Geçen Cumartesi günü, yani 23 Eylül günü yazımın başlığını aynen şöyle vermiştim:
“Şimşek’in Chatham House Kuralına takılan sözü: “Batı’dan izole olmayacağız.”
Türkiye açısından çok ama çok önemli bir sözdü bu…
New York’ta düryanın önde gelen yatırımcıları ile yapılan bu toplantıda Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye adına aynen bu sözü veriyordu.
BAKANIN KULLANDIĞI İKİ KELİMENİN ANLAMI
Kullandığı deyim ise tam şuydu:
“Geopolitical Isolation…”
Bu cümlenin anlamı ise çok net ve açık olarak şuydu:
“Türkiye’nin Batı ittifakı, Avrupa Birliği perspektifi ve Avrupa Konseyi’nden izole edilmesine izin vermeyeceğiz…”
Daha da açıkça ifade etmem gerekirse şu sözü veriyordu:
“Batı ittifakı içinde yer almaya devam edeceğiz…”
CHATHAM HOUSE KURALI KONUNCA YAZILAMADI
Bu sözleri o gün 150’ye yakın iş insanı ve çok sayıda gazeteci dinledi.
Ancak toplantıda “Chatham House kuralları uygulandığı için, bu sözler tırnak içinde ve onun ağzından verilemedi.
Hatta yatırımcılara verilen bu sözü kimse yazamadı.
Biraz gazeteci övünmesi olacak ama 23 Eylül günü bunu tırnak içinde aynen aktardım.
BöyLe de yayınlandı.
Ya mesleki rekabet ya da sözlerin ne anlama geldiğini anlamama yüzünden öteki medya bunun üzerine gitmedi.
Sadece Korkusuz Gazetesi’nde Memduh Bayraktaroğlu bir yazısını buna ayırdı.
FINANCIAL TIMES’I DA DÜZELTEYİM BAKANIN İÇERDE KULLANDIĞI KELİME BİRAZ FARKLIYDI
Ve geldik düne, yani 27 Eylül’e…
Yani benim yazımdan 4 gün sonraya…
Dün dünyanın dünyanın siyaset ve ekonomi çevrelerince çok yakından izlenen etkili gazetesi The Financial Times, Şimşek’in bu sözlerini aynen ve tırnak içinde verdi.
Gazete bu sözleri bu defa bizzat Mehmet Şimşek’in ağzından ve tırnak içinde verdi.
Bu arada Financial Times’ı” düzelteyim bu arada.
Financial Times ise “Geopolitical Recession” deyimini kullanmış.
New York’taki toplantıda bakanın kullandığı tam deyim ise şuydu:
“Geopolitical Isolation…”
CUMHURBAŞKANINDAN SONRAKİ EN ETKİLİ KOLTUKTAN VERİLEN SÖZ
Bence içerdeki deyim daha doğruyu yansıtıyordu.
Önemli olan şu.
Türkiye, şu anda Kabinede, Cumhurbaşkanından sonra en güçlü, en kritik ve etkili koltukta oturan bakanının ağzından bütün yatırımcılara şu sözü verdi:
“Batı İttifakı ve kurumları içinde kalacağız…”
FINANCIAL TIMES’DEKİ İKİ KELİMEYİ CHATGBT’YE SORDUM
Şimdi ikinci aşamaya geçiyorum.
Dünkü Financial Times’da bu sözün yanında çok önemli bir kavram daha yer aldı.
Selling Point…
Bu deyim Türkiye’nin İsveç’le ilişkileri için kullanılmıştı.
Financial Times gazetesine göre Bakan Mehmet Şimşek bu kavramı şu çerçevede kullanmıştı:
Türkiye, İsveç’in NATO üyeliğine kabulünü bir Selling Point olarak kullanıyordu.
Ancak bu defa bu deyimi tırnak içinde vermemişti. Yani direk bakanın ağzından değil de sanki kendi yorumu gibi veriyordu.
Tabi kendi İngilizceme güvenmeyip, hemen Google Translation ve ChatGBT’ye (Yapay Zeka) sordum.
Selling Point deyiminin karşısında şu anlamlar yazılıydı:
“Satış noktası”, “Satış kartı…”
Tabii daha katı bir çeviri ile şu da söylenebilir:
“Satış kozu”, “Pazarlık kozu…”
DAHA DİPLOMATİK BİR DİLLE ŞÖYLE ÇEVİRMEYİ TERCİH ETTİM
Ben yine de şu daha zarif diplomatik yorumu tercih ederim:
“Elini güçlendirecek argüman…”
Gelelim asıl noktaya…
Mehmet Şimşek bu konuyu Chatham House kurallarının geçerli olduğu o kapalı toplantıda da söyledi mi?
