9 Ocak'ta 00:49'da gerçekleşen Falcon 9 roketi fırlatışıyla uzaya çıkan Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı, Uluslararası Uzay İstasyonu'na (UUİ) başarılı bir şekilde kenetlendi. Gezeravcı'nın istasyona varışı ile birlikte, toplamda 13 farklı deneyi gerçekleştireceği biliniyor.
Deneylerin belirlenmesi sürecinde, Türkiye Uzay Ajansı ve TÜBİTAK Uzay uzmanları tarafından yapılan değerlendirmelerde, çeşitli akademisyenler ve araştırma görevlilerinin teklifleri dikkate alındı. Bilimsel katkı, değer, maliyet, takvim, yapılabilirlik ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nun altyapısına uygunluk gibi kriterler gözetilerek seçilen deneyler, uzay ortamında başarıyla gerçekleştirilebilecek nitelikte oldu.
Yapılacak deneylerin çeşitliliği ve amaçları, uzay araştırmalarındaki önemli bir adımı temsil ediyor. Seçilen 13 deney, Alper Gezeravcı'nın UUİ'deki görevi sırasında bilimsel anlamda önemli verilerin elde edilmesine katkı sağlamayı hedefliyor.
Alper Gezeravcı'nın Yapacağı 13 Deney
UYNA
Uzayda Kullanılmak Üzere Yeni Nesil Alaşımların Geliştirilmesi
Uzayda kullanılmak üzere yeni nesil alaşımların üretileceği deneyde, malzemelerin yerçekimsiz ortamdaki ergime ve katılaşma süreçlerinin etkileri detaylı bir şekilde incelenecek. Bu çalışma, yüksek sıcaklıklara dayanıklı alaşımların üretilmesini amaçlayarak uzay teknolojilerine katkı sağlamayı hedefliyor.
gMETAL
Katı Fazdaki Parçacıkların Akışkan İçindeki Davranışının Yerçekimsiz Ortamdaki Etkisi
Kimyasal tepkime olmayan koşullarda, katı parçacıkların akışkanlar içindeki dinamik davranışı, yerçekimsiz ortamın etkisi altında araştırılacak. Bu çalışmanın amacı, uzay araçlarında kullanılan itki sistemlerinin verimini artırmak için katı parçacıkların akışkan içindeki davranışını anlamak ve optimize etmektir.
UzMAn
Uzay Görevleri İçin Mikroalgal Yaşam Destek Üniteleri
Zorlu koşullara adaptasyon yeteneği gösteren mikroalg türlerinin, yerçekimsiz ortamda büyüme ve dayanıklılık özellikleri incelenecek. Bu bağlamda, CO2 yakalama ve O2 üretim yetenekleriyle yaşam destek sistemlerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
EXTREMOPHYTE
Uzay Ortamında Schrenkiella Parvula'nın Tuz Stresine Tepkisinin Araştırılması
A. thaliana ve S. parvula (Tuz Gölü'nde endemik bir bitki) bitkilerinin, yüksek tuzluluğa karşı gösterdiği tolerans ile mikro yerçekimi arasındaki etkileşim incelenecek. Bu özellikler, Dünya dışındaki potansiyel üslerde, tuz ve metal içeriği yüksek Ay ve Mars topraklarının iyileştirilmesi ve astronot atıklarının arıtılması için kullanılabilir.
METABOLOM
Uzay Görevlerindeki Astronotların Metabolom/Transkriptom Değişikliklerinin Analizi ve Ulusal Omik Veri Setlerinin Oluşturulması
Astronotların uzay görevleri sırasında maruz kaldığı düşük yerçekimi, uzay radyasyonu, değişen fiziksel aktivite, beslenme sorunları, uykusuzluk, yüksek G kuvveti ve hiperoksi gibi çevresel etkenlerin incelendiği bu deney, aynı zamanda bu etkenlerin fizyolojik ve biyokimyasal değişimlere olan etkilerini araştırıyor. Bu çalışma, ulusal omik veri setlerinin oluşturulmasına da katkı sağlayacak.
