağustos tarihinde “Scientific America” dergisinde yayınlandığında herkesin güzü ayçiçeği tarlasının altındaki bu çukurda ortaya çıkan iki iskelete çevrildi.
AYÇİÇEĞİ TARLASINDAKİ ÖLÜ
KADININ BOYNUNDAKİ TASMA
Önlerinde Stephen Hawking romanlarından yapılan filmleri hatırlatan bir korku filmi sahnesi vardır.
Hawking’in korku filmleri, mısır tarlalarında öldürülen çocukları anlatır. Burada ise ayçiçeği tarlaları arasında kaybolup gitmiş bir çocuğun korku filmi gibi hikayesi yatmaktadır…
Bulunan iskeletlerin DNA analizleri 400 yıl öncesine ait olduğunu göstermektedir.
Bulunan kadın iskeletinin boyun kısmında da ilginç bir şey vardır. Boğaz kısmına demir bir boyunduruk geçirilmiş ve böylece kafası toprağa sabitlenmiştir…
ETRAFTA NİYE BİR TEK
MEZARTAŞI VEYA HAÇ YOK
Kazı devam ettikçe etrafta buna benzer başka iskeletler de ortaya çıkarılır…
Çevrede buranın mezaarlık olduğunu gösteren hiçbir işaret yoktur.
Koyu Katolik Polonya’da, bu insanların kalıntılarının üzerinde hiçbir dini işaret yoktur. Ne bir haç, ne bir mezar taşı…
Köy klisesinin kayıtlarında da buraya ait en küçük belge bulunmaz…
Sonunda teşhis konur.
Burası “İstenmeyen ve toplum dışın atılmış insanların gömüldüğü bir yerdir…
MEZARDA YATAN ÇOCUK
FİLMDEKİ CHUCKY Mİ
Kimdir mezardaki bu isimsiz insanlar öyleyse…
Fahişeler mi?
Bulaşıcı bir hastalıktan ölenler mi…
Yoksa….
İşte korku hikayemiz bu üçüncü “Yoksa” ihtimali ile başlıyor …
Arkelogların yorumu, ayçiçeği tarlası altındaki yaşanmış bir Stephen Hawking korku filminin ilk sahnesidir.
Burası bir “Vampir mezarlığı mıdır…”
Ve vampir bir çocuğun kalıntıları…
Biraz ilerisinde yatan kadın bu çocuğun vampir annesi midir?
Mısır tarlalarında öldürülen çocukları, büyüklere ait hikayeleri okuduk.
“Chucky’filminin katil oyuncak bebeğinin hikayesini bile biliyoruz.
Ama daha 6 yaşında bir vampir çocuk, pek duyduğumuz bir şey değildi.
HAYIR O BİR VAMPİR
DEĞİL BİR HORTLAK
Arkeologlar çocuğa şimdilik “Vampir” demiyorlar.
Ama bu isimsiz mezardan, Batılı deyimi ile bir “Revenant” hikayesinin sesleri geliyordu.
Yani bir “Hortak” hikayesi…
Öldükten sonra geri dönen insanlar…
Yani, son 20 yılın sinemada ve televizyonda en çook tutan, “Zombi” veya “Yaşayan Ölüler” olayı..
YAŞAYAN ÖLÜLER GECESİ FİLMİ
NİYE 40 MİLYON HASILAT YAPTI
Dünya Sineması en vurucu hortlak temasıyla 1968 yılında tanıştı.
O yıl çıkan “Yaşayan Ölüler Gecesi” filmi, aynı zamanda “Zombi” kavramını da bizim kuşaklarımızın hafızasına yerleştirdi.
O yıl 144 bin dolar bütçe ile çekilen film 40 milyon dolar hasılat yapmıştı ve bu da bütün sosyolog, tarihçi ve arkeologların kafasına şunu sokmuştu:
“Mezarından çıkıp aramıza dönen insanlar” konusu insan hafızamızın asırlardır unutamadığı bir korkunun sembolüydü.
MEZARDAKİ ASMA KİLİTLİ
ÇOCUK İLK SOMUT İŞARET Mİ
Pien köyünde, ayağından asma kilitle toprağa yüzüstü gömülmüş çocuk iskeleti, Avrupa arkeoloji tarihindeki “Hortlak” efsanelerinin ilk somut kanıtıydı.
