1924 yılında Mustafa Kemal Atatürk'ün emriyle Heybeliada'nın güneyinde kurulan Türkiye'nin ilk pandemi hastanesi olan Heybeliada Sanatoryumu, 100 yıl sonra bakımsızlık nedeniyle harabeye dönüştü. Havadan çekilen görüntülerde çatısının yıkıldığı ve büyük hasar aldığı görülen hastanenin ne olacağı belirsizliğini koruyor.
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve yazar Rıfat Ilgaz gibi isimlerin de tedavi gördüğü sanatoryum, 1980 darbesi sonrası devlet desteğinden mahrum bırakıldı. 1999 yılına kadar kısıtlı imkanlarla ayakta tutulmaya çalışılan hastane, 17 Ağustos 1999 depreminde büyük hasar gördü ve bir kısmının çatısı tamamen yıkıldı. 2005 yılında Sağlık Bakanlığı'nın kararıyla sanatoryumun kadrosu ve tıbbi donanımı Süreyyapaşa Göğüs Kalp ve Damar Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne nakledildi.
"Müzeye dönüştürülmeli"
Araştırmacı Arkeolog Ömer Faruk Yavaşçay, hastanenin kuruluş amacının uzun dönem hastalıkların, özellikle veremin tedavisi olduğunu belirtti. Başlangıçta 16 yatak kapasitesine sahip olan hastane, 1940'lı yıllarda genişletilerek daha büyük bir tesise dönüştü. Yavaşçay, bu yıl sanatoryumun 100. yılı olduğunu vurgulayarak, binanın bir müzeye dönüştürülmesi gerektiğini ifade etti.
Yavaşçay, “Daha sonra Sağlık Bakanlığı tarafından hastane kapatılıyor. 2009 yılında ise ufak çaplı bir yangın oluyor. Ada itfaiyesi tarafından söndürülüyor. Bu hastanede verem başta olmak üzere göğüs hastalıkları tedavi ediliyordu. Sonraki yıllarda başka hastalıklar tedavi edilse bile başlangıcı verem ve göğüs hastalıklarıydı. Hastanenin adalara yapılmasının nedeni İstanbul'dan uzak, havası temiz, Heybelida'nın güney kısmında Çam Limanı mevkiinde bulunuyor. Bu yer havanın çok temiz olduğu bir bölgedir. Bu nedenle hastanenin bu bölgeye yapılması tercih edildi. Bu yıl hastanenin kuruluşunun 100. yılı. Bu nedenle orasının bir müzeye dönüştürülmesi gerekiyor” diye konuştu.