MİYELOİD
Uzay Misyonlarına Katılan Bireylerde Radyasyona Maruz Kalmanın Kanser İçin Öncül Lezyonlar Oluşturan Periferik Kandaki Miyeloid-Kökenli Baskılayıcı Hücrelere Etkisinin İncelenmesi
Kanser benzeri kronik inflamasyon durumlarında (örneğin uzay uçuşlarındaki koşullar ve uzay radyasyonu), Miyeloid kökenli baskılayıcı hücrelerin artış gösterdiği ve bağışıklığı baskılayarak inflamasyonu ilerlettiği biliniyor. Bu deney, bu hücrelerin düzeyini ölçmeyi ve etkilerini değerlendirmeyi amaçlayarak uzay misyonlarına katılan bireylerdeki radyasyon etkilerini anlamamıza yardımcı olacak.
MESSAGE
Microgravity Associated Genetics Science Mission/Mikro-Yerçekimi İlişkili Genetik Bilim Misyonu
Yerçekimsiz ortamın genler üzerindeki etkilerini anlamak ve henüz keşfedilmemiş genleri tespit etmek amacıyla yapılan bu deney, bağışıklık hücrelerinin direkt olarak uzay ortamından nasıl etkilendiğini belirlemeyi hedefliyor.
ALGALSPACE
Uzay Koşullarında Antarktika ve Ilıman Mikroalg Yetiştiriciliğinin Karşılaştırmalı Çalışması
Mikroalglerin uzay, Antarktika ve ılıman bölgelerdeki büyüme verilerini karşılaştıran bu çalışma, kutup bölgesinde yetişen alglerin uzayda kullanımına dair ilk deneyi içeriyor. Alglerin CO2'den O2 üretimi, ek gıda sağlama, su kalitesini artırma ve yaşam destek sistemlerine katkı sağlama gibi konulardaki performansları incelenecek.
CRISPR-GEM
Mikro Yerçekimi Altında Bitkilerde CRISPR Gen Düzenleme Verimliliğinin İncelenmesi
Bitkilerin uzun süreli uzay görevlerinde önemli bir rol oynaması, yiyecek ve temiz hava sağlama potansiyeli taşımaktadır. Bu deneyde, bitkilerin mikro yerçekimli ortamda streslere karşı dayanıklılığını artırmak için modern gen düzenleme tekniği olan CRISPR'ın verimliliği araştırılacak.
PRANET
Propolisin Bakterilere Karşı Mikro Yerçekimli Ortamdaki Antimikrobiyal Etkisi (PRANET)
Çeşitli sağlık sorunlarında kullanılan propolisin (arı sütü) bakteriler üzerindeki etkisi mikro yerçekimli ortamda incelenecek.
VOKALKORD
Uzayda Oluşan Hayati Tepkimelerin Vokal Kordlardaki Değişimlerle Tanımlanması ve Yerçekimsiz Ortamın Ses Frekansları Üzerindeki Etkileri
Solunum sistemi içindeki ses frekanslarındaki değişimler aracılığıyla, mikro yerçekimsiz ortamda meydana gelen rahatsızlıkların tanımlanması amaçlanıyor. Ayrıca, deneyde yerçekimsiz ortamın insan sesi üzerindeki etkileri de araştırılacak.
OKSİJEN SATURASYONU
Solunum Sistemi Fizyolojisi İçinde Yapay Zeka Desteğiyle Hava Oksijen Seviyesinin Hesaplanması ve Düşük Yerçekiminin Etkilerinin Belirlenmesi
Yapay zeka destekli olarak verilen havanın oksijen seviyesinin hesaplanmasıyla, mikro yerçekiminin neden olduğu fizyolojik değişimler ve sorunlar tanımlanacak.
MİYOKA
Mikro Yerçekimi Ortamında Kurşunsuz Lehimleme İncelemesi
Alper Gezeravcı'nın UUİ'de gerçekleştireceği bu deneyde, bir elektronik devre kartı üzerine kurşunsuz bir bileşenin lehimlenmesi gerçekleştirilecek. Daha sonra lehimlenen kartlar, TÜBİTAK UZAY tarafından detaylı bir şekilde incelenecek ve elde edilen sonuçlar raporlanacak.