Çocuk niye yüzü ters biçimde gömülmüştü sorusunun cevabı da yaşayan ölü filmlerinde verilmişti zaten.
Çünkü uyanıp mezardan çıkmak isterse insanların yaşadığı yere değil, toprağın derinliklerine, bilinmezliğe doğru yürüsün diye….
BU DEFA BİZ MEZARDAN ÇIKIP
BİR ŞEYLER ÖĞRENİYORUZ
Bu defa biz, yaşayan canlılar, mezardan çıkıp yavaş yavaş başka şeyleri de öğrenmeye başladık.
16’ncı Yüzyılda, Avrupa’nın Eşkenaz Yahudi toplumlarında ölüleri asma kiletle toprağa gömme adeti varmış.
Ve bu İkinci Dünya Savaşı’na kadar devam etmiş.
Bunun nedeni de ölüyü, tekrar dünyaya dönmesin diye mezara kilitlemekmiş.
Yahudi Talmut geleneğinde “Mezar” kelimesinin karşılığı “Kilit’miş.”
ACABA İLK COVİD
HASTASI NE OLDU
Ama hangi ölüler ayağında asma kilitle mezara gömülür sorusu hala tam cevabını bulamadı.
Tabi ki kötü ruhlar.
Vampirler.
Veya salgın hastalıklarda ilk ölen kişi.
Böylece Covid salgınında öğrendiğimiz “Patient zero” konusuna geliyoruz.
İlk hasta.
Orta Çağ, o ilk hastayı bulup, öldükten sonra tekrar dünyaya dönüp hastalığı başkalarına bulaştırmaması için mezarına kilitlemek için arıyordu.
Bugün bizse hastalığın nasıl yayıldığını öğrenmek için aradık.
HANİ KADIN VE ÇOCUK
ASLA VAMPİR OLMAZDI
Ancak bu mezarda bir başka tuhaflık daha var.
Londra Kolej Üniversitesi tarihçilerinden Martyn Rady’e göre tarihte vampirlerle ilgili ilk tarifi 1720 yılında bir Avusturya Hapsburg memuru yapmıştı.
Buna göre kadın ve çocukların vampir olamayacağı inancı vardı.
Öyleyse Pien’deki mezardaki kadın ve çocuk niye asma kilitle toprağa bağlanmıştı.
Los Angeles’li folklor bilimcisi Al Ridenour’a göre mezardaki bu kadın “Kötü ruhlu biri” olarak görülüyordu. Yeni bir Cadı…
O döneme göre içine kötülük girmiş kadınlar iki ruhla doğardı. Kötü olan ruh mezarında huzur bulamaz, çıkar ve ortalığı darmadağın ederdi.
Orta Avrupa’da bunun gibi başka asmakilit mezarları daha vardı.
Lublin civarındaki Yahudi mezarlığındaki 1200 mezarın 400’ünde böyle asma kiltle toprağa bağlanmış iskeletler bulunmuştu.
Acaba Hitler öncesinde Yahudi düşmanlığının ilk sonuçları bunlar mıydı…
ACABA WALKING DEAD DİZİSİNDEKİ
‘SUMMER’ BİR TÜRK ÇOCUĞU MUYDU
Geçen hafta New York Times’da bu haberi okuduktan sonra kafama takıldı.
Acaba Türkiye’de de ayağında asmakilitle mezara ters gömülen insanlar var mıdır?
Tabii bizim evde torunum Sinan’ın en sevdiği dizilerden biri “Walking Dead” dizisi…
Oradaki ilk Zombi çocuk karakteri “Summer’dı…”
Türkiye’nin efsane ve folklor tarihinde böyle bir Summer hikayesi var mı?
TRAKYA ÜNİVERSİTESİNDE BİR
HORTLAK TEZİ GÖZÜMÜ AÇIYOR
Bugün kadar Türkiye’de pek vampir hikayesi okumamıştım.
Ama varmışb
Bununla ilgili en güzel kaynaklardan biri 2013 yılında “Tarih Okulu Dergisi’nde yayınlanmış bir tez.
Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Öğrencisi Mehmet Ali Yaltırık’ın “Türk Kültüründe Hortlak -Cadı İnanışları” başlıklı makalesi çok ilginç.