Gerçi 150 iş insanı ve çok sayıda gazetecinin katıldığı bir toplantıyı Chatham House kuralları ile bağlamak kolay bir şey değil…
Vallahi çok uğraştım, yine de Chatham House’cu gazetecilerden ve toplantıdan sonra ünlü İtalyan restoranı Cipriani’ye giden işinsanlarından tam olarak ne söylediğini tırnak içinde alamadım.
İÇERDEN ALDIĞIM ÇOK KESİN BİR BİLGİ VAR: YANSIDAKİ FOTOĞRAF
Ama içerden kesin olarak öğrendiğim bir bilgi var.
Bakan İsveç konusunu açmış. Üstelik bu konuyu anlatırken arkadaki dijital dev ekrana Cumhurbaşkanı Erdoğan ile İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’un NATO Genel Sekreteri Stoltenberg’in önünde sıcak biçimde el sıkışırken çekilmiş fotoğrafı yansıtılmış.
Evet kesin bilgi…
İçerdeki ekranın görüntüsünü alamadım ama fotoğrafın aslını bulup yayınlıyorum.
RDOĞAN VE İSVEÇ BAŞBAKANI KRISTERSSON’UN VÜCUT DİLİ
Bu fotoğrafta Cumhurbaşkanı Erdoğan ve İsveç Başbakanın vücut dili ve ortadaki NATO Genel Sekreteri pozitif bir görüntü veriyor.
Peki Türkiye, Financial Times’ın deyişi ile bu “Selling Point’i hangi konularda kullanacak…
Yani koz olarak…
Gazete o konuların başlıklarını da şöyle vermiş:
“Gümrük Birliği”, “Vize ve dolaşım serbestliği”, Göçmenler konusunda işbirliği”, “Enerji” ve bir de yukarda sözünü ettiğim “Jepolitik izolasyonun” önlenmesi…
BU SÖZLER CUMHURBAŞKANIN BİLGİSİ DAHİLİNDE Mİ YAPILDI
Şimşek bu konuşmayı hiç şüphesiz Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve Dışişleri Bakanlığının bilgisi ve işbirliği ile yaptı.
Bana göre çok kuvvetli bir “Statement”, yani deklarasyon…
İsveç konusu elbette bu çerçeve içinde Türkiye’nin elindeki en güçlü “Selling Point…”
Bu kavrama hangi anlamı verirseniz verin geçerli bu söylediğim.
İSVEÇ KOZU DERKEN AKLA GELEN ÖTEKİ İKİ İSİM
O nedenle Cumhurbaşkanı ve Hazine ve Maliye Bakanının New York gezisi Türkiye açısından son derece başarılı ve pragmatik sonuçlar doğurmuş demektir.
Benim yorumum böyle…
Ancak ülkesini seven insanlar açısından geziden geriye kalan çok önemli bir soru var…
Madem İsveç kartından söz ediliyor, acaba elde adı konmayan bir kart daha mı var?
Hadi açıkça yazayım.
Osman Kavala, Selahattin Demirtaş ve Gezi tutukluları…
BU SORUYU SORUYORUM AMA LAFIMI ANINDA GERİ ALIYORUM
Tabi bu soruyu sorar sormaz içimden şu haykırma da geliyor.
Böyle bir konuyu “Koz” olarak ima etmek bile kabul edilemez bir şey.
Türkiye bu insanlarla ilgili anlayışını Tarafsız Adalet, Yargı, Düşünce ve ifade özgürlüğü, Vicdan, İnsan Hakları, Demokrasi gibi evrensel değerler üzerinden belirlemeli.
Bırakın bunları “Koz” olarak nitelemeyi, ima etmek bile insana çok ağır geliyor.
O nedenle Türk Yargısının bu insanları bir an önce serbest bırakıp, Türkiye’nin jeopolitik yalnızlığına son vermesine yardımcı olmasını bekliyorum.
Yani bunu başkalarından bir şey koparmak için değil, kendi vicdanımız ve demokrasimiz açısından yapmamız gerekir diyorum.
Bu konuda da Mehmet Şimşek’in içerde söylediği ve tırnak içinde aktardığım o sözüne güvenmek istiyorum:
“Uluslararası normlara uygunluk…”