İlgiyle okudum..
TÜRKİYE’DE EN ÇOK HORTLAK VE
VAMPİR HİKAYESİ HANGİ İLİMİZDE
Meğer Türkiye’de en çok vampir ve hortlak hikayesi ve efsanesinin bulunduğu bölge Giresun’muş..
Bazı görüşlere göre Türk kültüründe “Kan içici” vampir inanışı yoktur.
Ama Yaltırık’a göre başka bazıları bunun aksini söylüyor.
Tam aksine kan içicilik, vampir ve hortlak inanışlarının kökeni Balkanlar ve eski Türk geleneği.
Sloven asıllı bir filloga göre “Vampir” kelimesinin kökeni Kuzey Türkçesi’nden “Uber’dir…”
Bu da “Obur” kelimesinden gelir.
GECELERİ KURTADAMA DÖNÜŞEN
BİR ‘OBUR’ NASIL ÖLDÜRÜLÜR
Bu kelime Türk kökeninde “Açgöz” anlamına gelir ki anlamı “İçe doğru batırıp yutmaktır.”Gagavuz Türklerinde ölen günahkar kişinin mezarda yaşayan bir hayvan şekline dönüşeceğine inanılır. Bu hayvana “Obur” adı verilir.
Obur, geceleri mezardan çıkarak yaşayan insanlara zarar verir.
İşte onların mezardan çıkmasını önlemek için mezarı açılır ve üzerine çivi çakılır.
Bu tam tamına bir “Vampir” hikayesi değil mi sizce…
Şimdi Walking Dead dizisinin 10 sezon boyunca niye özellikle genç insanların ilgisini çektiğini anlıyor musunuz…
MEZARDAKİ O ÇOCUK MESİH
VAMPİR ÇOCUK SUMMER MI?
O zaman Polonya’da ayçiçeği tarlasının altından çıkan ayağı asma kilitle bağlanmış 6 yaşındaki çocuk, Walking Dead dizisi hayranlarının merakla beklediği “Mesih Vampir” çocuk Summer olamaz mı.
Buyrun size bir pop kültür efsanesi…
Sadece bir pop kültüür benzetmesi tabii…
MİLOSEVİÇ’İN KALBİNE KAZIK
SAPLAMAK İSTEYEN İKİ SIRP
Bugün yaşayan ölü efsaneleri bakımından neredeyiz.
Bunun en çarpıcı örneklerinden biri Sırbistan’da, Belgrat yakınlarında Pozarevac’da yaşandı.
Miroslav Miloseviç adlı bir Sırp vatandaşı bir arkadaşıyla birlikte bir gece Pozarevac Mezarlığına geldiler.
Ellerinde ucu uzun bir sırık vardı.
Orada sıradan bir mezarda yatan, İnsan kasabı olarak bilinen eski başkanı Slobadan Miloseviç’in mezarının başına geldiler.
Sırp diktatörün mezarda yatış biçimine göre kalbinin bulunduğu yerin tam üstüne getirdikleri bu kazığı çaktılar.
Çankü o günlerde Milseviç’in dirilip mezarından çakacağı söylentileri yayılmıştı.
Yeryüzünde milyonlarca insanın kanını içen zamane diktatörleri, despotları, bu zalimler var oldukça öldükten sonra onların mezarına kazık çakmaya çalışan insanlar da olacak.
Polanya’daki mezarda yatan 7 yaşındaki çocuk büyük bir ihtimalle vampir değildi.
Annesine yüklenen “Cadılık” suçlaması büyük bir ihtimalle onun hayatına da malolmuştu…
BOYNU TASMALI KADIN BELKİ DE
İLK FEMİNİSTLERDEN BİRİYDİ
Bugün artık “Cadıların” içinde kötü ruh olan insanlar değil, kadın hakları için çalışan cesur kadınlar olduğu tezi giderek yaygınlaşıyor.
Diyorum ki…
Polonya’da Ağustos ayı başında bulunan o çocuğun iki metre ötesinde yatan o insan, bir daha korkak erkekler dünyasına dönmesin diye yakılan ilk cesur feminist kadınlardan biriydi…
Yanıbaşındaki asmakilitli çocuk da annesinin hakkını aramak için dünyaya dönmeye çalışan Summer…